Njerëz dhe ligje...,ligje dhe njerëz...

Njerëz dhe ligje...
... ligje dhe njerëz...
Ardi Stefa
Në një ndërmarrje, diku në Greqi, u mësua se njëri nga punonjësit ishte i sëmurë me virusin e AIDS (SIDA). Pronarët i kërkuan punonjësit që të largohejnga puna, të dëmshpërblehej dhe të shkonte në një vend tjetër pune, ku, me pak fjalë të ishte i izoluar dhe të mos ishte në kontakt me kolegët e tjerë.
Me kolegët, të cilët e shikonin dhe tmerroheshin se mos u ngjitej SIDA.
Punonjësi nuk pranoi të largohej, as të izolohej. Atëherë pronarët u “detyruan” që ta pushonin nga puna. Personi në fjalë iu drejtua Drejtësisë që të fitonte të drejtat e nëpërkëmbura. Në dy gjyqet e bëra të shkallës së parë, ai fitoi, dhe gjykata me vendimet e saj i detyronte pronarët që ta rimerrnin në punë dhe ta dëmshpërblenin për mundimin fizik e psikologjik që i shkaktuan...
Por Gjykata e Lartë, të cilës iu drejtuan pronarët, zbuti dënimin për pronarët. I dha të drejtë punonjësit, por..., edhe ai, punonjësi, duhet ta kuptonte gjendjen e pronarëve dhe dëmet e ndërmarrjes nga prania e tij atje!...
Kjo ngjarje nuk është trillim, është më se e vërtetë. dha ka ndodhur në vitin 2009 në Greqi!
Sipas ligjeve është e drejtë jo vetëm e ligjshme, por edhe politike, që njerëzit e sëmurë apo me probleme të ndryshme shëndetësore, të mos izolohen nga shoqëria dhe puna, të mos izolohen nga e drejta e të qenit pjesëtarë aktivë jo vetëm në punë, por edhe në shoqëri...
Por këto janë fjalë të përgjithshme. Sepse kur një i sëmurë nga SIDA, shfaqet në lagjen tonë, punën apo familjen tonë, atëherë, si me magji, bëhemi shumë herë më pak të përparuar, shumë më pak të civilizuar.
Atëherë kujtohemi se kemi fëmijë, shëndet delikat, apo punonjës të tjerë që duhet të kujdesemi se mos u prishet qetësia shpirtërore.
Të gjitha mirë deri sa gjembi të shpojë gishtin tonë.
Vitet e fundit, informimi në lidhje me SIDA-n, është shndërruar veçse në disa fjalime apo informacione të përgjithshme, apo shpërndarje profilaktikësh në rrugë apo me gazetat, në 1 dhjetor, kur është edhe Dita Botërore e Luftës Kundër Sida-s.
Me qindra, mijëra të sëmurë- informacion zero...
Personat e infektuar preferojnë që të “zhduken” nga kjo botë dhe të mos pranojnë se janë të infektuar nga kjo sëmundje. E dinë se deklarimi i gjendjes së tyre shëndetësore, nënkupton shkatërrimin e tyre profesional dhe “vdekjen” e tyre sociale.
Jetojnë një makth të heshtuar ata dhe familjet e tyre. Përveç atyre që zgjedhin rrugën e të ngriturit të zërit.
Dhe për mua, ky person anonim i infektuar nga SIDA, i cili kishte kurajon të ngrinte zërin, të këmbëngulte për të fituar të drejtën e tij, në të njëjtën kohë kur luftonte për të përballuar sëmundjen e tij, është heroi i heshtur i ditëve tona, heroi i vitit...

Siç do të shkruash një titull dhe s’di nga t’ja fillosh

Siç do të shkruash një titull dhe s’di nga t’ja fillosh
Ardi Stefa
... Ashtu si do të shkruash gjëra të ndryshme dhe nuk di nga t’ja fillosh

Ashtu si ca muaj më parë,
Në një kinema verore shikoja një film që kur mbaroi
Thashë se ishte shumë i bukur!
Sa më pëlqejnë kinematë verore,
(Edhe në dimër...)
Edhe bukamviljet...
Në kinemanë verore të lagjes ngjitur...
Ashtu si atëhere, pra, në kimenanë verore
të rrethuar me bukamvilje, ku po shikoja një film të bukur,
I sapolarguar nga rajoni i policisë, apo zyra e bashkisë
I fyer e i poshtëruar
Në kinemanë verore, pra
Pashë, për një çast, një yll të binte dhe
Nuk doja ta lija një rënie të tillë të shkonte më kot.
Për këtë bëra një urim
Shpreha një dëshirë.
Kështu duhet bërë, thonë.
As atëhere nuk e dija se nga duhet të filloja.
Të gjitha këto ndodhnin ndërkohë që filmi shfaqej në ekran
She spektatorët vazhdonin ta shihnin të patrazuar...
Dhe, 5.536.682.714.000.000, yjet e tjerë
(numrit po ia fus kot, ashtu siç po ia fus kot se
nesër do të jetë një ditë e bukur e me shpresë).
Dhe 5.536.682.714.000.000, yjet e tjerë
(numrit ia fus kot. Thonë se yjet nuk duhen numëruar)
vazhdonin të ndriçonin.
Gjithçka vazhdonte si më parë.
Dhe nuk ia thashë askujt, për të mos u tërhequr vëmendjen.
Natyrisht, që rënia e ylllit, mund të koincidonte me pushimin e filmit,
Kur blinim kokoshkat apo arançatat,
Por disa gjëra nuk është e thënë të koincidojnë me ritmet tona...
Dhe të pyesë dikush, përse nuk e kisha mendjen tek ai film aq i bukur atë çast!
Dhe çfarë të përgjigjesh atëherë?
S’di!
Ashtu sikundër të pyesin se përse nis e e lexon këtë libër jo nga fillimi.
Ti do të përgjigjesh: “Përse? Njerëzit a i mëson që nga fillimi?”
Dhe kur të pyesin të njëjtën gjë për leximin e një gazete...
Ka rëndësi që kështu të pëlqen që ta lexosh
Në fillim lajmërimet e martesave e të vdekjeve dhe prostitutat e lira,
Pastaj tek kryeministri që u takua me emigrantët!
Dhe u premtoi se do të përpiqej që të merrnin lejet e qëndrimit!
Pastaj tek taksat që po rriten e çmimet që s’përballohen dot!...
... Ka rëndësi që kështu të pëlqen që ta lexosh
Ka rëndësi një pyetje e tillë idiote për diçka kalimtare si një gazetë?
Diçka kalimtare...
Diçka që shpesh herë na shërben thjesht për të mbuluar ato cepa muresh
Në të cilat nuk duam të pikojë boja nga ndonjë mur që po lyejmë.
Derisa të thahet edhe ai...
Ashtu sikundër të pyesin se përse e dëgjon të njëjtën këngë shumë herë.
Dhe përgjigjesh: “Për të njëjtën arsye që bën të njëjtat gabime shpesh herë!”...
Pyetje të parëndësishme, gjëra të parëndësishme
Ashtu si gjëra të parëndësishme mendon sa herë që lan duart
Pavarësisht se e di që nuk do t’i shplash kurrë shenjat e gishtërinjve
Dhe të njëjtat shenja do të lesh mbi bojë në rajonin e policisë...
Ashtu si çdo herë është i zbrazët gushti
Atëhere është kur i do kinematë verore më shumë se çdo muaj tjetër.
... Ashtu sikundër do që të zgjedhësh një këngë dhe nuk di cilën.

... Ashtu sikundër do të shkruash gjëra të ndryshme dhe nuk di si t’i mbyllësh...
... Ndërkohë që ende nuk u ke gjetur titullin...
... këtyre radhëve të shkruara në paketë cigaresh
ndërsa po mendon se ç’duhet të shkruash për “Autobusin...”
... Ashtu sikundër do të shkruash gjëra të ndryshme dhe nuk di si t’i mbyllësh...
... Ndërkohë që ende nuk u ke gjetur titullin...

“Fundi” i Eluanës

“Fundi” i Eluanës
Ardi Stefa

Vdekja dinjitoze e Eluanës!
Apo jeta dinjitoze?
Apo e drejta për të jetuar një jetë sa më dinjitoze?
Eluana Englaro ishte e pafat. Në 1992, kur sapo kishte hyrë në 21 vjetët e jetës së saj, pësoi një aksident automobilistik. Qysh atëherë Eluana ishte në një gjendje kome. Nuk ishte e ndërgjegjshme as për jetën e saj e as për atë ç’ka ndodhte rreth saj. Nuk mundej të fliste, nuk mundej të dëgjonte, por thjesht vazhdonte të jetonte, në qoftë se mundet ta emërtojmë jetën e saj kështu.
Jetë?
Eluana nuk e kishte bërë “testamentin biologjik”, testamentin ku të shprehte se çfarë do të bëhej me të në rast se gjendej në një gjendje të tillë. Normale. 21 vjeç askujt nuk i shkojnë nëpër mend të tilla mendime. Askush nuk do të mendonte atë që asaj për fat të keq i ndodhi...
Të ishte e gjallë dhe jo e gjallë. Të ishte e vdekur e pakallur!...
Babai i saj kërkoi me ngulm, jo se nuk e donte vajzën e vet, që Eluana të kishte të drejtën të lejohej të vdiste me dinjitet, d.m.th duke patur euthanazinë pasive, pavarësisht se ai nuk e përdori kurrë termin “authanasi”, term, të cilin asnjë prind nuk do ta pranonte kurrë për fëmijën e tij.
Mjekët i prenë të gjitha shpresat për një shërim e jetë normale të Eluanës. I thanë se nuk pritej as edhe ndonjë mrekulli...
Babai i saj, dinjitoz e i heshtur kërkoi nga gjykatat dhe drejtësia që të njihte njërën prej të drejtave më tragjike që mundet të ketë një baba, një prind: t’u japë urdhër mjekëve që t’i ndërprisnin mbajtjen artificiale në jetë bijës së tij.
Drejtësia italiane e pranoi këtë kërkesë të tij...
Eluana pa e ditur u bë simboli i të drejtës për të fituar euthanasinë. Shoqëria italiane u përça. Nga njëra anë ata që nuk pranonin një ide të tillë, nga ana tjetër ata që ishin me fundin dinjitoz të Eluanës, dhe jo me mundimin e përditshëm të saj e të prindërve të saj...
Drejtësia italiane mori vendimin që Eluana të mos mbahej më teknikisht në jetë me një tub e me ilaçe.
Dhe Eluana “iku” e qetë, në paqe.
Debatet morale që la pas vdekja e saj nuk do të mbyllen lehtë. A duhet të mbahej pafundësisht në jetë Eluana me ilaçe e ushqim, pavarësisht se gjendja e saj ishte e parikuperueshme?
Personalisht mendoj se jo.
Mirë u bë që u la të vdiste e qetë e në paqe, pavarësisht se qeveria e Katolikët fanatikë ishin kundër.
Ishte një trup i shkatërruar dhe që nuk kontrollohej. Një jetë e tërë në një shtrat, në aq hapësirë që mund të zërë një shtrat. A mund të quhet jetë? Dhembje. Një ndjenjë e vazhdueshme e e përditshme e mungesës së dinjitetit. Dhe dëshira e llahtarshme e “të ikurit” nga ajo jetë...
Natyrisht që vdekja e Eluanës do të vazhdojë të jetë për shumë kohë në debatet politike, mjekësore, fetare e morale.
Nga njëra anë ata që mbështesin të drejtën për të qenë me çdo lloj kostoje në jetë dhe këtë të drejtë janë të gatshëm që ta shndërrojnë në detyrim, nga ana tjetër ata që mbështesin të drejtën e përzgjedhjes së largimit nga jeta, natyrisht në raste të veçanta...
Titrat “fund” për Eluanën ndoshta u shkruan dhe ajo bën shoqëri me yjet në qiell...
Ndoshta ne që ngelëm në tokë duhet t’i jemi asaj mirënjohës për të drejtën e përzgjedhjes midis jetës e vdekjes...