Atdheu është atje ku janë paratë...

Atdheu është atje ku janë paratë...

(Refleksione të një emigranti, që po përgatitet të kthehet në Atdhe, refleksione për veten dhe grekët, me të cilët jetoi...)

Ardi Stefa
Një fjalë e urtë greke, e cila ndoshta nuk është vetëm greke, thotë se: “Qeni leh atje ku ha!”. Një variant tjetër thotë se “Ku jeton, është atdheu!”
Është padyshim një fjalë, shumë e urtë dhe me vlera universale. Më erdhi ndër mend kjo proverbë nga dy fakte që ndesha këto ditë në Athinë.
Fakti i parë është që kriza dhe mungesa e perspektivës, i detyron tashmë bashkëkombësit e mi shqiptarë, jo të mendojnë kthimin, por të kthehen përfundimisht në Shqipëri, të shesin ato pak plaçka, të cilat nuk dëshirojnë t’i marrin në atdhe, por edhe të shikojnë mundësinë e emigrimit në ndonjë vend tjetër me pak më shumë perspektiva...
Fakti i dytë është një shprehje që tha Presidenti i FMN, Dominique Strauss- Kahn, i cili përshëndeti solidaritetin e organizmit që ai drejton kundrejt Greqisë, e cila ishte në prag të falimentimit.
Kur e dëgjova shprehjen e tij, pata përshtypjen se ndoshta zoti Kahn, lëshoi një fjalë në erë, sa për të mbyllur gojën e grekëve.
Por, disa ditë më pas e kuptova se fjalët e tij, vetëm të rastësishme nuk ishin.
Dhe ajo për faktin se grekët e sotëm kanë harruar se në familjet e tyre, kishin të paktën nga një “Dajë” apo “xhaxha” që kaloi 40 e kusur vjet në Amerikë, Australi, Belgjikë, Gjermani, apo Vendet Skandinave...
Ky “Dajë” vinte behareve në Greqi dhe u bënte dhurata nipërve e të afërmve, u fliste për “Ëndrrën Amerikane”, ëndërr, e cila edhe pas njëzet viteve, ende ëndërr ishte. Ky “Dajë” zakonisht, nuk kishte emër, ishte Daja Amerikani dhe, gjithashtu, nuk kishte atdhe...
As atje, as në Greqi.
Grekët e sotëm, jo vetëm që i harruan historitë e Dajës nga Amerika, por, kur, në filimet e viteve ’90, erdhi të banonte në apartamentin ngjitur “Daja grek” (me origjinë shqiptare, pakistaneze, polake, ruse), ky grek, pra, u soll me shumë intolerancë, arrogancë dhe mungesë edukate, si punëdhënës, si komshi, si pronar shtëpie...
Dhe fjalët e zotit Strauss- Kahn, u japin sot grekëve mundësinë, ose që të risjelin ne mendje kujtesën e fshirë dhe të korrigjojnë gabimet e tyre, ose të bëhen përsëri edhe ata emigrantë...
Një gjë është e sigurtë: Historia bën cikle, dhe shpesh herë ciklet janë komedi, ose edhe tragjedi. Shpesh herë ciklet e historisë përsëriten edhe si ndëshkim për intolerancën dhe arrogancën e treguar kundrejt më të pafuqishmëve.
Edhe një gjë tjetër është e sigurtë: Shumë grekë, (sidomos ata që kanë studime e formim të plotë intelektual e profesional) aktualisht po e braktisin Greqinë e shkojnë për të ndërtuar jetën, atje ku paguhen më mirë dhe kanë më tepër perspektiva...
Faza e dytë ndoshta do të jenë grekët e pakualifikuar, të cilët do të emigrojnë, ashtu si dajallarët apo prindërit e tyre 50 vjet më parë.
Natyrisht që kjo kategori, ndoshta do të punojë për disa vjet në punë krahu, ndoshta do të punojë edhe pa ensima disa kohë, por nuk do të njohin vetminë e të qenit minoritet apo pakicë, ashtu sikundër e jetoi “Daja” përpara 50 vjetëve, dhe as do të shohë tabela të varura nëpër lokale, të tipit: “Ndalohet hyrja për qentë e grekët!”, siç vareshin nëpër restorantet e Nju Jorkut në dekadën e viteve 1920, ashtu siç i panë gjyshërit e ungjërit e tyre...
Por greku i sotëm, ndoshta do të ketë diçka ku të shpresojë, si “Daja” amerikan i viteve të vegjëlisë së tij, apo si Daja Grek, për të afërmit e tij në Shqipëri, Pakistan, Poloni...