Një urim për fundvitin dhe atë që do të vijë...

Një urim për fundvitin dhe atë që do të vijë...
Ardi Stefa

Të vish kur unë nuk do të të pres,..., kur të kem hequr armaturën për t’u larguar nga luftërat...
Të vish e të më gjesh të papërgatitur.. Si një furtunë pranvere... Nuk do të vrapoj të fshihem... Do të heq rrobat dhe do të të lejoj të më përqafosh...
Të vish si një e kuqe që diçka dashuroi nga grija ime...
Të vish si ëndërr e gjumit të mesditës... Të ma kthesh jetën përmbys dhe të dashuroj çdo çast të saj...
Të vish duke kërkuar gjithçka, por pa lypur asgjë...
Të vish si festë… Më muzikë, me buzëqeshje, me dehje... Duke thyer një gotë të prihesh dhe të më japësh të pi paksa nga plaga jote...
Të vish si natë... Me misterin, me vetminë dhe ëndrrat e frikshme të tua...
Të vish ashtu siç je... Pa lajka e naze, thjesht duke hedhur dy pika arome të së vërtetës në qafën tënde...
Të vish, pa shpresuar asgjë... Por e gatshme të rrezikosh çdo gjë...
Të vish, jo për të shijuar qetësinë e portit... Por për të shijuar rrezikun e dallgëve e furtunës...
Të vish sepse e di se nuk do të bëhej ndryshe.. Të takohemi dhe të besosh tek fati...
Të vish si varg i rimuar në vetë të dytë që kërkon thelbin e tij...
Të vish të mësosh se si është të dashurosh largimin...
Të vish, jo si stol ku s’ulet askush... Jo si klloun pa vështrimin e trishtuar... Jo si dy sy pa pasion...
Të vish,... jo si letër dashurie pa asnjë varg... Jo si festë ku askush nga të ftuarit nuk erdhi... Jo si aparat fotografik pa fotografin..
Të vish... Të vish...
Të vish ashtu siç je...
Kur unë nuk do të të pres...

Në trokitjen tjetër, është ora që të buzëqeshësh

Në trokitjen tjetër, është ora që të buzëqeshësh
Për sa kohë ende do ta torturosh mendjen tënde? Për sa kohë do të vraposh pas kujtimeve të së kaluarës? Mos vallë ke shumë pamje që nuk do t’i kujtosh? Dhe kjo buzëqeshje që vijëzohet në fytyrën tënde të trishtuar deri kur do të vazhdojë të fshehë lot që janë gati të derdhen. Ende më kujtohen sytë e tu të përmbytur që u fshehën pas reve të tymit të cigareve. Një tavëll duhani e mbushur me bishta cigaresh në një festë, ku u gjende rastësisht.
Ç’bëjnë dy qerpikë të trishtuar të mpleksur në festat e të tjerëve? Të jesh atje dhe të jesh tjetërkund. Supe të përqafuar të hiqen në një vallëzim të tyre të çuditshëm dhe ti të kesh nostalgji një sup të sigurtë në vallëzimin e një valsi të trishtuar.
Në një tango argjentinase, që luan gramafoni, të duash të hapësh zemrën dhe shpirtin tënd dhe ai të luajë këngë refugjatësh të shkruara nga të tjera psherëtima.
Nën tingujt e lëvizjet epshndjelëse të një tukale ti të fshehësh turpin tënd. Në një valle dehëse zeibetiko të ecësh e dehur nga vera që pive këtë mbrëmje. Merre sonte ti defin dhe bjeri sipas ritmit të të tjerëve. Bjeri fort që të duket se sonte edhe ti po merr pjesë në çoroditjen dhe gëzimin e të tjerëve. Jepe ritmin tënd dhe bëhu një me hidhërimin e të gjithë atyre që sonte vallëzuan me dhembjen e tyre. Të hidhëruarit vallëzojnë më tepër dhe muzikantët mbështete në dhembjen e tyre. Ik për pak kohë më larg dhe qaj me shpirtin tënd, por ler që të t’i fshijë lotët dikush që të ndien.
Kthehu mbas dhe jep porosinë tënde. Për një këngë, për një valle. Ke edhe ti të drejtën që të vallëzosh me dhembjen tënde si një dervish i ekzaltuar që rrotullohet rreth vetes. Mbështille dhembjen tënde fort, rreth e përqark qafës dhe trullose. Çmende në rrotullime, duke u epuar ku e ku, duke t’u marrë këmbët ku e ku dhe, dikur do të gjesh rastin ta hedhësh larg. E vetmja gjë që duhet të bësh, është të vallëzosh me të. Të vallëzosh, të rrotullohesh, të përqafosh, të kapësh, të shtrëngosh, derisa në fund të arrish të qeshësh. Një qerasje do të të presë në trokitjen e gotave të kërcura. Në trokitjen tjetër të gotave do të jetë ora të qeshësh. Në trokitjen tjetër, do të jetë ora të qash. Në trokitjen tjetër do të jetë ora, do të jetë çasti që përsëri të qeshësh. Në trokitjen tjetër të gotave, d të jetë çasti që të ikësh. Në trokitjen tjetër ora do të jetë ende shumë shpejt.
Në trokitjen tjetër ka ardhur ora që të ngrihesh të vallëzosh përsëri. Në trokitjen tjetër do të jetë ora që të kapesh pas një dore. Në hapin tjetër do të jesh përsëri në vallëzim.
Hapat e parë do t’i drejtojë dehja që rrjedh në damarët e tu, por hapat e tjerë do t’i drejtojë mendja jote e trullosur.
Qëndro atje ku je tani dhe mbaje vallen. Në anën tjetër dikush do të të mbajë fort shaminë dhe gramafoni tashmë do të luajë vetëm për ty.
Buzët e shtrënguara tani do të çlirohen dhe buzëqeshja jote tani do të jetë përsëri e vizatuar në fytyrën tënde, në fytyrën e princeshës që fshihje kaq vjet brenda vetes.
Ke të drejtë ta jetosh përrallën dhe sonte ke mundësi që ta ndërtosh të mbështetur në skenaret e një shpirti që nuk mundi të shprehet asnjëherë ashtu siç dëshironte.
Vallëzo sonte që vështrimet janë sipër teje dhe largohu nga “dëshirat” e të gjithëve atyre që deri tani u shërbeje. Vallëzo sonte që mundesh të tregosh se një femër e bukur di të marrë ato që i përkasin. Vallëzo sonte që je kaq e bukur dhe lere ritmin e duarve që përplasen n dëshirën e çmendur të të përqafojnë, të të përkëdhelë veshët.Vallëzo sonte dhe në fund të këtij kërcimi merre me vete duartrokitjen e kësaj nate si hajmali. Sonte, në rast se të mungon një përqafim, mundet që ta kesh. Ndoshta do të jetë po aq e dehur sa edhe ti, por ajo që ka rëndësi është se do të jetë atje të të mbajë. Një përqafim i dehur, një përqafim dehës, i mbushur mirëkuptim për të vazhduar ç’ka lanë në mes fjalët dhe vallëzimi. Një përqafim dehës, në një festë, që gjithmonë do të ketë shansin e vet për të ardhur përsëri.

a. stefa

Lerini Krishtlindjet të vijnë!...

Lerini Krishtlindjet të vijnë!...
Është kjo një thirrje që u drejtohet të gjithëve!
Protestuesve që protestojnë paqësisht!
Huliganëve që djegin e shkatërrojnë gjithçka!
Policëve që “mbrojnë” duke lënë të digjet e shkatërrohet gjithçka!
Politikanëve që bëjnë llogje me fatkeqësinë e kryeqytetit që mbahet peng nga 700 persona me maska!
Qeverisë që me llafe mban përgjegjësinë, se me vepra... do që të mos vijnë Krishtlindjet dhe Viti i Ri!...
a. stefa

fotografia që u bë pikturë në mure

Fotografia e Aleksit duke buzëqeshur u bë menjëherë pikturë dhe gravutë nëpër muret e Athinës. Një polic i armatosur deri në dhëmbë kalon përpara fytyrës së Aleksit të ekzekutuar, i cili u buzëqesh me dashamirësi të gjithë kalimtarëve,..., edhe policit!...

Rinia si atëherë...

Rinia si atëherë...
Nga Ardi Stefa
Gjithë javën e kaluar lëvizja nëpër Athinë, ndoshta me nostalgjinë e 18 viteve më parë, kur në dhjetor 1990, rrëzonim regjimin e urryer komunist.
Kur filluan trazirat i shikoja me syrin e ftohtë të gazetarit, me revoltën e qytetarit që sheh të shkatërrohen pasuritë dhe qyteti, i cili tashmë është edhe i tiji, por edhe me bindjen se trazirat shumë shpejt do të degjeneronin në një grabitje e plaçkitje, të cilën Athina nuk e meritonte.
Brenda vetes kërkoja shkaqet që çuan në këto protesta. I kuptoja zhgënjimin, rrugët pa krye, jetën pa vizione të brezit të ri.
E kuptoja krizën ekonomike, politike e sociale, krizën e besimit, në të cilën është Greqia. Kuptoja revoltën e qytetarëve e të rinisë, por nuk kuptoja dhunën e vandalizmat, të cilat po mbysnin në pelena atë lëvizje e protestë aq të bukur, e cila dukej se po shfaqej.
Gjithashtu nuk isha i bindur nëse të gjitha shkaqet e përmendura më lart ishin të kuptueshme dhe ishin të tyret nga nxënësit 15- 16 vjeçarë e studentët 18-20 vjeçarë që protestonin e protestojnë përditë shesheve qendrore të Athinës apo përpara rajoneve të policive.
Brenda vetes kisha frikën se nxënësit 16 vjeçarë grumbulloheshin për havale, grumbulloheshin pas berihajit, apo thjesht për të protestuar e goditur me gurë, portokalle e lakra policët, të cilët u kundërpërgjigjeshin me gaz lotsjellës e arrestime.
Kisha frikën se shumë shpejt nxënësve do t’u ikte nga qejfi “protesta” dhe do t’i riktheheshin jetës së tyre të përditshme. Shkollës, kurseve, kafeterieve dhe flirtimeve me njëri- tjetrin, mesazheve me celularë, lijërave elektronike dhe internetit...
Do t’i riktheheshin monotonisë së jetës së përditshme e apatisë dhe e gjitha kjo atyre do t’u ngelej në mendje si disa ditë kur godisnin me portokalle policinë...
Por dua të them se u gabova.
U gabova kur i pashë dhe fola me disa prej tyre. Kur pashë se sa seriozisht e kishin marrë gjithë situatën. Jo vetëm të këtyre ditëve, por atë ç’ka po jetonin e atë ç’ka i priste në të ardhmen. U habita kur dëgjova pjekurinë e fjalëve dhe mendimeve të tyre. Kur i pashë se sa të pjekur ishin kur flisnin për të tashmen e zymtë që po jetonin, me prindërit të punonin ditë të tëra që t’u plotësonin ato që ata i konsideronin si të natyrshme, arsimimin korrekt, pa kurse private të paguara sa “frëngu pulën”, kur shikonin korrupsionin dhe skandalet të mos luftoheshin dhe të mbuloheshin nga qeveria e politika, kur shikonin “shplarjen e trurit” që u bënte televizioni me emisionet plehra dhe me shkëlqimin e rremë të luksit...
U befasova me rovoltën që ndienin kur flisnin për “ekzekutimin e dytë e gjakftohtë të Aleksit” nga vrasësi dhe avokati i tij mbrojtës, që deklaronin “Se nëse duhet të vdeste apo jo Aleksi, këtë do ta gjykonte Drejtësia”...
Kë? Vrasjen e një adoleshenti dhe nëse ai duhet të jetonte apo jo duhet ta gjykonte Drejtësia?! Atëherë me të drejtë kur dëgjonin fjalë të tilla që fyenin ndërgjegjen, dhembjen dhe intelektin e tyre, do të zinin me gurë shtetin armik, policinë armike, drejtësinë armike.
U hoqa kapelen kur pashë se ata e shikonin të ardhmen të zymtë e pa perspektivë, me prindërit e tyre që kishin vite që punonin dhe rrezikoheshin të ngeleshin pa përfituar pensionin, me ata vetë që pas studimeve do të ngeleshin pa punë dhe brez i 700 eurove dhe do të mund të bënin karrierë vetëm nëpërmjet rryshfeteve apo qenies së tyre në partitë që qeverisin...
Fola me ta dhe e kuptova se revolta e tyre “spontane” kishte kohë që përgatitej brenda tyre. Vrasja e Aleksit ishte pasoja, shkakun ata e shihnin dhe e kërkonin. Jo vetëm në arbitraritetin e pushtetit, por edhe në pasigurinë e jetës dhe mungesën e vizioneve të brezit të ri, në krizën ekonomike, sociale dhe në atë të besimit, në rrugët pa krye, të cilat rinia i përshkon në këtë fillim shekulli...
Nga java e kaluar të rinjtë hynë në një tjetër botë. Vrasja e Aleksit ishte katalizatori i asaj ç’ka do të pasonte. Të gjithë do të shfrytëzonin për të përforcuar pozicionin e tyre, për të shprehur fobitë dhe revoltën e tyre. Vrasja e Aleksit ishte katalizatori që për secilin justifikonte ato që besonte...
Nuk e kanë ata përgjegjësinë nëse marrëdhëniet e qytetarit me shtetin dhe qeverinë janë të tjera nga ato që duhet të ishin. Përgjegjësia u rëndon të tjerëve, por kryesisht atyre që qeverisin kaq vite apo bëjnë opozitë dhe i lanë problemet e demokracisë mënjanë për të përfituar.
Shoqëria greke është në krizë, jo për faktin se problemet e saj janë më të mëdha se ato të vendeve të tjera, por për faktin se në Greqi nuk bien dakort për asgjë ndërmjet tyre. Me liderë e politikanë të paguximshëm, të cilët nuk guxojnë të zgjidhin as edhe problemet m të thjeshta, duke i lënë me vite të tëra të grumbullohen dhe shtetin, drejtësinë, Kishën, të turpërohen, me një fjalë të humbasë besimi tek shteti, tek sistemi politik, tek toleranca dhe mirëkuptimi i vetë shoqërisë. Të rinjë të revoltuar, të rinj të zemëruar, të rinj të pasigurtë dhe të izoluar. Kokëulur dhe rebelë së bashku...
“Ditët e fundit pamë dhembjen masive dhe të sinqertë për humbjen e padrejtë të një fëmije, por edhe shqetësimin për një shoqëri, e cila ishte kaq e gatshme të shpërthente. Nuk pamë që të forcohet vullneti i askujt në reformat ekonomike e sociale, të cilat do të blindonin Greqinë për të ardhmen dhe do të siguronin qetësinë. Përkundrazi, pamë se frika dhe kriza e besimit do të thellojnë diferencimet në shoqëri dhe do të përgatisin truallin për katastrofat e ardhshme...”,- këto ishin fjalët e një studenti përpara kamerave...
Me këtë gjuhë më flisnin studentët e nxënësit 16 vjeçarë, me gjuhën e revoltës së drejtë e të bukur.
Dhe atëhere u binda se nxënësit e të rinjtë vështirë se do t’i rikthehen normalitetit si më parë. Apatisë së mëparshme.
Tek ata do të ngelet e pashlyer kjo epokë, epoka kur ata kërkuan drejtësi, kur protestonin paqësisht dhe me fytyrën zbuluar, me qirinj e lule në dorë që ua jepnnin policëve...
Tek ata do të ngelen të pashlyera këto ditë, kur ata dhe e gjithë Greqia u përballën me veten e tyre...

Revolta që u bë shpërthim

Revolta që u bë shpërthim
Ardi Stefa
34 vjet pas rivendosjes së Demokracisë, duhej të vinte viti 2008 që Athina të njihte kaosin total, kaosin, të cilin nuk e njohu në epoka të tjera edhe më të egra, edhe më të vështira.
Plumbi nga pistoleta e policit, që rrëzoi të vdekur 15 vjeçarin në Eksarhia, në të njëjtën kohë hodhi në erë depon e barutit që ndrynte brenda saj histori të tëra të mosdënimit të së kaluarës, qysh nga vrasja e përpara 23 vjetëve, keqtrajtimi i nxënësve dhe i studentëve nëpër manifestime, keqtrajtimi dhe dhuna e ushtruar mbi emigrantët në rajonet e policisë, dënimet e buta, pothuajse aspak dënime që merrnin policët në këto raste, vrasjet e të rinjve apo emigrantëve nga pistoletat e policëve që qëllonin vetëm në “ajër”, apo që plumbat bënin “rikoshetë”, të gjitha këto hodhën në erë këtë depo baruti, duke lënë të lirënjë përbindësh që shkarërroi gjithçka në kalimin e tij. Revolta u bë zemërim, zemërimi shpërthim dhe brenda pak orësh u shndërruan në një vullkan që shkatërroi gjithçka dhe që kaloi në nivele që vetëm trishtim dhe dhembje të thellë mundet të nxisin.
Brenda kësaj situate kaosi, grabitjet dhe plaçkitjet e pasurisë së qytetarëve dhe të shtetit, bënë që të humbisnin pasuri të mëdha.
Pamjet e njerëzve që rrëmbenin koshfët e viçave nga dyqanet e mishit dhe të zhdukeshin me televizorët në kurriz, që shkatërronin dyqane dhe që grabisnin pajisje elektrike, deri edhe paketa cigaresh nga kioskat e dhunuara, kjo është vetëm një provë e vogël e gjendjes që u krijua, ndërkohë që policia ishte e pazonja të vinte situatën nën kontroll.
Reja e krijuar nga gazi lotsjellës nuk ishte e mundur që të ndalonte vandalizmin.
Funksionar i lartë i policisë, nga qendra e drejtimit të operacionit, theksonte se urdhëri ishte i prerë, të mbroheshin me çdo kusht godinat shtetërore dhe pasuritë e qytetarëve.
Por një gjë e tillë nuk u arrit.
Sipas tij, policia “administroi një plan të organizuar të dhunës totale dhe të shpartallimit të shtetit!”
Kryeministri bëri një deklaratë ku dënonte aktin e rëndë të policit, i cili ekzekutoi adoleshentin, dhe njëkohësisht edhe dhunën e anarshistëve. Por loja kishte dalë jashtë kontrollit.
Ai kërkoi nga partitë politike solidaritet dhe mbështetje, por reagimi i tyre ishte se përgjegjëse për gjendjen e krijuar dhe kaosin total ishte qeveria me pazotësinë e saj.
E vetme kundër të gjithëve qeveria në një përpjekje të dëshpëruar të përmbysë situatën, thirri komisionin e posaçëm të emergjencës për administrimin e krizave.
Asgjë e re nuk doli nga një gjë e tillë. E vetmja gjë që u kuptua ishte se qeveria jetonte e mbyllur në botën e vet të xhamtë, jashtë realitetit.
Për ministrin e brendshëm, Pavlopulos “Tjetër gjë është pamja dhe tjetër gjë është realiteti!”. Por jo! Ashtu siç është pamja dhe e njëjtë me pamjen është edhe realiteti!
Realiteti ishte i tillë, saqë rektori i universitetit juridik, dhe dorëheqjen në shenjë proteste për dhunën dhe shkatërrimin e Bibliotekës së universitetit, bibliotekë e cila nuk u mbrojt, duke u dhënë në këtë mënyrë një mesazh qeveritarëve...
Kryeministri pas takimit me presidentin Papulias, thirri në takim liderët e partive politike, në një përpjekje që t’i bëjë bashkëpunëtorë dhe bashkëpërgjegjës me qeverinë në këto momente të vështira. Të ndajë me to përgjegjësinë e veprimeve të qeverisë, e cila duket se “ka vendosur” të vërë rendin. Ai kërkoi që të gjitha partitë politike të dënonin unanimisht dhunën dhe vandalizmin.
Por edhe këtu dështoi. Partitë politike, megjithëse u shprehën pro manifestimeve paqësore dhe dënuan aktet e dhunës së verbër, u distancuan nga qeveria. PASOK kërkoi zgjedhje të menjëhershme për t’u larguar nga pushteti kjo qeveri e rrezikshme, e cila nuk është në gjendje të mbrojnë qytetarët. Pothuajse të njëjtin qëndrim mbajti edhe SYRIZA, e cila fajësoi qeverinë për gjendjen e rinisë dhe të popullit, për horizontet e mbyllura e të zymta të rinisë greke e të mbarë popullit grek.
Partia Komuniste Greke akuzoi SYRIZA se “përkëdhel veshët e anarshistëve për të fituar disa vota”, për të marrë përgjigjen se Partia Komuniste Greke lundron në të njëjtat ujëra me të djathtën konservarore në pushtet dhe bën si gjithmonë lojën e qeverisë.
Dhe mbi të gjitha, Sindikatat nuk pranuan kërkesën e kryeministrit për të mos zhvilluar manifestimet e paralajmëruara me grevën e përgjithshme.
Vrasja e Aleksit ishte pasoja, shkaku duhet parë e kërkuar më tej. Jo vetëm në arbitraritetin e pushtetit, por edhe në pasigurinë e jetës dhe mungesën e vizioneve të brezit të ri, në krizën ekonomike, sociale dhe në atë të besimit, në rrugët pa krye, të cilat rinia i përshkon në këtë fillim shekulli...

Zjarre në boshllëk pushteti!...

Zjarre në boshllëk pushteti!...
Ardi Stefa
Pa plan përballimi të krizës qeveria

Për herë të parë e pashë fytyrën e Aleksit në një mur pranë zyrave të gazetës. Lotova. Nuk e dija nëse lotova për djaloshin, apo prej gazit lotsjellës. Duke parë gërmadhat dhe hirin, duke marrë frymë me vështirësi prej lëndëve kimike e tymit, lotova përsëri. Lotova për Athinën, “qytetin tim, tashmë”, lotova për fëmijtë, të rinjtë, për vlerat e vrara, demokracinë dhe lirinë e plagosur...

E dorëzuar në zjarre dhe në mëshirën e akteve kriminale të personave vandalë ka qenë Athina këto ditë, ndërkohë që e njëjta pamje vërehej edhe në Selanik dhe qytete të tjera të Greqisë, duke dëshmuar në këtë mënyrë vakuumin e pushtetit dhe pamundësinë e aparatit shtetëror për të garantuar qetësinë dhe sigurinë.
Shoqëria greke po ndjek me gojë hapur, e mpirë dhe e revoltuar të gjithë ato ç’ka kanë ndodhur pas vrasjes së adoleshentit 15 vjeçar, ndërkohë që qeveria po paraqet një pamje paralize totale.
Kryeministri Kostas Karamanlis ka garantuar se të gjitha aktet vandale që pasuan ngjarjen tragjike të vrasjes së adoleshentit nuk do të jenë më të pranueshme e të tolerueshme”!
Por disa orë më vonë nga kjo deklaratë, skena e tmerrit është përsëritur në qendër të Athinës dhe jo vetëm, me dhjetëra godina, banka, njësi tregtare, hotele, restorate, makina të përfshira nga flakët, ndërkohë që policia ishte në rolin e vëzhguesit.
Dëshmi e dobësisë së qeverisë ishte mbledhja urgjente e Komisionit të emergjencës, mbledhje e cila përfundoi pa paraqitjen e ndonjë plani për përballimin e krizës.
Ministri i Brendshëm, Prokopis Pavlopulos, ka mbrojtur lëvizjet e qeverisë dhe të Policisë dhe ka deklaruar se “Tjetër gjë është pamja dhe tjetër gjë është realiteti!”
Por jo! Ashtu siç është pamja dhe e njëjtë me pamjen është edhe realiteti!
Qeveria është vënë me shpatulla pas murit me të gjitha partitë politike të kërkojnë dorëheqjen e saj, ndërkohë që aktet vandale, pavarësisht se nga e morën nxitjen, u kanë dhënë një goditje shumë të rëndë tregtarëve dhe bizneseve në qendër në kryeqytetit grek dhe të qyteteve të tjera, duke bërë që kriza ekonomike të vijë më shpejt nga sa pritej. Disa dhjetëra e qindra biznese të vogla e të mesme janë shkatërruar e plaçkitur totalisht, në një kohë që qindra e mijëra punonjës kanë ngelur në mes të katër rrugëve dhe kanë humbur punën.
Ironi tragjike?
Nga mania e vandalëve, nuk u kursye e nuk shpëtoi as edhe dyqani i nënës së viktimës së plumbave të policit...
Janë shkatërruar me dhjetëra makina të policisë e zjarrfikëse, godina, biznese...
Por më e rëndësishmja është se pasojat janë edhe më të thella.
Jo vetëm politike.
Jo vetëm ekonomike.
Janë edhe pasoja shumë të rënda sociale. Trishtimit, revoltës, dëshpërimit të sotëm, çfarë do t’u pasojë nesër?
Të rinjtë e shohin shtetin dhe policinë si armiq!
Tregtarët ndihen të pambrojtur ashtu si edhe qytetarët.
Greqia u përfshi nga flakët, po ashtu u plagos ndjenja e Demokracisë, Lirisë, Paqes Sociale dhe e rendit publik.
Sado të drejtë të kenë disa njerëz për rrugën pa krye që ka sjellë politika greke, ajo që duhet të mbizotërojë tani është rivendosja e rendit dhe e rregullit, i funksionimit të Demokracisë në të gjitha qytetet. Çështja e e grupeve të organizuara që sulmojnë Demokracinë dhe Shtetin, është një çështje politike dhe të gjitha forcat politike duhet të vihen përpara përgjegjësive që u takojnë.
Të gjithë ata që u dëshmuan si të pazotë për të administruar krizën dhe për të mbrojtur jetën dhe pasuritë e qytetarëve duhet të largohen menjëherë. Pasi janë ata që e nxitën këtë krizë në një masë të madhe.
Dikush, diku, më së fundi duhet të mbajë përgjegjësi politike, morale e qytetare...

Reklamat dhe të tallurit!

Reklamat dhe të tallurit!
Nga Ardi Stefa

Siç duket, çfarëdolloj gjëje që të tentojnë të bëjnë qeveritë, për keq do t’u dalë në fund. Dhe kjo nuk është çështje tersllëku. Është një çështje e qartë e pazotësisë. E pafuqisë për të kuptuar se përpjekjet serioze kanë si kusht paraprak edhe përgatitjen serioze.

Qeveria shqiptare ka disa kohë, disa vite që paraqet disa reklama, disa spote televizive për të luftuar korrupsionin, pavarësinë e drejtësisë, për t’u paguar dritat e uji, tatimet dhe për t’u ruajtur i pastër ambienti.
Ashtu sikundër kryeministri në çdo mbledhje të qeverisë jep direktiva për t’u luftuar korrupsioni.
Por qeveria ka harruar se përveç parrullave, citateve e moralizmit, nevojitet edhe diçka tjetër për të dhënë rezultat kjo përpjekje.
Duhet që të jetë i besueshëm ai ose ata që u tregojnë apo u kërkojnë qytetarëve që të jenë korrektë në detyrimet e tyre.
Kur shteti u kërkon u kërkon qytetarëve që të respektojnë detyrimet e kundrejt tij (shtetit), duhet që edhe ai (shteti) të jetë korrekt dhe të respektojë detyrimet e tij kundrejt qytetarëve.

A ekziston ndonjë njeri që të besojë se vlen një gjë e tillë?
Pyesni më mirë qytetarët shqiptarë, biznesmenët modestë. Pyesni qytetarët që përditë kryejnë shkëmbime me shtetin dhe organizmat e tij. Pyesni pensionistët, ata që marrin përkrahje sociale, pyesni qytetarët që torturohen zyrave të shtetit për të marrë çertifikatat apo për të marrë dokumentat e pronave të tyre të ligjshme.
Pyesni të sëmurët nëpër spitale që vetëm paguajnë, paguajnë...
Pyeni të gjithë ata që dinë shqip dhe që janë korrektë kundrejt shtetit, me taksat dhe qytetarinë e tyre.
Pyesni komshiun, pyesni miqtë, pyesni mua, veten tuaj, të gjithë ata që përditë janë në marrëdhënie me shtetin dhe shërbimet publike.
Kujtoni edhe allishverishet tuaja personale me Zyrën e Tatimeve, Kadastrën, Hipotekën, Bashkinë, ministritë, prefekturën, Gjykatën, Policinë...
Cili nga ata nuk na ka tallur, aq sa ka vite të tëra që dëgjohet shprehja: “Të lumtë që ia fute shtetit!”

Edhe në shkëmbimet më ordinere me shtetin qytetari shqiptar ndihet idiot, ndihet i tallur. Dhe jo për shkak të nëpunësve, të cilët “zbatojnë” urdhërat, por për shkak të logjikës së shtetit. Po qe se nuk paguan, p.sh., tatimet në kohën e duhur, je i detyruar që të paguash gjobë. Por kur shteti duhet që të të kthejë disa taksa, pra, të të paguajë, atëherë një zot e di se kur do t’i marrësh paratë e tua.
Janë me qindra e mijëra rastet kur shteti ka detyrime ndaj qytetarëve dhe megjithatë bën një vesh të shurdhër.
Dhe kryeministri vazhdon me direktiva për të luftuar korrupsionin dhe për ndërtimin e një shteti social.

Nuk do të ndalem në të gjitha ato sa kërkon vazhdimisht kryeministri nga ministrat e tij përpara kamerave. Në fund të fundit nuk janë as edhe origjinale. Për saktësi janë të gjitha ato udhëzime tipike që u jep çdo kryeministër pjesëtarëve të kabinetit të tij ministror ditën e nesërme të marrjes së pushtetit. Atëhere është kur u shpjegon se çfarë objektivash ka, si do që të punojnë, çfarë pret nga secili prej tyre dhe se si do të kontrollojë punën e tyre.
Por kryeministri ynë nuk është i djeshëm. Ka rreth katër vjet në pushtet dhe prandaj është e natyrshme pyetja: Kur këto kohët e fundit ndien nevojën t’u kërkojë ato që u kërkon, gjithë këto vite ç’bëri, çfarë u kërkonte të bënin?
Nuk u kërkonte të luftonin shtrenjtësinë, papunësinë, të përpiqeshin për të përmirësuar jetesën e përditshme të qytetarëve shqiptarë? Nuk u kërkonte që të uleshin krah qytetarëve dhe të merreshin me problemet e tyre?
U kërkonte që të luftonin korrupsionin me spote televizive dhe reklama nëpër gazeta, ndërkohë që korrupsioni mbizotëron në çdo skaj të jetës dhe të marrëdhënieve shtet- qytetar?

Gjëra të thëna e të stërthëna me mijëra herë, do më thoni, por pikërisht se gjendja po shkon nga e keqja në më keq, mirë është që të thuhen e të stërthuhen.
Sepse përsa kohë që do të ekzistojë ka mentaltet, atëherë të gjitha fushatat për të luftuar korrupsionin, ruajtjen e pavarësisë së sistemit të drejtësisë, etj, etj, jo vetëm që nuk do të kenë rezultat, por do të revoltojnë edhe ata, të cilëve supozohet se u drejtohet, duke sjellë rezultate të kundërta nga ato që priten...

Obama- mishërimi i ëndrrës amerikane!

Obama- mishërimi i ëndrrës amerikane!
Nga Ardi Stefa
Nga 4 nëntori SHBA ka një president të ri! Një president me ngjyrë!
Ishte vetëm 3 vjeç kur u ekzekutua nga racistët Martin Luter King.
Një 47 vjeçar, i cili nuk ta mbush syrin, por që prej tij i gjithë planeti pret shumë!
Personalisht nuk dua të flas e të analizoj çfarë pritet nga Barak Husein Obama, në mbarë planetin, në politikën e jashtme të SHBA, por edhe në ekonominë e shtetit më të fuqishëm të botës.
Nuk jam specialist e as dua të katandisem qesharak, duke përsëritur ato ç’ka kam dëgjuar prej të tjerëve ne televizonin grek apo kanalet e tjera.
Dua të ndalem thjesht në një fakt, në një mrekulli, e cila mundet të ndodhë dhe ndodh vetëm në Amerikë!
Biri i një emigranti nga Kenia, dhe i një amerikaneje të bardhë, i cili lindi në një kohë kur martesat mikse në SHBA shiheshin me sy të keq...
Bir i një nëne të bardhë, e cila nuk gjente dot punë n Amerikë dhe u detyrua të emigronte në Indonezi për të punuar...
Një fëmijë, emigrant, edhe ai, i cili u rrit nga gjyshërit dhe me mundime e përpjekje të jashtëzakonshme arriti të shmangej nga kriminaliteti i rrugës dhe të studionte në Harward...
Emigrant i brezit të parë, i cili arriti t’i imponohej politikës së SHBA vetëm përpara katër vjetësh...
Bashkëshort i një juristeje me ngjyrë, e cila, ishte stërmbesë skllevërish...
Pikërisht ky njeri, arriti të jetë president i shtetit më të madh të botës, shtet, i cili u njohu të drejtën e votës njerëzve me ngjyrë jo më shumë se përpara dyzet vjetësh...
Pikërisht ky njeri, nga 4 nëntori është presidenti i mbarë planetit!
Pikërisht tek ky njeri qëndron mrekullie, e cila vetëm në AMERIKË mundet të ndodhë!
Nga hiçi të jesh gjithçka!
Nga emigrant i përçmuar të jesh kryetar shteti!
Dhe kjo ndodh vetëm në SHBA, askund tjetër!
Obama është mishërimi i ëndrrës amerikane, i kësaj ëndrre, e cila me gjithë vështirësitë vazhdon të jetë më e fuqishmja, shpresëdhënësja dhe më e prekshmja!
Të paktën mua ky parametër i jetës së Obamës dhe i të gjithë pasardhësve të emigrantëve, të bardhë, apo me ngjyrë, të kuq apo aziatikë që festonin nëpër rrugët e SHBA, Kenias, Indonezisë, Japonisë, më ka lënë mbresa të pashglyeshme.
Ndoshta Obama nuk do të ndryshojë gjë gjatë mandatit të tij, ose do të ndryshojë shumë pak!
Një gjë është e sigurtë: Përmbysja e parë e madhe ka ndodhur!
Ai vërtetoi se Amerika është vendi ku mundet të ndodhë gjithçka, ku mundet të realizohen të gjitha ëndrrat, si nga vendasit, ashtu edhe nga emigrantët dhe bijtë e tyre, qofshin këta të bardhë apo me ngjyrë!...
A. Stefa

Vetëvrasja e keqkuptuar!...

Vetëvrasja e keqkuptuar!...
Nga Ardi Stefa

Alber Kamy shkruante: “Ka vetëm një problem filozofik me të vërtetë serioz: vetëvrasja. Të tregosh nëse jeta ia vlen apo nuk ia vlen të jetohet do të thotë t’i përgjigjesh pyetjes themelore të filozofisë...
Galileu, i cili zotëronte një të vërtetë shkencore të rëndësishme, e mohoi me shumë lehtësi sapo iu vu jeta në rrezik. Nuk ia vlente të humbisje jetën në turrën e druve për këtë të vërtetë. Toka apo Dielli rrotullohet rreth njëri- tjetrit kjo është gjë pa interes. Nga aa tjetër kam vënë re se shumë njerëz i japin fund jetës, se pse mendojnë që nuk ia vlen të jetohet. Të tjerë paradoksalisht vriten për idetë apo iluzionet, të cilat i japin kuptim jetës së tyre (ajo gjë që quhet arsye për të jetuar, është njëkohësisht një arsye e shkëlqyer edhe për të vdekur!)”.

Vetëvrasja duhet rivendosur në podiumin që i përket, si në akt i mbushur me kuptim dhe vlera. Shpesh herë ata që vetëvriten, ndodh të të kenë rrokur kuptimin e jetës.
Të mësuar që të yshtim vetëvrasjen si një simptomë patologjie, ose të paktën e një çmendurie të çastit, apo mëkat të rëndë, që as Kisha nuk e pranon, kemi harruar të kaluarën e lavdishme që vetëvrasja ka nga mbas. Luftëtarët legjendarë, Samurai, po qe se çnderoheshin, kishin vetëvrasjen si zgjidhjen e vetme.
Ende më tej, vetëvrasja ka ekzistuar si vërtetim i “urtësisë” romantike, si moda mbarëeuropiane e vetëvrasjes që himnizoi Verteri, në romain postulat të Gëtes. Po qe se shtyhemi më këtej në kohë do të shohim se vetëvrasja bëri të famshëm shumë muzikantë e artistë, si Kurt Cobain, i cili bëri lëvizjen më të zgjuar të karrierës së tij, kur hodhi trutë në erë, duke siguruar, në këtë mënyrë në vend në Panteonin e yjeve të mallkuar të rrokut!
Edhe ata që janë përjetësisht romantikë e idealistë të pakorrigjueshëm, sikundër edhe të çmendurit që vrasin veten për të “përfituar”...
Së fundi, le të mos harrojmë edhe aktet terroriste, sulmet vetëvrasëse, të cilat, të paktën për ata që i kryejnë, janë akte të një frymëzimi hyjnor!
Duke jetuar tashmë në dy realitete, në atë shqiptar, por edhe në realitetin politik grek, jemi mësuar që të çnderohen, poshtërohen, tallen e satirizohen funksionarë të lartë të qeverisë (qeverive) pa konstatuar ndonjëherë se ata, për të cilët bëhet kaq shumë zhurmë e janë protagonistë skandalesh, as që e kanë vënë ndonjëherë ujin në zjarr.
Vetëvrasja, në kuadrin e turpërimit, as që ekziston tashmë në fjalorin politik, të jetës politike. As edhe akti më i thjeshtë i dorëheqjes për arsye morale, duket si një atavizëm i kohërave të tjera, ngjan tashmë si një akt kalorësiak i epokave të kaluara, ngjan si një akt kalorësiak i idealistëve të pakorrigjueshëm.
Shumica e politikanëve shqiptarë apo edhe e atyre grekë (pasi në Greqi kam më tepër se një dekadë që jetoj), nuk kanë asnjë lloj problemi që të bëhen rezil ditë e natë, ndërkohë që në të njëjtën kohë kërkojnë me këmbëngulje respektin dhe votën tonë!
Nuk mbaj mend ndonjë politikan nga të gjithë ata që janë kritikuar e janë zbuluar skandale, me vetë ata protagonistë, që të kenë treguar më të voglën shenjë pendimi, qoftë edhe simbolik.
Kështu që, nën prizmin e pacipërisë që mbizotëron në jetën politike e sociale, shembulli i samurajëve që vetëvriten do të duket si shembull për t’u imituar nga politikanët e pacipë e të korruptuar. Më e pakta që do të vërtetonin ishte se ata njerëz kanë të paktën një farë dinjiteti, qoftë edhe kur ajo rezulton nga trysni të mëdha dhe shantazhe.
Jam shumë i sigurtë se ka shumë qeveritarë e funksionarë të lartë shtetërorë që janë të implikuar në çështje kaq të ndyra sa Gërdeci, Firmat Piramidale, çështja Fazlliç e gjithë derivatet e saj...
Gjithashtu është më se e sigurtë që të gjithë ata persona kërcënohen në mënyrë të pamëshirshme nga klanet korruptive me të cilat bëjnë punët e ndyra.
Sikundër është më se e sigurtë se kabinetet qeveritare janë të mbushura me raste skandaloze korrupsioni e krimi, imoraliteti e hollësirash gudulisëse, të cilat mbajnë peng qeveritarët e piramidës shtetërore. Që këta të fundit të mos i shkojnë kundër kryeministrit, apo klanit të tij të korruptuar.
Ndaj edhe zgjidhen ministra pa asnjë lloj biografie, pa asnjë lloj personaliteti, që e shohin Njëshin si kult, si idhull, si njeriun, të cilit i dedikojnë gjithçka.
Dhe megjithëse mbahen peng, askujt nuk i ka shkuar nëpër mend vetëvrasja...
Sepse në parim mund të thuhet se për një njeri të ndershëm, ato që i beson si të vërteta duhet të përligjin veprimet e tij
Ajo, pra, që duhet të na shqetësojë më tepër nuk janë tentativat e vetëvrasjes. Apo vetëvrasjet. Ajo që duhet të na shqetësojë është tentativat e vetëvrasjeve, të cilat duhet të ishin bërë këtu e shumë kohë më parë dhe që as që do të bëhen ndonjëherë.
Secila nga ato tentativa të parealizuara të vetëvrasjeve ka fytyrën e ndonjë politikani, i cili ose nuk ka cipë në faqe, ose u mësua që të notojë për bukuri në llumin që rrethon pushtetin, pa u shqetësuar aspak nga era e ndyrë.
Këta janë më të rrezikshëm se të gjithë ata që janë “vetëvrarë” fizikisht, pasi këta nuk do t’i mësojmë kurrë...

Fytyra tjetër e tradhtisë...

Fytyra tjetër e tradhtisë...
“Ungjilli i JUDËS” zbulohet dhe transkriptohet pas 17 shekujsh
Përgatiti: A. Stefa
National Geographic, ka publikuar të plotë, të përkthyer e të komentuar një zbulim me të vërtetë mahnitës, i cili i jep gjithë fesë kristiane, ashtu sç e njohim deri më sot, një dimension tjetër, të ndryshëm. Një dimension, i cili ashtu si roli i Maria Magdalenës (sikundër është trajtuar në Kodin e Da Vinçit) pritet që të ngjallë reagime e revolta të fuqishme në qarqet kishtare. Reagimet do të jenë kryesisht me figurën e Judës, tradhtinë dhe mallkimin e tij të përjetshëm shekullor. Megjithatë, Vatikani, në një përpjekje për të rivendosur lidhje me hebrejtë, në janar të këtij viti, u përpoq që të jepte shenjën e rishikimit të figurës më të keqkuptuar e të urryer në historinë e njerëzimit, atë të figurës së Judës. Vatikani u përpoq në një përpjekje “tolerance”, t’i paraprinte Ungjillit të Judës, duke thënë për herë të parë zyrtarisht se Juda, veproi në “Emër të Zotit”... Koincidencë, apo Kisha zyrtare di diçka që njerëzimi nuk e di dhe ndoshta kurrë nuk do ta dijë?...


Ishte Juda Iskarioti tradhtar?
A mundet që të pranojë dyshime, mendimi zyrtar fetar për ato ç’ka ndodhë në ditët e fundit të jetës tokësore të Jezu Krishtit.
Një dokument i rrallë e mahnitës ka dalë në dritë për të na dhënë variantin e vet dhe të gjykohet nga historianët modernë.
Me ndihmën e teknologjisë më të përparuar dhe me një durim të jashtëzakonshëm “Ungjilli i Judës” paraqite përpara njerëzimit si një dokument unik...

Rindërtimi i një pazli antik...
Ungjilli i Judës, kopja e vetme e njohur deri më sot, e cila për 17 shekuj ishte e humbur dhe e varrosur në një shkretëtirë egjiptiane, më së fundi i paraqitet njerëzimit, i përkthyer dhe i komentuar nga shkencëtarë e teologë të famshëm për llogari të National Geographic Society. Përpjekja për transkriptimin e Ungjillit të Judës ishte shumëvjeçare, e mundimshme dhe për të është përdorur teknologjia më e njohur dhe më e zhvilluar e botës.
Ungjilli i Judës ka qenë shkruar në gjuhën koptike, dhe me karaktere greke të gërmave. Duhet theksuar qysh në fillim se Juda ishte njëri nga dishepujt e Krishtit, dhe fillimisht kishte një rol të rëndësishëm në Kishën Parakristiane.
Në kundërshtim me Dhjatën e Vjetër të Shpallur, e cila e paraqet Judën si atë që tradhtoi Krishtin për 30 pjastrat, kodi i vjetër i zbuluar dhe i përkthyer i jep një dimension tjetër, një variant tjetër, sipas të cilës Iskarioti e dorëzoi Mësuesin e tij jo për 30 pjastrat, por me urdhër të vetë Zotit dhe si një hap të domosdoshëm për shpëtimin e njerëzimit
Ky Ungjill, thuhet në revistën shkencore, reflekton një trajtë tjetër të kristianizmit, të ndikuar nga njohja (gnosticizmi) dhe është karakterizuar si heretike nga Etërit e Senjtë të fillimeve të fesë kristiane.


Ungjilli i Judës, zbulimi
Ungjilli i Judës është zbuluar rastësisht në shkretëtirën egjiptiane El Minia, nga fshatarë, të cilët flisnin për një papirus tepër të lashtë. Ai u zbuluanë dekadën e viteve ’70, por më pas u zhduk nga qarkullimi dhe ngeli i mbyllur në sirtarët e tregtarëve të artit për rreth 16 vjet. Tre dekada më pas ai ka mbërritur në duart e një kleriku, profesori dhe specialisti të gjuhës koptike, zviceranit, Rodolfo Kaser, i cili u mor përvite të tëra me transkriptimin dhe studimin e papirusit.
Teksti i Ungjillit të Judës është shkruar në shekullin e tretë ose të katërt të erës sonë në gjuhën koptike, gjuhë e cila shkruhet me alfabetin grek dhe flitej në Egjipt në epokën parakristiane. Besohet se ky papirus i gjetur është kopje e Ungjillit origjinal, i cili është shkruar në greqisht në fillimet e Erës sonë.
Ungjilli, i cili përbëhet nga 31 faqe, i kronologuar, i identifikuar dhe i përkthyer fillon me fjalët: “Rrëfimi i fshehtë i apokalipsit që u tregoi Jezusi në bisedë me Juda Iskariotin...”.
Ky tekst vjen në kundërshtim me Ungjijtë e njohur e të pranuar nga Kisha, me Ungjistë sipas Mateut, Markut, Lukait dhe Joanit, pasi në Ungjillin e zbuluar kohët e fundit, Juda Iskarioti paraqitet si nxënësi më i mirë i Jezusit dhe të vetmin që i kuptonte drejt mësimet e Krishtit.
Gnostikët besonin në një burim absolut të së mirës, të cilën e konceptonin se syrin e Zotit, jashtë e përtej natyrës fizike. Të gjithë njerëzit kanë brenda vetes shkëndijën e forcës hyjnore, por janë të shkëputur prej saj, për shkak të botës materiale e cila i vesh e i rrethon, një botë të papërkryer, e cila shikohej ashtu nga gnosticistët.
Paragrafi më i rëndësishëm i ngjillit të shumëdiskutuar të Judës, është ai, kur Jezu Krishti i thotë dishepullit të tij, Judëa: “Ti do të flijosh njeriun që më vesh!...”.
Me fjalë të tjera, Juda, duke lehtësuar vdekjen e Jezu Krishtit, e ndihmon të çlirohet nga mishi dhe materia dhe e ndihmon të çlirojë shkëndijën e vet hyjnore. Fakti që Krishti i ngarkon këtë detyrë Judës, është një provë se sa e çmonte ai atë...

Peripecia e një papirusi
Të gjithë e njohin historinë e shokut të ngushtë të Jezu Krishtit, njërit prej 12 dishepujve e nxënësve të tij, i cili e tradhtoi Profetin për 30 pjastra. Më pas, në gjendje çmendurie, Juda Iskarioti, vari veten. Qysh atëherë konsiderohet si simboli absolut i tradhtisë. Bile, në kinematografi Juda është paraqitur shpesh herë si Engjëlli i 13-të, Engjëlli i Errët, me fjalë të tjera Djali ose Satanai...
Kjo pamje stereotipe e Judës u krijua e u ushqye mbi një numër shumë të madh synimesh e qëllimesh.
Ndërkohë që kristianizmi po largohej gjithnjë e më shumë nga stacioni fillestar i fesë judee, teoricienë kristianë filluan të akuzojnë popullin jude si shkaktar për kapje dhe kryqëzimin e Jezisit dhe filluan t’i veshin Juda Iskariotit si judeun më negativ së bashku me priftërinjë e lartë judej. Nuk është e rastit që të katër Ungjijtë e njohur e të pranuar nga Kisha zyrtare, për shembull e trajtojnë me mëshirë pushtetarin romak, Ponc Pilatin, por dënojnë shumë ashpër Judën dhe klerikët e Judejve.
Por “Rrëfimi i fshehtë” paraqet një Judë krejt të ndryshëm nga sa jemi mësuar deri më sot të njohim. Në këtë variant Juda është hero. Në antitezë me dishepujt e tjerë, ai i kupton në thellësi mësimet e Krishtit. Duke e tradhtuar Jezusin, ai zbaton mësimet e Zotit, duke qenë krejtësisht i ndrgjegjshëm për pasojat e mëtejshme. Jezu Krishti e paralajmëron në kohën që Juda me puthjen e tij e dorëzoi tek ndjekësit e tij: “Do të anatemohesh, do të mallkohesh përjetësisht”!
Kjo frazë e Krishtit, shumë thjesht mundet të zgjojë dyshimet për një mashtrim të sofistikuar në lidhje me Ungjillin e Judës, por deri më tani gjithçka vërteton vjetërsinë e papirusit. NGS, e cila ishte bashkëfinancuese e përpjekjeve për përkthimin e transkriptimin, i ngarkoi një laboratori shumë të njohur e serioz maniakture të Universitetit të Arizonës detyrën për zbulimin dhe kronologjinë e papirusit. Me mjetet më të avancuara që disponon shkenca u analizua dhe u stëranalizua Ungjilli i Judës. Analizat e pesë kampionëve të marrë nga papirusi në fjalë, por edhe nga lidhja prej lëkure e faqeve përcaktohet të jetë shkruar aty rreth viteve 220 dhe 340 të erës sonë. Boja e shkrimit ngjan të jetë produkt i një recete tepër të lashtë- një përzierje me dy bojëra: një me kripëra hekuri dhe tanine, ndërsa tjetra nga etal. Gjithashtu specialistët në gramatikën koptike thonë se në rast se do të vlerësonin tekstin përsa i përket ndërtimit sintaksor dhe frazeologjisë, bëhet fjalë për një përthim të Ungjillit nga gjuha greke, gjuha, në të cilën ishin të shkruara fillimisht shumica e testeve kristianenë shekujt 1 dhe 2 të erës sonë.
Por një vërtetim tjetër në lidhje me ekzistencën e këtij Ungjlli vjen nga e shkuara e largët. Rreth vitit 180 të Erës sonë, Irineu, Peshkopi i Lugdunit (Lioni i sotëm) shkruajti një tekst tepër të gjatë me titul “Kundër sekteve” bëhet fjalë për një akuzë tepër të ashpër kundër të gjithëve atyre, mendimet e të cilëve për Krishtin dhe mësimet e tij, ndryshonin nga ato të Kishës zyrtare Kristiane. Ndërmjet tyre ishte edhe një sekt, i cili nderonte Judën, “tradhtarin”, dhe që kishte ngjizur një “rrëfim të gënjeshtërt”, “e cila “kishte trajtën e “Ungjillit të Judës”...”.

Kush e shkruajti “Ungjillin e Judës” dhe çfarë njihnim për të?
Studiuesit kishin dijeni për ekzistencën e “Ungjillit të Judës” nga njohja dhe studimi i shumë teksteve të tjera të vjetra. Përmendja e parë më e vjetër e njohur në lidhje me “Ungjillin e Judës” ishte bërë nga Irineu, peshkopi i Lugdunit (Lioni i sotëm) në vitin 180 të erës sonë. Gjithsesi, kodi që përmban “Ungjillin e Judës”, është zbuluarnë dekadën e viteve ’70-të në Egjipt, ndërsa përkthimi dhe transkriptimi i tekstit u krye nga një grup i specializuar me në krye Rodolf Kaser. Përkthimi filloi në vitin 2001 dhe përfundoi muajt e fundit.
Shkruesi i Ungjillit të Judës vazhdon të ngelet i panjohur. Origjinali, teksti origjinal i Ungjillit të Judës, në të cilin u bazua përkthimi në gjuhën koptike u shkruajt pothuajse në të njëjtën kohë me epokën kur u shkruajtën katër Ungjijtë zyrtarë dhe në vitin 180, nga një grup kristianësh gnosticistë.
Rreth shekullit të 2-të të erës sonë, grupe të ndryshme kristianësh shkruajtën tekste të ndryshme për të paraqitur e themeluar pikëpamjet, zakonet e konceptimet e tyre. Atëherë u shfaqën Ungjij të ndryshëm, shumë prej të cilëve ishin shkruan në emër të Apostujve (sipas X apo Y Apostulli). Këto tekste të gënjeshtërta trajtoheshin si të shenjta nga secili grup, apo sekt kristian, megjithëse shumica e tyre u konsiderua dhe u trajtua si “heretike” dhe më pas u ndaluan krejtësisht nga Kisha e Parë Kristiane...

Kronologjia e zbulimit të “Ungjillit të Judës”
Dekada e viteve ’70-të
Fshatarë egjiptianë zbulojnë rastësisht një papirus të vjetër, i cili përmbante edhe Ungjillin e Judës, pranë shkretëtirës El Minio të Egjiptit.
1978
Kodi, papirusi i shitet një tregtari egjiptian antikash në Kajro.
Maj 1983
Tregtari egjiptian i antikave përpiqet që ta shesë kodin një grupi shkencëtarësh e studiuesish amerikanë, në dhomën e një hoteli në Zvicër. Çmimi që u kërkohet është jashtëzakonisht i lartë.
Shkurt/mars 1984
Tregtari egjiptian i antikave përpiqet që ta shesë kodin në Nju Jork, por përsëri dështon. E vendos një kasafortën e një banke në Hikshvil të Njujorku, ku edhe papirusi do të qëndrojë mbyllur për 16 vjet.
Prill 2000
Tregtarja e sendeve antike Frida Nushberger-Çakos, me qendër në Zyri, e blen më së fundi papirusin nga homologu i saj egjiptian.
Prill 2000
Biblioteka e Librave të Rrallë dhe Dorëshkrimeve Bainiki i Universitetit të Geil vërteton se Kodi i papirusit pëmban Ungjillin e Judës, por vendos që të mos ta blejë.
Shtator 2000
Frida Nushberger-Çakos tenton ta shesë papirusin tek Brus Ferini, tregtar i njohr antikashnë Ohajo.
Shkurt 2001
Tentativat për shitjen e papirusit nuk përfundojnë. Çakos e rimerr në pronësi papirusin dhe e transferon në Maecenas Foundation for Ancien Art në Zvicër.
Korrik 2001
Presdenti i Maecenas Foundation for Ancien Art, Mario Roberti i ngarkon specialistit të gjuhës koptike Rodolf Kaser drejtimin e një grupi të specializuar përpjekjen për transkriptimin e papirusit dhe të Ungjillit të Judës. Në të njëjtën kohë bëhen përpjekje për ruajtjen e papirusit dhe mbajtjen e tij në gjendje të mirë.
Gusht 2004
Qeveria egjiptiane pranon dhurimin e papirusit me Ungjillin e Judës, për në Muzeun Koptik të Kajros. Kodi do të shkojë në Karo pasi të ekspozohet më parë përpara publikut.
Janar 2005
Radiokronologjia e papirusit dhe i lëkurës lidhëse të faqeve nga Universiteti i Arizonës, vërtetojnë vjetërsinë dhe kronologjia e shkrimit të tij përcaktohet ndërmjet viteve 220 dhe 340 të erës sonë.
Janar 2006
Analiza e bojës së shkrimit nga McCrone Associates Inc., në Çikago, vërteton se boja kishte përbërës të njëjtë me ata që përdoreshin për t’u shkruar në shekujt 3 dhe 4 të erës sonë.
Shkurt 2006
Analizat e tjera më të sofistikuara me metodën MSI, e cila vërteton vjetërsinë e papiruseve, dëshmon për vjetërsinë e këtij dokumenti të rëndësishëm. Kryesonte studimin shkencëtari Xhin Wer, i cili arrin në përfundimin se shkrimi dhe ky kod janë tepër antike dhe kronologjinë e tij e vendos në shekujt 3 dhe 4 të erës sonë.
Shkurt 2006
Një gjysmë faqeje, e cila mungonte nga “Ungjilli” zbulohet në Nju Jork, fotografohet, rishkruhet, transkriptohet dhe përkthehet.
Prill 2006
Faqe të përkthyera nga kodi i famshëm, i quajtur Ungjilli i Judës paraqiten për herë të parë publikishtt në zyrat e National Geographic Society në Uashington.


Kush e kryqëzoi, në fakt, Jezu Krishtin?
Ndërkohë që për fenë kristiane, si atë Ortodkse ashtu edhe atë Katolike, apo edhe të gjitha dogmat e tjera, çështja konsiderohet e mbyllur, sipas asaj që ka paraqitur nëpër shekuj feja zyrtare, dyshimet në lidhje me vërtetësinë e shumë ngjarjeve të asaj kohe vazhdojnë të vërtiten në mendjet e shkencëtarëve dhe skeptikëve të ndryshëm.
Për fenë kristiane është fakt i pamohueshëm që Krishti u tradhtua me një puthje nga Juda Iskarioti dhe u kryqëzua. Për fenë zyrtare po aq fajtor sa romakët janë edhe judejtë, të cilët u dënuan që kurrë të mos gjenin qetësi, të mos kishin atdhe e të rrënjoseshin në trojet e tyre.
Por për rabinët e fesë hebraike, gjithmonë ka ekzistuar dyshimi i vërtetësisë së tradhtisë. “Feja judee, duke respektuar gjithmonë fenë kristiane, kërkon vazhdimisht se çfarë ka ndodhur në atë epokë, thotë përfaqësuesi i hebrejve të Athinës, rabini Mizan,- Sipas Talmudh, për ne, -thotë ai,- nuk ekziston dënimi me vdekje. Jetën ta ofron Zoti dhe askush nuk ka të drejtë që të ta marrë. Asnjëherë në historinë tonë nuk kemi gjykuar ditën e Premte, pasi fillojnë festimet e së Shtunës. Për këtë arsye ne vëmë në dyshim vendimin e ekzekutimit. Në atë epokë, dënimi maksimal i hebrejve ishte gjuajtja me gurë (Kujtoni dënimin që ata i dhanë Maria Magdalenës, e cila u shpëtua nga Krishti-a.s). Kryqëzimi ishte dënimi me vdekje që jepte pushtuesi romak. Duket të dinë të gjithë se asnjëherë gjykatë judee nuk u mblodh ditën e premte për të gjykuar ndonjë njeri, pasi kjo gjë ndalohet nga feja. Dhe në Talmudh, thuhet qartë se në rast se do të mblidhet për të gjykuar një gjykatë ditën e premte, ajo është gjykatë vrasësish...”

Të hënat e Qytetit tim

Ardi Stefa
Banorët e Qytetit tim gjithmonë kishin përshtypjen se ditët e javës ishin të pandryshueshme. Më saktë, se java përbëhej nga veç një ditë. Edhe kur ishte në fillim, edhe kur ishte në fund të javës përshtypja përforcohej gjithnjë e më shumë për pandryshueshmërinë e ditëve nga monotonia e jetës, nga palëvizshmëria e ngjarjeve. Vetëm unë dhe njëri me mendjen e llokoçitur shpresonim se java gjithmonë përfundonte dhe fillonte java e re nga e hëna.
Ç’mund të jetë tjetër veç të hënës, kur çdo gjë duket se do të fillojë nga e para? Madje, si gjithmonë në çdo fillim jave, vendosja që të harroja çdo gjë që kisha bërë në të kaluarën, çdo kujtim, çdo episod.
Doja që në kujtesën time të kishte vend për çdo gjë që do të ndodhte që nga ajo ditë e tutje. Çdo të hënë ndieja një lloj gëzimi të brendshëm që më bën të ndihem më i lehtë, më i lëvizshëm; shenjë e padiskutueshme se diçka po fillonte të ndryshojë në jetën e këtij Qyteti sa të bukur aq edhe të mërzitshëm.
Por gjithmonë spikeria e radios deklamonte me zërin e ëmbël të trembur: “Ju kujtojmë dëgjuesve se me gjithë dëshirën tonë të mirë, sot nuk është e hënë”.
Dhe unë e një tjetër me mendjen e llokoçitur pyesnim: Vërtet ju duket si dje? Nuk ndieni diçka më të gëzueshme në atmosferën e tij? Vështroni! Nuk ju pëlqen mospërfillja e tij? Nuk ju pëlqen që gjithë këta njerëz nuk dinë asgjë për njëri- tjetrin? Nuk ju pëlqen të ndiheni i vetëm në mesin e një turme kaq të madhe? JO?! Mbase vërtet nuk ka ndonjë gjë të gëzueshme në të gjitha këto, ndonjë gjë të re…
Tani, madje, më duket se dielli ndriçon veçmas për secilin këtu. Madje më duket se secili shikon diellin e tij, pa ditur, ose pa e pranuar se ai është i të gjithëve. Secili mendon se po ndien një kënaqësi që tjetri s’mund ta ndiejë. Secili është i vetëm pa guxuar t’ia thotë këtë shokut pranë. Dhe të gjithë të vetmuarit formojnë këtë turmë të madhe, në gjirin e së cilës gëzon ti. “Këta nuk e dinë se është e hënë sot”,- them me vete. Pasditja përsërit mëngjesin me përpikmëri kompjuterike. Ah, jo. Një gabim i vogël. Dielli ka ngatërruar rolin e tij. Në vend që të lindë po perëndon gabimisht.
Askush s’e vë re këtë gabim të përditshëm. Madje, ata që e shikojnë, domethënë të gjithë, janë të mendimit se janë ata që kanë imazhin e gabuar të një perëndimi, ndërkohë që të gjithë të tjerët po shijojnë një lindje të praruar. Edhe vetë errësira, që mbulon gjithçka, është thjesht një imazh i çndonjërit që është aty, që, i bindur për atë çfarë shikojnë të tjerët, e ndien veten një njeri të veçantë. Vetë ti e ke ndier që në ditën kur linde, që je i veçantë. Kam përshtypjen se që të gjithë në Qytet e ndiejnë veten të veçantë. E ç’mund të bësh në një vend ku të gjithë e ndiejnë veten të veçantë? Dhe, dalngadalë vetmia e çdonjërit kthehet në mani. Një mani e egër për të qëndruar larg turmës. Atëherë, ç’mund të mbetet nga turma? Asgjë. Asgjë. Vetëm imazhi i shumë njerëzve, që rastësisht mblidhen në një vend dhe, kur ta marrin vesh, do nxitojnë të shpërndahen. Ka pasur të drejtë spikeria! Ka pasur të drejtë spikeria! Sot nuk ka qenë e hënë… Asgjë nuk ka ndryshuar e as nuk ka filluar...
Dhe, vazhdimisht, nga radioja, në vend të këngëve, dëgjohet një zë i ëmbël vajze që lexon e trembur : “Njoftojmë dëgjuesit, që me gjithë dëshirën tonë të mirë, sot nuk është e hënë…”

BIRTH

Ardi Stefa

Thuhej se në Qytetin tonë, në fillimet fare, atje ku e kishte legjendën e zanafillës, të gjithë banorët ishin të lumtur e jetonin në harmoni të plotë. Të gjithë bënin çfarë t’u donte qejfi dhe ishin shumë të kënaqur, përveç kryetarit të Qytetit, i cili ishte njeriu më i palumtur e më fatkeq, pasi, megjithë, postin e detyrën e tij, nuk kishte se çfarë të bënte, nuk kishte çfarë të qeveriste.
Burgu ishte bosh, gjykata nuk punonte kurrë, sepse nuk kishte krime, noterët vrisnin miza gjithë ditën e ditës, pasi askush nuk shkonte tek ata që të noterizonte pronat, borxhet, vendimet...
Fjala e dhënë dhe shtrëngimi i dorës kishin më tepër vlerë. Besa ishte në gjithë madhështinë e vet...
Kryetari i Qytetit vriste mendjen se si të punonte e të ushtronte pushtetin që i kishin dhënë ligjet dhe banorët me votën e tyre.
“Këtu mungon pushteti”, konkludoi ai dhe filloi të përpiqej me çdo kusht që t’i bënte bashkëqytetarët e tij që ta dëgjonin, t’u bindeshin ligjeve absurde që ishin krijuar prej qeverisë. Por askush nuk i kushtonte rëndësi.
Kalonin ditët e muajt derisa një ditë kryetarit i erdhi në mend një ide e ndritur.
Solli nga qytete të tjera punëtorë krahu dhe në sheshin qendror të qytetit mbuloi një pjesë me llamarina, brenda së cilës punonin ditë e natë punëtorët ardhacakë. Për rreth një javë dëgjoheshin zhurma e goditje çekanësh, sharrash që sharronin, lopatash që gërmonin, bërtitje nga përgjegjësit, urdhëra...
Një ditë prej ditësh, kryetari thërriti të gjithë banorët e Qytetit të merrnin pjesë në inaugurimin e veprës së ndërtuar në qendër të Qytetit. Të gjithë prisnin me ankth se çfarë do të zbulohej nga poshtë mëndafshit dhe, kur mbulesa u hoq të gjithë ngelën me gojën hapur.
Vepra e ndërtuar me aq sekret dhe e inauguruar me aq pompozitet nuk ishte gjë tjetër veçse një trekëmbësh me një litar që varej!... Edhe sapuni, me të cilin kishin lyer litarin dukej e shkëlqente që larg. Trekëmbëshi pas pak kohësh u kthye në monument e simbol të Qytetit.
Që nga ajo ditë, të gjithë ata që kalonin nga sheshi qendror i Qytetit shikonin trekëmbëshin me litarin që e tundte era. Njerëzit filluan ta ndienin veten fatkeqë. Ndienin ankth e frikë. Ndienin edhe pasiguri, mos ndoshta kaq vite nuk kishin bërë atë që ishte e drejtë.
Pyesnin veten se çfarë kërkonte në qendër të Qytetit trekëmbëshi dhe filluan t’i drejtoheshin drejtësisë dhe ligjeve për të zgjidhur të gjitha problemet, të cilat më parë i zgjidhnin me një shtrëngim duarsh, apo me fjalën e dhënë. Filluan të shkojnë edhe tek noterët për të vërtetuar dokumente, deklarata, trashëgimnira, të cilat më parë nuk nevojiteshin. Filluan që edhe kur të jepnin borxhe, të merrnin vërtetime të shkruara.
Filluan ta dëgjonin kryetarin e Qytetit, duke menduar se po të mos e dëgjonin shkelnin ndonjë ligj...
Me sa di unë trekëmbëshi nuk u përdor ndonjëherë, veçse në rastet kur duhej të ngrihej monumenti i ndonjë heroi të vdekur prej kohësh, i cili më parë varej në kavot e vinçave, pastaj vendosej në podiumin e mermertë...
Kështu, pra, trekëmbëshi nuk u përdor ndonjëherë.
Por vetëm prania e tij ishte e mjaftueshme që në Qytet të ndryshonte gjithçka.

Fletë nga ditari i një klandestini...

Fletë nga ditari i një klandestini...
Nga Ardi Stefa
Më quajnë Malik.
Ose edhe Ali, Refik, Khalid, Amin... Kam me dhjetëra emra. Në Greqi për kollajllëk
më thërrasin, kur më thërrasin: ose pakistanez, ose Andrea, ose thjesht me një “psit”, ose “re”...
Jam nga Iraku, nga ajo pjesë që popullohet nga kurdë. Por mundet të jem edhe nga Jordania, Irani, Pakistani, Afganistani, ose nga çdo vend tjetër.
Këtë natë ku sapo janë ndërruar vitet, po plotësoj ditarin tim. Nuk është ditar nga ata të zakonshmit, në blloqe e fletore të lidhura bukur e me shkrim të pastër. Është ditar, i cili shkruhet çdo natë, çdo ditë, çdo agim e çdo mbrëmje nëpër muret e gërmadhës ku jetoj. Është ditar që shkruhet me qymyr ose me shkumës apo edhe me markadorë. Është ditar i vërtetë, i ndryshëm nga ato që unë u them njerëzve të mi, atje larg në Irakun e trazuar.
Ditar që shkruhet frazë pas fraze, nëpër mure, krahas emrave, vargjve dhe rënkimeve të bashkëatdhetarëve të mi.
Kam ardhur në Greqi përpara shtatë muajsh. Kalova kufirin me Turqinë dhe që andej, pasi pagova 1.000 dollarë amerikanë, një kurd dhe një turk na hipën në një gomone dhe na hodhën në një breg të Greqisë.
Atje na priste një tjetër, i cili na ngjeshi në një furgon të mbyllur dhe na solli në Athinë. Përpara se të na zbriste na mori edhe ato dollarë që na kishin ngelur npër xhepa, pavarësisht se ardhja në Athinë ishte brenda në shumën që kishim paguar...
I vetëm, pa e ditur edhe gjuhën në qytetin e madh, me kaq shumë drita e makina, me borie që binin njëlloj si krismat e armëve në Irak, ndjeva të më pushtonte një tmer i vërtetë.
Nuk e di nëse ju thashë që jam vetëm 24 vjeç. Djali i dytë i familjes sime të madhe. Babai dhe nëna më nxitën që të largohesha në kërkim të një fati më të mirë. Nuk donin që të më vajtonin ndonjë ditë, kur nga shpërthimi i ndonjë bombe do të takoja Allahun dhe Profetin. Nëna donte më shumë nga të gjithë që të largohesha dhe të vija në Greqi. Kishte dëgjuar se ishte vend i bukur, me shumë diell dhe bollëk. Mblodhi paratë nga të afërmit në fshatin e largët dhe m’i dha, duke më bekuar që të më vente mbarë...
Jam, pra, në Athinë shtatë muaj plot.
Nuk më ka ecur fare. As shtëpi kam, as punë. Punova javën e dytë pasi kisha ardhur, në një pronar me hekurishte, por kur erdhi puna të më paguante, filloi të bërtiste dhe të më shtynte. E vetmja fjalë që m’u duk se kuptova ishte “Police”. U tremba se mos lajmëronte policinë dhe u largova pa i marrë as paratë.
Shtëpi as që bëhet fjalë. Banoj së bashku me disa kurdë të tjerë në një shtëpi të braktisur e gjysmë të rrëzuar në qendër të Athinës. As drita e as ujë kemi. Gatuajmë me radhë në një tigan dhe një kusi që na kanë lënë disa të tjerë që ishin përpara nesh. Edhe për të fjetur është dramë më vete. Flemë në disa dyshekë të gjetur andej e këtej, të mbushur me rroba e rrecka të gjetura. Nganjëherë i mbushim edhe me kartona që të na mbajnë më ngrohtë. Kur ndonjëri nga ne gjen punë e shtëpi dhe largohet, atëherë sendet e tij të fjetjes dhe të ngrënies i ngajmë barabar...
Ujin e marrim nga një çezmë aty pranë që e përdorin punëtorët që po ndërtojnë një pallat. Rrobat i lajmë me ujë të ftohtë dhe as që bëhet fjalë t’i veshim të thara e të hekurosura. Kur është ngrohtë e ka diell mirë, por tani në dimër, është tmerr i vërtetë. Kur ndonjëri nga ne gjen punë, sjell ushqim për të gjithë. Atëherë është një minifestë. Të gjithë ndihmojmë në gatim. Shpesh herë lexojmë gazeta në gjuhën tonë dhe mësojmë të rejat e fundit (të dy javëve më parë). Nganjëherë në muret e gërmadhës ngjisim fotografi të ndonjë këngëtareje apo artisteje, krahas emrave të bashkëatdhetarëve tanë që kanë banuar aty përpara nesh dhe shprehjeve të Kuranit.
Gërmadha jonë e fut erën dhe shiun nga të gjitha anët. Mundohemi ndonjërerë t’i ngjisim mushama dhe qese najloni për të mbyllur vrimat nga hyn uji, por është e pamundur. Ato s’mbyllen kurrë. Dhe uji i shiut hyn, ashtu sikundër bie jashtë. Atëhere është torturë e vërtetë. Kthehem nga ana e murit dhe i mbyt ngashërimat dhe të qarat që të mos më dëgjojnë të tjerët.
Përpara disa kohësh na sulmuan natën në gjumë edhe minjtë. Na kafshuan gishtërinjtë e këmbëve. Na gjakosën. As ata nuk na duan. Jo më tartabiqet dhe morrat që në trupin tonë bëjnë festë.
Me nënën flas shpesh dhe gjithmonë i tregoj se sa vend i bukur është Greqia, sa shumë diell dhe dritë ka. Asnjëherë nuk i them të vërtetën se nuk dua që ta mërzis, ta bëj të ndihet fajtore. Kështu që jam bërë aktor. I përshkruaj se sa e mirë është këtu jeta, sa gjëra të bukura ka; i them të gjitha ato që shikoj rrugëve dhe që për mua janë të ndaluara. I flas për bollëkun dhe paqen që ka këtu dhe ajo gëzohet: “E sheh sa të drejtë kisha që të largova prej këtej,- më thotë me krenari në telefon.- Këtu do të të kishin vrarë,- vazhdon ajo”! Unë pohoj fjalët e saj dhe zëri më mbytet nga ngashërimet, ndërsa me vete mendoj se atje vdekja do të më kishte ardhur një herë e jo përditë si këtu.
Dhe unë një herë në javë e marr nënën në telefon, i flas për shtëpinë e bukur ku banoj dhe i premtoj se së shpejti do t’u dërgoj para që të jetojnë edhe më mirë. Ndoshta do të marr edhe vëllezërit e motrat këtu. Dhe ajo gëzohet e mbushet me krenari që me iniciativën e saj unë po jetoj më mirë. Ndoshta u mburret edhe njerëzve në fshat...
Ndoshta ju lodha me këto rreshta të ditarit tim, por sonte është nata që u ndërruan vitet. Isha në sheshin e Athinës, ku njerëzit festonin, qeshnin e këndonin. Isha edhe unë atje. U mundova të qeshja, gëzoja e festoja, por s’mundesha. Një lëmsh më ishte mbledhur në grykë.
Megjithatë në Athinën e ndriçuar këtë natë të ndërrimit të viteve dola shumë fotografi. Përpara Pemës së me drita, Karuselit, skenës ku këngëtarët dëfrenin njerëzit. Dola shumë fotografi përpara vitrinave të zbukuruara e njerëzve me fytyra të gëzueshme. Këto fotografi do t’ja dërgoj nënës që të gëzohet edhe ajo që unë kaloj kaq mirë këtu në Athinë...

Respekti është si tangoja: Duhen dy që të kërcehet!

Respekti është si tangoja: Duhen dy që të kërcehet!
Ardi Stefa

Për të shkruar rreshtat e mëposhtëm u bë shkas një shprehje që lexova në një gazetë greke: “Në vendin ku ke vendosur të hedhësh rrënjë, duhet të respektosh flamurin e saj, vendasit, natyrën e saj!”
E vërtetë! Natyrisht që është e vërtetë!
Respekti i emigrantëve për vendin ku vendosën të jetojnë, të punojnë, të hedhin rrënjë; respekti për flamurin, natyrën, është më se i qartë. Në shumicën e tyre emigrantët jetojnë e punojnë ndershmërisht, paguajnë taksat e u binden ligjeve e rregullave, shpesh herë pa bërë zë, edhe pse disa herë u duken të padrejta.
Megjithatë emigrantët janë mësuar t’i respektojnë vendasit, flamurin e fenë e tyre.
Pyetja qëndron se sa i respektojnë emigrantët vendasit. Sa i respekton emigrantët vendi, të cilin ata përzgjodhën për të hedhur rrënjë!
Përgjigjia është me tre fjalë: Pak ose aspak!
Sepse kërkohet që emigrantët të respektojnë vendin që përzgjodhën për atdheun e tyre të dytë, por atdheu i tyre i dytë sa i respekton?
Sa i respekton kur ligjet për “vendasit e rinj” janë gjysmake, ose në rastin më të keq nuk janë pro tyre?
Sa i respekton “vendasit e rinj” kur i lë për vite me radhë pa dokumenta, me një liridalje për çdo rast festash fetare, apo leje vjetore?
Sa i respekton kur vazhdon t’i shohë emigrantët si të huaj, si mish çiban në trup të Greqisë, që i vjedh, i poshtëron, i le si qytetarë të kategorisë së dytë?
Kërkon të të respektojnë si atdhe të dytë, kur ti si atdhe i dytë as i përfill, nuk u jep të drejtën më elementare: Atë të lëvizjes së lirë, të të qenit i barabartë në shanse, përpara ligjit, përpara konkurimit në tregun e punës...
Klima e mirëkuptimit dhe adaptimi pa diskutim i disa udhëzimeve të BE nuk e ngrenë e as e revizionojnë detyrimisht kulturën politike dhe ligjore të vendit që u përzgjodh prej emigrantëve për të jetuar e punuar ndoshta përgjithmonë. Qëndrimi i ligjvënësit dhe i opinionit publik grek është se emigrantët na kanë nevojë më tepër se ç’i kemi ne nevojë. Ky konceptim çon në atë që delikatesa dhe ndërhyrja ligjore greke të përfundojë dhe të mbarojë në disa masa filantropike dhe në dhënien e disa të drejtave themelore, siç janë barazia dhe siguria sociale.
Janë të njohura tashmë pasojat pozitive të hyrjes së emigrantëve në rigjenerimin e ekonomisë greke, në “furnizimin” e tregut të punës me një fuqi punëtore të aftë, në moshë të re dhe të paguar ulët; në mbështeten demografike të provincave e të periferive të Greqisë, të cilat kërcënohen me një braktisje totale nga vendasit, në lehtësimin e familjeve greke, të cilat tashmë gjejnë persona që të kujdesen për prindërit e moshuar e fëmijtë e mitur.
Por kërcënimi më i madh buron nga ajo që të mos kuptojnë se këta qytetarë, vendas të rinj, do të mundet të përbënin pjesën më dinamike të shoqërisë greke. Emigrantët në shumicën e tyre dëshmojnë nivele tepër të larta të lëvizjes e të ngjitjes sociale, konkurrencës, janë të dëshiruar për një të ardhme më të mirë, arsimojnë fëmijtë e tyre dhe u mësojnë që të respektojnë e t’u binden ligjeve të shtetit ku kanë emigruar, duke synuar në të njëjtën kohë pjesëmarrjen e tyre aktive në kolonat më kryesore të ngritjes së atdheut të tyre të ri.
Këta njerëz mundet që të bëjnë mrekullira, mjafton që të mos injorohet prej vendasve përpjekja e tyre për t’u integruar në shoqëri dhe të ndihen se i përkasin këtij vendi. Le të mos vazhdojnë që t’i pengojnë e t’u ndalojnë që të identifikohen me interesat e përbashkëta dhe bindjet kolektive. Kërcënimi më i madh është që të provohet në praktikë e ashtuquajtura profeci e ekstremistëve të djathtë: “Nuk do të bëhesh kurrë grek, o shqiptar!”. Por sa janë “shqiptarë” për Greqinë dhe sa “të huaj” janë për Shqipërinë fëmijtë e 500.000 emigrantëve shqiptarë që jetojnë sot në Athinë?”
Në një mënyrë absurde, qëndrimi jo elastik i shoqërisë greke, çoi në një klimë të helenizimit të menjëhershëm dhe të asimilimit vullnetar të nxënësve të huaj. Është e kuptueshme që këta të fundit të duan të hedhin nga kurrizi i tyre shenjën e pakicës, të më të ulëtit, të të ndryshmit. Megjithatë kjo procedurë është e dhimbshme për krenarinë e tyre dhe gjithmonë ekziston rreziku që në një të ardhme, një pakicë e vogël të zgjedhë një rrugë tjetër e të kthehet kundër një shumice shtypëse, e cila as nuk i pranon (integron) e as dëshiron që t’i asimilojë.
Në Greqi modeli monopolist i asimilimit të detyrueshëm, gjithherë mbizotëronte kundrejt shembullit europian të integrimit të butë. Ky është një shembull që dëshmon për realitetin social grek, të cilët dëshirojnë që grekët të mos ndryshojnë, por të jenë (siç besojnë e mendojnë) bërthama e kulturës dhe e civilizimit. Çështja qëndron në atë, që të izolohen ata që luftojnë kundër asimilimit dhe sabotojnë nevojën e emigrantëve për të pasur një periudhë tranzitore, ku idenditeti dhe destinacioni i tyre të shndërrohen drejt helenizmit.
Një idenditet grek, në të cilën origjina etnike dhe bindjet fetare, përbëjnë një ndjenjë emotive, herët ose vonë do të shuhet me kalimin e kohës. Arsyeja e vetme e shqetësimit për ekzistencën e emigrantëve, prej të cilëve kërkon respekt, buron nga pasiguria e vetë grekëve, e cila izolon e lë mënjanë të ndryshmen, edhe atëhere kur kjo e ndryshme lufton që të bëhet një me të.
Këto i thosha mikut tim, i cili banon në Aspropirgo. Dhoma e tij e thjeshtë, e përkohshme, me pak plaçka. Më të domosdoshmet. Një frigorifer, një televizor, një dollap me ca pak tesha, një tryezë portative me karrige plastike, një shtrat e disa orendi tepër të thjeshta. Të gjitha lehtësisht të transportueshme në kërkim të ndonjë banese tjetër, në kërkim të ndonjë pune tjetër, në kërkim të ndonjë vendi tjetër.
Banesa e mikut tim tregonte se ai, megjithëse kishte mbi dhjetë vjet në Greqi, nuk kishte rrënjë...
Nuk kishte zënë rrënjë.
Ia thashë. Ia thashë këtë gjë, duke i theksuar se megjithëse mua më pëlqen të udhëtoj e të njoh vende të reja, më pëlqejnë gjithashtu edhe rrënjët. Dua të zë rrënjë diku...
E pranoi dhe më tha se edhe ai donte të zinte diku rrënjë, por deri tani nuk kishte mundur. Edhe se s’kishte pasur mundësi, edhe se kishte dashur gjithmonë të kthehej, por edhe se..., as ai vetë nuk dinte ta shpjegonte...
Dhe vazhdonte të ngelej ashtu siç e kisha gjetur unë në dhomën modeste, i vetëm, i përkohshëm...
Dhe mua m’u kujtua se përpara disa vjetësh kisha botuar një shkrim në gazetë për përkohshmërinë e shqiptarëve, e cila nuk ishte edhe aq përkohshmëri. Dhe m’u kujtua se kisha sjellë edhe një shembull nga një artikull i një gazetarit grek, i cili përpara 40 vjetësh kishte bërë një reportazh me emigrantët grekë në SHBA. Kishte biseduar me ta, i kishte pyetur nëse do të ktheheshin ndonjëherë në Greqi dhe prej tyre kishte marrë përgjigjen e prerë se dita e kthimit të tyre ishte shumë e afërt. Bile ata i kishin treguar edhe bagazhet që kishin të gatshme në ndonjë cep të shtëpive të tyre, disa rroba, ndonjë frigorifer, ndonjë sobë elektrike, televizor, etj… Pas rreth 30 vjetësh i njëjti gazetar u gjend përsëri në qytetin amerikan. Deshi të përfundonte reportazhin e nisur vite më parë. U interesua të takonte ata emigrantë, me të cilët kishte biseduar gjatë zhvillimit të reportazhit të parë. Dhe i takoi. Ata jo vetëm që nuk ishin kthyer në Greqi, por ose s'kishin ndërmend të ktheheshin, ose i qëndronin idesë së parë. Shkoi edhe në shtëpitë e tyre dhe u befasua: bagazhet ishin ende në vendin e tyre, në një cep. Ishin aty rrobat, kujtimet, vetëm televizorët e pajisjet elektrike kishin ndryshuar, ishin bërë më moderne…
Dhe përsëri i rikthehem shprehjes së fillimit: “Në vendin ku ke vendosur të hedhësh rrënjë, duhet të respektosh flamurin e saj, vendasit, natyrën e saj!”
Por respekti është si tangoja: Duhen dy që të kërcehet!
Vendasit dhe emigrantët!

Frutat ekzotike të Aleksi Ciprës dhe të medias në Presidencë...

Frutat ekzotike të Aleksi Ciprës dhe të medias në Presidencë...
Nga Ardi Stefa
Personalisht për kryetarin e Synaspizmos, 30 vjeçarin Aleksi Cipra nuk kam ndonjë respekt apo konsideratë të veçantë si politikan. Jo se nuk më pëlqejnë disa nga gjërat që ai thotë, sidomos për emigrantët, por nuk më pëlqen mënyra se si ai flet e silet. Shumë trendy, shumë moskokëçarës e “unë i di të gjitha”, mospërfillës dhe ironik.
Nejse fjalori i tij politik ka ngelur në fjalorin që përdornin studentët e majtë nëpër mbledhjet partiake, demonstrimet e bojkotimet e mësimeve. Shumë thirrje, shumë citate, shumë protestë e pak thelb...
Sjellje të një kohe të tejkaluar...
Përsëri e le mënjanë Aleksi Ciprën, të cilit dikush i mbushi mendjen se vetëm nga mosha e re dhe sjellja trendy do të marrë vota dhe do të merrem paksa me një lëvizje që ai bëri në përvjetorin e 34-t të rivendosjes së Demokracisë në Greqi.
Shoqërimin e tij në pritjen presidenciale nga një emigrante me ngjyrë, nga Sierra Leone. Jo shoqërimin si ta kishte të fejuar, të dashur, por shoqërimin simbolik nga njëra nga anët e padukshme të shoqërisë, shoqërim, i cili i kujtoi vetë shoqërisë anën e padukshme që lihet mënjanë e që në shumicën e rasteve nuk ekziston.
Lëvizja e kryetarit të Synaspizmos, në pamje të parë ishte një lëvizje e zgjuar dhe imponuese, aq imponuese e mbresëlënëse, sa vetë kryetari i LAOS, J. Karaxhaferris e cilësoi Kadica Sankon, si “Diamant të zi”. Ishte aq imponuese e impozante, saqë media më tepër u mor me afrikanen, se sa me ato që tha presidenti Papulias. Vetë Aleksi Cipra tha se me aktin e tij, donte të nënvizonte faktin se emigrantët që jetojnë e punojnë në Greqi, kanë të drejta në demokraci!...
Kush është Kadica Sanko? Një emigrante nga Sierra Leone, e cila punon në një floktore në Agia Parashkevi, banon në rrugën Aharnon, (sipas gjasave diku pranë shtëpisë ku banoj edhe unë) dhe, është anëtare e SYRIZA...
Deri këtu mirë.
Një emigrante në SYRIZA, ashtu si mijëra të tjerë që janë anëtarë të PASOK-ut.
Por lëvizja e Ciprës, me shoqërimin nga një emigrante me ngjyrë (mos mendoni se jam xheloz, apo kam inat që Ciprën nuk e shoqëronte një emigrante shqiptare, apo rumune, apo çeke. Ato nuk do të dalloheshin që ishin emigrante, pasi nuk janë të zeza!), më tepër u kthye në bumerang, sesa në një lëvizje me mesazh të vërtetë social e politik.
Përse e them këtë?
Sepse nga njëra anë në fytyrën e Kadica Sankos në pritjen e presidentit u shfaq bota e padukshme e një pjese shumë të madhe të shoqërisë që jetojnë të izoluar, pa dokumenta legalizimi, të njerëzve, të cilët realisht nuk kanë të drejtën e ekzistencës, pasi nuk kanë të drejtën që të lëvizin lirisht.
Sepse janë me mijëra ata njerëz, ata emigrantë në Greqi, të cilët jetojnë së bashku me vendasit, që u ofrojnë shërbimet e tyre, punën e tyre, me një buzëqeshje, në thelb të hidhur dhe psherëtimë që u del nga shiprti, ditë për ditë, ditë për ditë, ditë për ditë, këtu e dy dekada...
Ky është realiteti, realiteti që vendasit shpesh herë nuk duan të shikojnë.
Është realiteti i padukshëm i mijëra “grekëve të integruar”, apo që duan të integrohen, të cilët jetojnë të izoluar, ose tej kufijve të izolimit, pa zë, pa të drejtat themelore, të kërcënuar gjithmonë nga varfëria, të frikësuar, të përballur gjithmonë me humbjet e vazhdueshme, me nënvlerësimin.
Pikërisht këta njerëz, përpara të gjithëve, Demokracia, duhet të përqafojë. Duhet t’u hapë krahët, t’u japë e krijojë shanse të barabarta me vendasit, t’i mbështesë, t’i mbrojë...
Prezenca e afrikanes që shoqëronte Ciprën duhet t’u kujtonte të gjithëve realitetin e të pafuqishmëve, të “hijeve” të demokracisë greke. Duhet t’u kujtonte gjithashtu, edhe përgjegjësinë morale të demokracisë përballë të gjithëve, për të drejta të barabarta, shanse, mundësi...
Prezenca e emigrantes afrikane duhet t’u kujtonte të gjithëve të drejtën themelore e të qenit të legalizuar, ndoshta edhe me shtetësinë e vendit ku jetojnë emigrantët, sidomos të atyre që kanë lindur këtu...
Por, siç e thashë edhe më lart, lëvizja e Ciprës u kthye në bumerang, ngeli përgjysmë...
Thelbi i lëvizjes humbi...
U keqinterpretua, iu dha dimensione të tjera nga ato që duhet të kishte në realitet. Sidomos nga media.
Dhe një përgjegjësi të madhe për këtë gjë, në këtë rast ka vetë Aleksi i Synaspizmos...
Pasi Aleksi e trajtoi emigranten me ngjyrë ashtu sikundër e trajtuan të gjitha mediat vizive greke: Si një frut ekzotik, si një specie të veçantë...
Pasi kur e intervistonin, askush nga gazetarët nuk ndalej në thelbin e lëvizjes së Ciprës, por në faktin që ajo ishte e zezë. Dhe shoqëroi kryetarin e Synaspizmos. Dhe çfarë përshtypje i kishte bërë pritja në presidencë. Dhe si ia kalonte në punën e saj në floktore...
Dhe çfarë ndiente që u bë star për 15 minuta!...
Prandaj them se lëvizja e Ciprës u kthye në bumerang dhe nuk dha rezultatet që ai priste, në rast se edhe ai priste që të jepte rezultat. Sepse edhe vetë Cipra, nuk bëri ndonjë gjë që ta “instruktonte” anëtaren e partisë së vet, që të dinte se çfarë të fliste, çfarë të mbronte e të kërkonte kur të intervistohej...
Ndaj (qofsha i gabuar) them se lëvizja e Aleksi Ciprës ishte thjesht një lëvizje aktoreste, që të krijonte përshtypje tek opinioni publik...
Thjesht Cipra bëri Show-n e radhës!
Të ishte përsëri në qendër të vëmendjes!
Dhe ia arriti!

Kanë thënë...

Kanë thënë...
Përgatiti: Ardi Stefa

Lucio Dalla: E përkryera është një humbje...

Energjia është një karakterstikë e botës, fantazia e artistëve dhe krijimtaria karakterizon si njerëzit e thjeshtë, ashtu edhe artistët.

Gjithmonë e kam konsideruar pushtetin si një lloj përbërësi kimik të aftë që të ndikojë mbi njerëzit që janë më të epshëm nga pikëpamja morale dhe të përcaktojë jetën e tyre personale.

Kryesisht më intereson të jetoj përvoja, të cilat të më lejojnë që të ndjek e vëzhgoj atë që për mua është më e rëndësishmja në epokën tonë: Ndryshimin e vazhdueshëm të shoqërisë.

Për mua arti është njëlloj në dy sy të mëdhenj në Kapelën Sikstina, ashtu sikundër edhe në solon e një muzikanti të zi në rrugët e Bronksit...

Përpiqem që të ruaj patologjinë, por edhe pasionin, brenda së cilës mundem dhe funksionoj si artist. Përpiqem që të mbrj mundësinë që gjendja ime të mos jetë krejtësisht anormale.

Liria e njeriut burgoset nga sistemet e kontrollit, të cilat kanë karakter psikologjik, janë artificiale dhe funksionojnë si në kuadrin e arsimimit, ashtu edhe brenda familjes.

Kisha fatin të isha djali i vetëm i një vejushe. Dikur lexova një tregim të Sartrit, sipas të cilit mashkulli ideal i mijëvjeçarit të tretë do të jetë djali i vetëm i një vejushe...

Në thelb nuk humbet asnjëherë. Po qe se reziston nuk humbet kurrë.. natyrisht që kjo gjë është një qëndrim jete, një përzgjedhje.

Nuk flas kurrë për veten në këngët e mia. Nuk kam shkruar kurrë një këngë autobiografike. Ajo ç’ka bëj është thjesht që t’i tregoj histori e ngjarje botës.

E konsideroj poezinë një pasion, një pasion të gjuhës. Ushqej respekt të madh për poezinë, por gjykoj se nuk është e domosdoshme për muzikën.

E përkryera është një humbje. Personalisht nuk më shërben aspak, nuk e dua në jetën time. Përkryerja nënkupton mohimin e gabimeve

Zoti gjendet tek secili prej nesh vazhdimisht. Kemi përshtypjen se evoluojmë, por ajo mundet të jetë një përshtypje metafizike. Në realitet rimishërohemi, në mënyrë që secili prej nesh të zgjidhë misterin që fshihet brenda tij.

Nuk besoj tek fundi. Besoj se ekziston vazhdimësia e gjërave. Vdekja është një tjetër palë këpucësh, ose një tjetër portë.

Do të dëshiroja të ktheheshim tek Rilindja, në epokën në të cilën jetonin njëkohësisht në të njëjtin qytet, Mihail Angjelos, Leonardo da Vinçi, Çelini, Masaxhio...

Mediat nuk synojnë në informimin, por tek kontrolli. Ata që merren me të, kanë ambicien që të na ndryshojnë akoma edhe ADN-në, lëvizjet tona, sjeljen tonë, mënyrën tonë të jetesës, përzgjedhjet tona...

Në luftën ndërmjet pushtetit dhe artit, fuqia gjendet gjithmonë në anën e artit. Tek arti shkon, arratiset njeriu për të marrë shpjegimet, përgjigjet e pyetjeve, të çlirohet, të argëtohet apo tmerrohet...

Studentëve të mi u mësoj libra të sociologut Mak Luan. Në të njëjtën kohë realiteti ka tejkaluar jo vetëm ato që ai thoshte, por akoma edhe ato të cilat ai mundet të kishta fantazuar...

Ndihem krejtësisht i barabartë me ata që komunikoj. Në të njëjtën kohë besoj se jam i veçantë. Jo për shkak të vlerave të mia artistike, por për shkak të mënyrës, me të cilën lidhem me gjërat që bëj.

E Majta nënkupton kureshtjen, vëzhgimin e ndryshimeve sociale, bashëkrendjen dhe rreshtimin me të pafuqishmit.

Kur shpirti i një artisti është i lirë dhe mundet të lidhet me ndryshimet sociale, atëherë rezultati është një bukuri pa kufij...





Salman Rushdie: Zoti ka mbledhur rreth vetes përrallëtarët më të mëdhenj që të mos mërzitet

Duhet të përdorësh kujtesën tënde që të zbrazet depoja dhe të ngelet vend për të grumbulluar informata të reja. Ka shumë rëndësi të hysh shpesh në depon e informatave të trurit. Përndryshe zë rrjeta merimangash dhe kalbet.

Të lexosh është art më vete. Është arti i bashkëpunimit leximi, është një përvojë që e ndan shkrimtari me lexuesin. Për këtë arsye besoj se letërsia zgjat në kohë. Pasi kjo marrëdhënie relativiteti që krijohet është e vetme.

Po qe se i hidhni një sy historisë së njerëzimit, do të shikoni se shumë vepra të mrekullueshme u shkruajtën nën kushte me të vërtetë të vështira. Prandaj kërcënimi nuk është arsye për të mos bërë punën tënde, sado e vështirë që të jetë ajo.

Rreziqet më të mëdha vijnë nga vetë puna jote. Nuk nxjerr një libër në vit, më merr më shumë kohë që të shkruaj një libër. Tema që përzgjedh çdo herë është me rrezik të madh. Duhet të provohet se i përket edhe lexuesit tim.

Më parë gjej temën, objektin me të cilin do të merrem. Që aty e tutje, e tërheq në kufijtë e mi, përpiqem të shoh deri ku mundem të arrij. Zgjedh gjithmonë një histori, e cila ka disa kufij të gjerë, një histori, e cila më lejon të them mijëra gjëra.

Çdo artist i madh lufton që të zbulojë atë ç’ka nuk ka bërë, ç’ka nuk ka ndodhur. Përpiqet të tejkalojë atë që është bërë, të zbulojë diçka të re. Të paktën kështu shtohen mundësitë që të krijojë dikush një vepër të madhe.

Roli i artit ose i një intelektuali, ose i një shkrimtari ishte, sikundër thuhet në një proverb të vjetër t’i thotë pushtetit të vërtetën. Sot, ajo ç’ka presin njerëzit nga artisti, apo intelektuali, është më e shumtë e më komplekse. Shpesh ndiej se bota nuk pret më asgjë nga askush dhe kjo është tragjike.

Për mua, në analizë të fundit, gjithçka është çështje instikti. Ajo që e emërtojmë ndjeshmëri artistike. Duhet të mundesh të shohësh deri ku mundet të arrijë një ide dhe nga cila pikë e më tej bëhet e mërzitshme.

Po qe se do të kisha mundësinë të ndryshoja botën, do të zhdukja median. Do të vendosja televizorin në depo. Besoj se pushteti gjeti mënyrën që të hyjë në shtpitë tona dhe të bëjë çfarë të dojë në ambientet tona private në çfarëdo ore të ditës apo të natës që të dëshirojë.

Kemi arritur në pikën që të bëjmë dashuri me televizorin të hapur. Për të mos thënë se bëjmë dashuri dhe televizori korrigjon gabimet tona gjatë aktit seksual. Qeshim, por tashmë kjo gjë është një realitet fatal.

Për mua, i vetmi kërcënim real që vjen nga Amerika është dëshira e njerëzve për të konsumuar pa ndonjë arsye. Duke grumbulluar gjëra, “mblidhesh” edhe ti si njeri. Bëhesh i vogël, i pakët, derisa shndërrohesh një asgjë konsumuese, një askush me mijëra produkte rreth e rrotul.

Ndoshta vetëm dy periudha të politikanit janë të mira. E para është periudha gjatë së cilës pretendon pushtetin dhe ka vizionin e ëndërron se çfarë do të bëjë kur të marrë në duart e tij pushtetin. Periudha e dytë është ajo kur ai tërhiqet nga jeta politike.

Nuk e besoj se letërsia ka fuqinë të ndryshojë botën me një mënyrë të drejtpërdrejtë. Përkundrazi, ajo që gjithmonë besoja se ajo që mundettë bëjë është që ta ndryshojë pak e nga pak, duke nxitur gjithmonë një ndryshim të ri.

Po qe se nuk do të kisha lexuar Xhejms Xhojsin, Çarls Dikensin, Italo Kalvinon, Borhesin, Masadou de Asis, Gogolin, Bulgakakov dhe shumë të tjerë, nuk do të isha ai që jam sot. Kur lexon libra që të rrëmbejnë, të cilat të fusin në botën e tyre, të lenë disa gjëra, të cilat do t’i kesh përgjithmonë me vete.

Herët doja të bëhesha aktor, në universitet merresha më shumë me aktrimin sesa me të shkruarit. Kur mbarova studimet, në fund të viteve ’60, për dy- tre vjet luaja në një skenë teatrore, e cila ekzistonte atëherë në Londër. Akoma edhe sot teatri më mungon.

Tek një njeri mundet të lexosh gjithçka përveç njërës: dhuntisë. Veçanërisht për shkrimtarët, dhuntia e të parit të gjërave, të cilat nuk i shohin të tjerët. Të shohë dikush botën nga një këndvështrim interesant optik është diçka që nuk mësohet.

Talenti mundet të humbasë, pasi nuk është i pashtershëm. Disa herë ka nevojë që të ushqehet, disa herë të jesh kurrnac. Talenti shpesh herë ka nevojë që të ushqehet për të mos vdekur nga mungesa e ushqimit dhe herë të tjera të mbash dietë që të mos shëndoshet tepër dhe të shpërthejë.

Sipas Heraklitit, fati i një njeriu është karakteri i tij. Ky mendim drejtonte si vlerë bazë një pjesë të madhe të letërsisë botërore. Por në shekullin XX gjërat ndryshuan. Sfera e botës së brendshme, sfera e ndikimeve të brendshme pati një rëndësi të tillë, saqë karakteri ynë, fatkeqësisht, pushoi së qeni përcaktues për fatin tonë.

Kushdo që mendon se ka pushtuar të vërtetën absolute ndihet pak Zot dhe, natyrisht nuk mundet të pranojë cilindo që vë në dyshim të qenit e tij Zot! Një herë po u ndjeve Perëndi, mjafton të bëhesh fanatik potencial. Fanatik bëhet kushdo që mendon se posedon dikça të çmuar dhe që rrezikon ta humbasë.

Më vjen keq që nuk m’u dha mundësia të njihesha me Borhesin. E shihni, atje ku është Borhesi, fama e gjithë botës nuk ndihmon për asgjë. Fama, për fat të keq, nuk hap portat e Parajsës. Është e sigurtë se Zoti ka mbledhur rreth vetes përrallëtarët më të mëdhenj për të mos u mërzitur...



Dario Fo: Jam hajdut i mirë

Po qe se emigrantët largohen të ndjekur nga vendet e tyre, rrezikojnë jetën e tyre për të ardhur në vendet tona dhe përfundojnë në burg, është pothuase e pamundur të të kontribuojnë diku në mënyrë krijuese.

Vlera më e madhe që kemi me Franka Rame është se asnjëherë nuk e ndryshuam mentalitetin tonë, moralin tonë, qëndrimin tonë përballë ngjarjeve politike e sociale.

Po qe se identifikohesh me ata që shtypen, që dhunohen, që poshtërohen, është e kollajshme që të humbasësh, pasi vazhdimisht je në një pozicion të vështirë. Por duhet që të këmbëngulësh, pasi bezdis logjikën e pushtetit, e cila pothuajse gjithmonë të shtyp.

Disa njerëz nuk interesohen që të lenë pas gjëra të mira. Objektivi i tyre i vetëm është suksesi personal, pushteti, paraja, fuqia, triumfi, nxitja e frikës tek të tjerët dhe t’i drejtojnë...

Studiova pikturë dhe arkitekturë, por përzgjodha teatrin si diçka alternative, si diçka që ngjante me pushime.

Une dhe bashkëpunëtorët e mi, nuk tradhtuam kurrë atë që të tjerët prisnin prej nesh. Natyrisht me flijime. U ndoqëm nga televizori, vunë bomba në teatrot tona, dogjën vendet ku ne duhet të punonim, na dhunuan edhe fizikisht.

Do të thosha se jam hajdut i mirë, i bekuar dhe i shpejtë. Vjedh ide, njohuri, pasione, ndoshta edhe disa njerëz.

Njerëzit vijnë në teatër për të përfituar diçka. Duhet që t’u japësh diça dhe vetëm atëhere të besojnë. Një herë mundet që t’i dëfresh, herën tjetër t’i bësh që të mendojnë, herën e tretë t’u nxisësh krizë...

Të gjithë ata që shkojnë në teatër dhe pastaj ndezin televizorin më kujtojnë ata që kanë një bashkëshorte të shkëlqyer dhe shkojnë me një prostitutë të lirë. Por, megjithatë, nuk pushojnë kurrë së dashuruari gruan e tyre.

Nivelet e pafundme të dijes dhe kurreshtja ime e pandërprerë janë arsyet që më nxisin të jem gjallë.

Faktet e veprave shekullore të artit janë një zhytje e thellë në realitet, dëshmia e vlerave nëpërmjet të gjitha atyre që ndodhnin në realitetin e përditshëm, ironia, sarkazma dhe përmbysja e situatave.

Të jesh i majtë nuk është një medalje që e var në qafë. Po qe se je i majtë duhet të tregosh përkushtimin tënd, solidaritetin tënd të gjithëve atyre që janë objekt shfrytëzimi në mënyra të ndryshme.

Në art, një njeri pa rroba nuk është mjaftueshëm lakuriq. Duhet ta kthesh të brendshmen jashtë...

Satira e vërtetë nuk bëhet po qe se imiton tik-un e ndonjë njeriu, ose po e quajte trashaluq, apo hundëmadh. Satira e vërtetë flet për tragjedinë që jetpjnë njerëzit pa e kuptuar.

Ekzistojnë njerëz që presin një dhe vetëm një moment përmbysjeje në jetën e tyre. Por kjo është gabim. Çdo moment ke mundësinë e shansin që të përmbysësh jetën tënde. Thjesht duhet që ta kuptosh.

Kërkimi i së vërtetës nuk është i mjaftueshëm për një artist. Kërkon një mënyrë të veçantë, të frymëzuar për ta thënë e propozuar.

Lexuesit të ndihmojnë të shkruash, të krijosh, të trillosh. Ekzistonin herë që trillova situata komike, apo të çuditshme, pasi vetë publiku më dha ritmin, më nxiste, më dha forcë, akoma më tepër më tregonte se çfarë duhet të bëja...

Njerëzit si Leonardo da Vinçi dinin të bënin gjithçka, të luajnë në vegla muzikore, të këndojnë, të ndërtojnë katedrale, të ngërtojnë diga, të shohin anatominë dhe botën e brendshme të dikujt.

Zgjuarsia nuk ndryshon nga krijimi. Të mundesh të krijosh, duhet të kesh marrë kulturë. Njëra nuk ekziston pa tjetrën...

“Madhësia” e lumturisë...

“Madhësia” e lumturisë...
Nga Ardi Stefa
Përpara disa kohësh kam lexuar një histori të shkrimtarit dhe filozofit të njohur Alan Cohen. Historia tregonte për një peshkatar, i cili kapi me grep një peshk dhe i gëzuar e hodhi në kovën që kishte me vete. Por pak çaste më vonë ai kapi një peshk tjetër, shumë më të madh se i pari. Peshkun e madh ai e hodhi pas një ngurrimi përsëri në det. Një kalimtar aty pranë, kur pa gjithë këtë skenë u çudit dhe e pyeti se: “Përse e bëri një gjë të tillë?”
Peshkatari iu përgjigj se tigani që kishte në shtëpi ishte i vogël dhe nxinte vetëm peshq të vegjël, si ai që kishte në kovë.
Besoj se tigani janë mendimet, besimet, klishetë, që secili prej nesh ka në mendjen e tij. Në qoftë se lemë të na ndodhin gjëra, të cilat u përshtaten mendimeve tona ekzistuese, atëherë jeta jonë është aq e madhe sa edhe ato. Atëhere ndoshta do të humbasim shumë “peshq të mëdhenj”. Në vend, pra, që të kufizojmë jetën tonë me tiganin e vjetër që kemi, le të marrim një “tigan” më të madh dhe le të përqafojmë të gjitha sa na ofron jeta.
Natyrisht që ky koncept është shumë interesant. Prandaj në internet kërkova të mësoja diçka më tepër për jetën, veprën dhe librat e Alan Cohen, i cili sot jeton në Maui të Havait, shkruan, zhvillon seminare dhe udhëton vazhdimisht.
Një ditë, gjithmonë sipas Coen, takoi një një njeri, i cili i tha se ishte fatkeq për vite të tëra dhe lutej ditë për ditë që një mëngjes të zgjohej dhe të ishte i lumtur po aq sa edhe qeni i tij. Cohen u çudit shumë dhe filloi që të vështronte me një sy tjetër jetën e qenit të tij. Dhe kështu shkroi një libërth të vogël humoristik(!?) për qentë.
Po ju paraqes disa nga përfundimet e tij. Dhe mos u gënjeni; tjetër gjë është qeni, tjetër gjë është njeriu, pasi edhe unë fillimisht i hyra këtij krahasimi, ose arsyetimi logjik, po qe se ju pëlqen ta quani këshu, dhe, e vetmja gjë që munda të arrij, ishte që të humbisja diçka nga magjia absurde e këtij krahasimi.
Le të ndjekim Cohen në vëzhgimet dhe përfundimet e tij...
Qeni im gjithmonë më pret me të njëjtin entusiazëm dhe gëzim sado që të kem munguar. Pas shumë orësh apo edhe ditësh të tëra mungese e largimi, qeni im nuk më pret me duar të kryqëzuara në gjoks pas kurrizit sikur të më thotë: “Mendoj se ka ardhur koha që të diskutojmë për detyrimet që kemi në këtë marrëdhënie!”. Qeni im është thjesht i lumtur që më shikon dhe këtë gjë e tregon. I pëlqen të më dojë... Mendja e tij është vazhdimisht në të tashmen, në atë që bën, në çfarëdo që bën. Nuk ka asnjë rëndësi e kaluara apo e tashmja. Nuk merret me dashurira që humbën... Nuk ka nevojë që t’u bëjë përshtypje të tjerëve, as të provojë përpara të gjithëve se cili është. I lejon vetes së tij që të luajë me baltën, të hapë gropa, të vërdalliset mes shkurreve e ferrave. Besoj se është i lumtur në çdo çast dhe më duket se edhe ai është dakort me mua...
Nuk jeton me kujtime. Nuk ka ndjenja egocentrike. Kur gabimisht i shkel bishtin klith nga dhembja, tërhiqet pas, por pas disa sekondash vijen përsëri pranë meje. Qentë i kalojnë shpejt zhgënjimet dhe fatkeqësitë. Askush nuk i ka thënë se është i vogël. për këtë arsye ai sillet si i madh. Një herë qeni im ndaloi një kamion të madh. I doli përpara dhe i lehte egërsisht derisa kamioni ndaloi. Mendon si “i madh” dhe për këtë arsye vepron si “i madh”...
Kur është vetëm gjen gjithmonë mënyra që të dëfrejë. Ndjek macet, u bën vizita komshinjve, shlodhet. Gjithmonë në jetën e tij ka diçka që ai bën, diçka të mrekullueshme. Nuk ka nevojë për asnjë justifikim që të dëfrejë. E gjen lumturinë kudo që ajo është... Kur nuk simpatizon dikë qëndron larg tij. Asgjë nuk e detyron që të bëjë shoqëri me ndokënd që nuk e simpatizon. Është besnik ndaj miqve të tij dhe gjithmonë i lë që të ndjekin rrugën e tyre...
Në rast se mbaron ushqimi që ha dhe ndonjëherë i çoj ushqim të një cilësie më të ulët kundërshton që ta hajë. Qëndron përpara pjatës së tij dhe më dhedh një vështrim qortues e ankues. Pastaj largohet nga pjata. E di se çfarë i takon dhe nuk kënaqet me pak...
Në qoftë se vlejnë të gjitha këto, pyes veten se mos vallë duhet që, që të gjithë të kemi nga një qen. Kështu, besoj, është një vendim më i lehtë se ai që të marrim “një tigan më të madh”...