Skena e Lindjes së Krishtit me rërë

Skena e Lindjes së Krishtit me rërë
Disa zbukurojnë Pemë Krishtlindjesh. Disa të tjerë zbukurojnë anije. Disa të tjerë thjesht vënë në ndonjë vazo me lule, drita shumëngjyrëshe. Të tjerë zbukurojnë shtëpinë brenda e jashtë me miliona llampa. Të tjerë përdorin 825 ton me rërë për të riprodhuar skenën e Lindjes së Krishtit.
Fotoja është në plazhin La Pineda në Taragona të Spanjës dhe përjetëson një trajtë moderne të Skenës klasike, e krijuar nga 7 “skulptorë” të kombësive të ndryshme, të cilët filluan ta ndërtojnë që nga 4 dhjetori.
Foshnja Hyjnore gjendet e shtrirë në qendër të kompozimit, mbi një copë që e mbajnë dy engjëj dhe rreth e rrotull tyre gjenden të gjithë personazhet që janë protagonistë në Lindjen e Krishtit, që nga hën Maria dhe Jozefi, deri tek magjistarët dhe kafshët...

Η ΦΑΤΝΗ ΣΤΗΝ ΑΜΜΟ
Αλλοι στολίζουμε χριστουγεννιάτικα δέντρα, άλλοι καραβάκια, άλλοι απλώς τοποθετούμε φωτάκια σε υπάρχουσες γλάστρες, άλλοι φωτίζουν όλο το σπίτι από πάνω μέχρι κάτω -και τη βεράντα και τον κήπο και τη σκεπή-, κι άλλοι χρησιμοποιούν 825 τόνους άμμο για να αναπαραστήσουν τη σκηνή της Γέννησης. Η γλυπτή σύνθεση της φωτογραφίας στην παραλία Λα Πινέδα στην Ταραγόνα της Ισπανίας απεικονίζει μια σύγχρονη εκδοχή της φάτνης δημιουργημένη από 7 γλύπτες διαφορετικών εθνικοτήτων που άρχισαν να εργάζονται για αυτό το αποτέλεσμα από τις 4 Δεκεμβρίου. Το Θείον Βρέφος βρίσκεται ξαπλωμένο στο κέντρο της σύνθεσης πάνω σε ένα ύφασμα που κρατούν δύο άγγελοι και γύρω του στέκονται όλα τα πρόσωπα που πρωταγωνιστούν στη Γέννηση του Χριστού, από την Παναγία και τον Ιωσήφ έως τους μάγους και τα ζώα της φάτνης.

Ç’më kujtohet nga festat e fundvitit?

Ç’më kujtohet nga festat e fundvitit?

Ardi Stefa

Ndoshta pyetja më e saktë do të ishte të pyesnit se çfarë nuk më kujtohet. Për fat të keq, përveç natës së Vitit të Ri 1990, natë të cilën as që e sjell dot nëpër mend, për shkak se ishte një dhjetor i zjarrtë e i vrullshëm kur, gjithçka tjetër e humbiste rëndësinë, të gjitha netët e ndërrimit të viteve i kam si të gjalla në kujtesë.
Përgatitjet fillonin një muaj më parë. Zbukurohej pema, me lambushkat e ngjyrosura që na i bënte ungji elektriçist. Fletët e punëdores të ngjitura si zinxhir me brumë ose vinovil...
Gjeli i detit që ushqehej nga goja me fishekë buke, misër dhe ullinj, për të qenë sa më i shëndoshë e i dhjamur... Pastaj Gjelin e detit e nxirrnim për të bërë “luftë” me gjelat e tjerë në lagje...
Festat në shkolla dhe në vendet e punës së prindërve me pakot e dhuratave aq standarte...
Derisa vinte 31 dhjetori, nata e ndërrimit të viteve...
Kujtoj...
Nënën, të cilës i binte bretku gjithë ditës për të gatuar e zbukuruar shtëpinë. Neve, që vinim vërdallë, nëpër këmbë të prindërve, herë duke qarë për gjelin e detit të sapotherrur, e herë duke futur duart nëpër embëlsirat që ishin vënë në tryezat e shtëpisë, në pjatat me arra e bajame të qëruara, te bukëfiqet e çepelet që vinin në vargje nga fshati...
Më vijnë ndër mend se si na vinin në gjumë prindërit, “Që të rrinim sa më shumë natën, e të shikonim programin festiv me humor e këngë”! Se si, sado që na vinin në gjumë, nuk flinim kurrë, sikur të na kishin mbërthyer kacabujtë...
Më kujtohet tryeza e shtruar bukur, me antipastën që ishte si pjatë e parë dhe që kishte qofte, vezë të ziera, salcë kosi, ullinj, turshi, sallam të prerë në feta të holla, djathë, djathë të bardhë e kaçkavall...
Pastaj sallatrat e ndryshme në tryezë, sallata me panxharë, sallata ruse, sallata me ullinj e portokalle...
Pastaj vinte pjata kryesore, me mishin e gjelit të detit të pjekur me patate të skuqura...
Gjeli piqej i tëri, por nuk servirej komplet, se duheshin ruajtur edhe disa copa për ata që do të na vinin për vizitë ditën e parë të vitit...
Ndërmjet tyre ishin shishet e verës, birrës për gratë e fëmijët, rakia...
Dhe në fund vinte ëmbëlsira, zakonisht bakllava, ose kadaif, si edhe frutat: portokallet, mollët, të cilat ishin marrë me racion dhe që ruheshin si drita e syve...
Dhe nata vazhdonte ceremoniale, me hare, me humor e këngë, me vallëzime ku vallëzonim me prindërit e pastaj me kushërinjtë e kushërirat...
Dhe e nesërmja, kur çahej kulaçi i pjekur për të parë se kujt i kishte rënë leku fatsjellës, dhe ku hahej kaposhi i pjekur me kulaçin e bërë dollmë...
Përsëri programi me humor e këngë, kësaj here jo me humoristët më të mirë...
Ja, këto më kujtohen...
Besoj se këto u kujtohen edhe juve, jo pa nostalgji...

Nuk ishim heronj, ne donim të jetonim...

Nuk ishim heronj, ne donim të jetonim...
Ardi Stefa

Kanë kaluar 19 vjet nga dhjetori i 1990-ës. 19 vjet ku monumentalizohen ata që nuk kishin asnjë lidhje, ose ndonjë lidhje anësore e të rastësishme me ngjarjet e Dhjetorit.
19 vjet ku protagonistët e vërtetë janë në hije, jashtë, të mënjanuar ose të harruar...
19 vjet, gjatë së cilave, më shumë zhurmë bëhet për mënyrën me të cilën do të “festohet” e “përkujtohet” dita e “Çlirimit të dytë të Shqipërisë”, sesa ngjarjet e vërteta të atij dhjetori ’90, ose të paktën kujtimi i tyre.
Njerëzit me pak mend, dhe ne që ishim protagonistët e atyre ditëve, rrënqethemi kur dëgjojmë fjalimet aq të parashikueshme ceremonialë, festimet aq hipokrite, fjalët e fytyrat po aq hipokrite që parakalojnë podiumeve...
Diku në ndonjë gazetë del edhe ndonjë fotografi origjinale e atyre ditëve...
Dikush gjen rastin që të hiqet si student i Dhjetorit, pavarësisht se nuk ishte kurrë i tillë, dikush kërkon të marë merita e lavdi që, në fakt u takojnë të tjerëve...
Një pjesë tjetër thjesht përton dhe nuk e fsheh në asnjë rast përtesën e vet...
Ishin 22 vjeçarë, sot jenë 40 vjeçarë të gjithë...
Pas kaq vitesh, kujtesa personale fillon të humbasë. Zakonisht ajo zëvendësohet nga e ashtuquajtura “kujtesë kolektive”, e cila në fakt është njohja ideologjike e ngjarjeve, e cila u jep rëndësi heroizmit, fakteve mitologjike: heronjtë, epopeja, qëndresa, pasioni për lirinë...
Fjalë të bukura, shumë pompoze për të fshehur thelbin. Cili është thelbi? Që heronjtë e Dhjetorit ’90-të nuk ishin veçse njerëz normalë, studentë e studente të reja, ideologë, të cilët befasisht u gjendën në qendër të Historisë e të së përgjithshmes... Në këtë vrull jetuan e përjetuan dehjen e përmbysjes. Jo pa flijime, jo pa humbje. Ato ditë e net të zjarrta shenjuan jetën e të gjithëve atyre që ishin prezent, shenjuan e ndryshuan edhe jetën e të gjithëve atyre që ishin larg Qytetit Studenti. Shenjuan e ndryshuan rrënjësisht edhe jetën e atyre që erdhën e që do të vijnë më vonë..
Dhe kështu kaloi koha, ndryshuan kushtet...
E vetmja gjë që ngeli është një tregues heroizmi. Kështu e konceptojnë Lëvizjen Studentore të Dhjetorit të rinjtë e sotëm... Po a ishte me të vërtetë kështu? Dhe në qoftë se ishte, çfarë ishte në thelb? Dhe kush do të na i thotë me saktësi?...

Por të gjithë, si mashtruesit, ashtu edhe të mashtruarit, si hipokritët, ashtu edhe ata që janë me të vërtetë të çiltër, si protagonistët, ashtu edhe ata që hiqen si të tillë, me shpresën se koha do të mbulojë me pluhur ngjarjet e vërteta të ndodhura atëherë, janë pasardhësit e brezit të DHJETORISTEVE...
Ç’rëndësi ka nëse ishin brenda ngjarjeve, apo pak mënjanë me ata që kishin frikë dhe nuk donin ndryshimin...
Ç’rëndësi ka nëse ishin nëpër podiume duke mbajtur fjalime, apo poshtë mes demonstruesve...
Ç’rëndësi ka nëse ishin me xhupa meshini të zi, kapardina të bardha, apo me golfe leshi...
Ai brez pa të ardhmen të shndërrohej, të ndryshonte dhe të vulosej përfundimisht nga revolta e atij Dhjetori...
Debati për Dhjetorin, në cilëndo mënyrë që të bëhet, të drejtë apo edhe të shtrembër, në cilëndo mënyrë që të festohet kujtimi i atyre ditëve, me debatet publike, për “kuptimin” e asaj Lëvizjeje, për ata që përfituan nga Dhjetori, autokritika dhe kritika, deri edhe anatemimi i të gjithëve e gjithçkaje, për mua janë të mrekullueshme...
Pasi një pjesë njerëzish, që kanë ngelur ende njerëz, të paktën një ditë në vit sjellin ndër mend me nostalgji pjesën më të mirë të vetvetes: atë pjesë të ndërgjegjes që mendon e kërkon ndryshimin gjithmonë...
Shqipëria këtë ditë debaton për politikë dhe revoltë, shpërthen e pendohet, grindet, kërkon falje...
Shumica e protagonistëve të vërtetë të atyre ditëve, kanë 19 vjet që kanë zgjedhur heshtjen shurdhuese, për të deklaruar prezencën e tyre...
Dhe ju garantoj, shumica e atyre që gogësitenme përtesë kur dëgjojnë fjalimet bombastike, mos mendoni, e bëjnë në shenjë proteste. Ata përtojnë qëllimisht për të deklaruar indiferencën e tyre, neveritjen e tyre ndaj të gjitha atyre klisheve mediokre, të cilat janë gjithçka, veç asaj që ishte me të vërtetë Dhjetori 1990!...
Ulëritjet dhe pëshpëritjet, heshtja dhe plagët, kujtimet e vërteta dhe ato mashtruese, shpjegimet dhe kundërshpjegimet nuk tregojnë gjë tjetër, veçse jetën, brenda një shkretëtire idiotësie e keqësie...
Të gjitha këto e të tjera, për mua janë prova se “Dhjetori jeton, është i gjallë e aktual”, dhe se e gjitha ajo që ndodh e do të vazhdojë të ndodhë, është dhurata e atij Dhjetori të zjarrtë...

Dhe ishte një Dhjetor jo si të tjerët dhjetori 1990...
Një dhjetor i acartë, pa bukë e ngrohje, pa drita e ujë, pa të drejta e liri, por me shumë shpresë...
Atë shpresë që kërkoj ta shoh sot në sytë e brezit të ri dhe nuk e gjej! Ne kishim shpresë, mos vallë më shumë se të rinjtë e sotëm? Apo më pak? Apo mos vallë edhe ne nuk kishim të gjithë shpresa e sot jetojmë më mirë, se ne ishim jashtëzakonisht të dembelosur megjithëse thërrisnim: “Duam bukë, duam drita!”, “Liri- Demokraci!”, “E duam Shqipërinë si gjithë Europa!”-, megjithëse dëgjonim Zërin e Amerikës dhe grupet më të famshme të kohës?
Dikush më shkruajti në internet: “Ju ishit heronj, nuk kishit frikë!”
Dhe iu përgjigja: I thashë që doja të isha edhe një herë i ri në atë moshë. Të bëja shaka, të dëgjoja ç’të më donte qejfi, të jetoja ashtu siç ëndërroja, të vishesha si më vinte, jo uniform si të gjithë, të njëhja njerëz e vende, të flisja me zë të lartë e pa u trembur se do më rrasnin në birucë...
Të udhëtoja në gjithë botën, të njihem me njerëz të tjerë nga e gjithë Shqipëria e bota në Internet, të mos kem frikë nga hija ime... Të mos merrem me politikë ashtu si atëherë, nga dëshpërimi...
Dhe unë e bashkëmoshatarët e mi, ishim heronj, ashtu siç nuk ishim heronj...
E dinim që rrezikonim dhe shkonim me ndërgjegje të plotë drejt asaj që ishte e panjohur për ne...
Kishim frikë, klithnim kur na godisnin sambistët, vraponim të shpëtonim prej shkopinjve të gomës...
Po, po, kishim frikë. Dhe frika nuk është ndjenjë e bukur. Frika të mbyt, të varfëron jetën, të vyshk rininë...
Më besoni, ne donim Demokraci, liri, mirëkuptim e bashkëjetesë, jo frikë e shtypje...
Më besoni, askush nga ne nuk ishte hero, siç na paraqesin sot...
Ne nuk donim të vdisnim e të bëheshim heronj. Jetonim në një epokë të errët, por nuk donim të flijoheshim fizikisht.
Donim të jetonim, të gëzonim rininë tonë, të qenit në Europë...
Ne donim të jetonim ashtu siç jeton rinia sot. Të ishim në rregull me vetveten tonë dhe jo të merreshim me sigurimsat që na ishin bërë hie edhe në shtrat...
Ne nuk ishim heronj, ne donim të jetonim pa frikë, pa ankth në shpirt, pa dëshpërim e rrugë pa krye...
Prandaj dhe u revoltuam, prandaj edhe shpërthyem dhe u ngritëm... Donim të ndryshonim botën...
Nuk kishim favorin e revoltës, që nuk e ka sot brezi i ri.
Donim lirinë e shprehjes, lirinë e mendimit e të veprimt...
Ne nuk ishim heronj. Ishim një brez djemsh e vajzash 22 vjeçarë që bëri politikë me fjalë, me këngë, me shpirtin dhe, mbi të gjitha, me trupin e tyre të njomë e të drobitur nga uria. Një brez që zgjoi një popull të tërë nga gjumi letargjik e që vrau frikën.
Ishim disa pak mijëra të rinj e të reja, protagonistë dhe bashkëudhëtarë, pjesëmarrës në mitingjet e demonstrimet në Qytetin Studenti, por edhe atje rrotull, të cilët e gostitën historinë shqiptare, akoma edhe një herë me gotën, një gllënjkë e të cilës mjafton që të të dehë, me një dehje të këndshme: E PAMUNDURA MUNDET TË BËHEJ E MUNDUR!
Vlera e vërtetë e Lëvizjes Studentore Shqiptare është pikërisht kjo: se u bë nga njerëz të zakonshëm, studentë vërtet, por të nxjerrë nga jeta e përditshme. Nga njerëz në kuptimin e mirëfilltë të fjalës, me ndjenja dhe ëndrra, delikatë, nga njerëz që ishin të uritur për jetë, për famë e lavdi, që kishin pasione. Nga njerëz që bëjnë gabime, që pendohen, njerëz të dobët e që s’kanë busull orientimi shpesh herë, nga idealistë të vërtetë, por edhe aventurierë, nga njerëz të vdekshëm e mëkatarë dhe jo nga statuja...
Dhe, nëse vlen akoma edhe më shumë stuhia e Lëvizjes së Studentëve, kuptimi që ka kjo lëvizje për brezat e ardhshëm është se kjo revoltë për një çast, për dy çaste, për një, dy apo dhjetë ditë, ata të rinj u ngritën më lart se EGO-ja, UNI i tyre, dhe kështu, të lirë u bënë krijuesit e historisë së tyre dhe të historisë sonë. Me pak fjalë: Ne, Studentët ishin atje atëherë kur duhej.
Prandaj, çdo vit në këtë ditë dëgjohen shumë fjalë nga shumë pseudo. Megjithëse protagonistëve të vërtetë të Revoltës Studentore Shqiptare u shkon më mirë heshtja. Heshtja e njohjes dhe e respektit për atë që bënë e që sado vite të kalojnë do të ngrihet gjithnjë e më lart në Panteonin e Historisë.
Prandaj llafologëve e pseudove, përpara se të nxjerrin fjalët bombastike nga goja, mirë do të ishte që të mendonin për një çast, është detyrim moral të mendohen për një çast dhe të pyesin veten nëse: “Liria, Demokracia, buka e dritat, mjaftojnë për të gjithë”...
A mjaftojnë për të gjithë ato që kërkuan atëherë studentët e mburremi se tashmë i kemi?...
Ne nuk ishim heronj, ne donim thjesht të jetonim...
Protagonistët e vërtetë të atyre ditëve të zjarrta studentore aktualisht nuk kanë piedestale. Piedestalet janë me “protagonistë e heronj” të rremë, për të cilët studentët e brezit tim luftuan për t’i rrëzuar...
Por studentët e brezit tim e dinë se do të jenë të gatshëm që po t’i thërrasë atdheu t’i rrëzojnë edhe një herë heronjtë e rremë nga piedestalet. Ia kanë, ia kemi për borxh këtë gjë atdheut...

Nënshtetësia e emigrantëve dhe toleranca e vendasve...

Nënshtetësia e emigrantëve dhe toleranca e vendasve...
Akt filantropik, apo bast i qeverisë Papandreu për tolerancën e bashkëjetesën?...

Ardi Stefa
Përpara disa javësh vetë kryeministri grek, J. Papandreu deklaroi se qeveria e tij do të ndryshonte ligjin ekzistues për nënshtetësinë dhe do t’u jepte nënshtetësinë fëmijëve të emigrantëve të lindur në Greqi, ose siç quhen ndryshe, emigrantëve të brezit të dytë...
Menjëherë doli në TV, Jorgos Karaxhaferris, lideri i partisë LAOS (fashiste në thelb, e moderuar në fjalë) dhe kërkoi të sqarohej se përse qeveria do të ndërmerrte një masë të tillë, mbi çfarë kriteresh do të mbështetej për dhënien e nënshtetësisë fëmijëve të emigrantëve, duke akuzuar drejtpërdrejt qeverinë se po tenton shpërbërjen e “helenizmit dhe të ortodoksisë”
Përpara disa ditësh qeveria vendosi që të japë shumën prej 1 milion eurosh për atë që do të jepte informata të sakta për kapjen e autorit të sulmit të shëmtuar ndaj Konstandina Kunevës, ndërkohë qi i dha një banesë viktimës në Petralona.
Përsëri doli në TV e tij, J. Karaxhaferri dhe akuzoi qeverinë se ca i she si të nënën e ca si të njerkës. I jep shtëpi Kunevës dhe sjell në Greqi të gjithë familjen e saj, dhe lë pa shtëpi një grua greke me gjashtë fëmijë, me burrin invalid, etj, etj...
Të dy këto raste kanë dy parametra.
Nga njëra anë veprimi i qeverisë, i cili duhet marrë edhe si “akt filantropik”, por edhe si tentativë për të imponuar tolerancën sociale të bashkëjetesës ndërmjet vendasve dhe emigrantëve.
Kemi të bëjmë me një tendencë të qeverisë Papandreu për tu larguar nga zbatimi i «jus sanguinis» (e drejta e gjakut), sipas të cilës fëmijtë që lindin, marrin automatikisht nënshtetësinë e prindërve të tyre dhe përqafimin e “jus soli” (e drejta e tokës)- sipas së cilës fëmijtë marrin nënshtetësinë e vendit ku lindën...
Nga ana tjetër qëndron Karaxhaferri e shumë të tjerë, të cilët vënë në dyshim vendimet e qeverisë, të bazuar në një lloj populizmi shumë të rrezikshëm, dhe duke nxitur në ndjenja hakmarjeje e urrejtjeje vendasit ndaj emigrantëve që “vënë në rrezik, idenditetin dhe vlerat e grekëve të pastër!”.
E gjithë kjo tendencë e tij zbukurohet me fjalë e citate të tipit moderator si: “Në Europë mbizotëron “e drejta e gjakut”. Veçanërisht vitet e fundit braktiset “e drejta e tokës”, huazim ky, anglosakson, edhe nga vendet që e zbatonin me shumë zell. Për faktin e thjeshtë se europianët nuk dëshirojnë më që vendet e tyre të bëhen magnetë për ardhjen e valëve të mëdha të emigrantëve, kryesisht të atyre klandestinë....”
***
Gjithsesi duhet që të kuptohet prej të gjithëve që emigracioni për secilën nga vendet e pritjes së emigrantëve , nuk përbën më një kuadër të ngurtë e të ftohtë ligjesh, politikash, frazash e citatesh që kënaqin ndjenjën e një pjese jo të vogël të popullsisë.
Emigrantët ekonomikë në Greqi sot përbëjnë një pjesë të rëndësishme të popullsisë, rreth 11%. Këtu nuk llogariten emigrantët klandestinë.
E njëjta situatë vërehet edhe në shkollat greke, ku 13% e nxënësve në shkolat fillore e të mesme janë fëmijë emigrantësh (në shumicën e tyre shqiptarë). Dhe nga kjo shifër prej 13% e numrit të përgjithshëm të nxënësve që studiojnë në shkollat greke, 10% janë nxënës, të cilët kanë lindur nga prindër emigrantë në Greqi.
Dhe kjo është një përqindje shumë e madhe, e cila e vërejtur në progresion gjeometrik, vërteton atë që shumë intelektualë grekë, apo edhe studiues, të cilët merren me çështjet e emigracionit kanë konstatuar: Një rritje të tendencave të pabarazisë në shkollat greke (më vOnë në tregun e punës). Kjo situatë kërkon një model e formë të ri të arsimit, (nga një model i vetëm monokultural e etnocentrist, në një shkollë multikulturore, trainimit të mësuesve, etj, etj.
Me të vërtetë, sa larg është sot arsimi e shkolla greke nga një arsim e shkollë e cila krijon e nxjerr në jetë qytetarë të barabartë?
Përgjigjia fillon nga një tjetër pyetje: Arsimi grek u drejtohet qytetarëve të ardhshëm, apo bazohet në krijimin e një aparteidi të ardhshëm social?
***
Historikisht të gjitha periudhat e zhvillimit të ekonomisë greke, koincidojnë me valë të mëdha emigracioni. Gjithmonë në këto periudha është konstatuar roli i madh i emigrantëve në zhvillimin e ekonomisë greke, por shumë rrallë çështjet e emigracionit janë bërë objekt i një debati e diskutimi publik realist, të cliruar nga patologjia, urrejtja e pasionet.
Çfarë pasojash do të kishte për ekonominë greke pranimi i të drejtave të barabarta që duhet të kenë punëtorët emigrantë me punëtorët grekë? Pasi edhe punëtorët emigrantë janë “klasë punëtore”. Apo mos vallë shoqëria greke preferon një xhungël në tregun e punës? Një xhungël ku punëtorët emigrantë të jenë veçse krahë pune lehtësisht të konsumueshëm e lehtësisht të hedhur poshtë?
***
Dhënia e nënshtetësisë së vendit ku banojnë emigrantëve (dhe jo vetëm fëmijëve të lindur në të) është një e drejtë themelore e integrimit shoqëror. Por nga ana tjerët edhe dinjiteti njerëzor nuk është vetëm çështje nënshtetësie. Një shoqëri e drejtë bazohet në një sistem të drejtë sigurimesh shoqërore, nga një sistem i drejtë e bashkëkohor arsimor, nga një sistem i drejtë i tregut të punës...
Një shoqëri e drejtë e moderne, nuk mundet të ekzistojë pa qytetarë...
Por një shoqëri e drejtë nuk mundet të ekzistojë pa qytetarë që nuk e ngrenë zërin kundrejt dallimeve racore, e sociale, që nuk e ngrenë zërin kundër të gjitha atyre tendencave e politikave që disa i bëjnë në të nënës e disa të njerkës. Që disa i shohin thjesht si objekt shfrytëzimi e pa të drejta, vetëm me detyrime...
Një shoqëri e drejtë nuk mundet të bazohet vetëm në trajtimin e të tjerëve si johomogjenë, apo të feve e kulturave të tjera...
Ky është basti që ftohet të fitojë Papandreu...
Ky është basti që ftohet të fitojë shoqëria greke...
Ky është basti i tolerancës e bashkëjetesës së një shoqërie moderne, e cila ftohet të kapërcejë të kaluarën...

pa titull

Përpiqem të administroj dëshirat e mia, ëndrrat dhe kujtimet e mia.
Të bashkëjetoj me mungesën... Të qeras të kaluarën time...


Më pëlqen fjala, të shkruarit, zotësia të ngjyrosësh mendimet e tua. I admiroj njerëzit që i përdorin fjalët si penel, si mekanizëm i rishfaqjes së gjendjes shpirtërore. Kështu që shpesh herë i drejtohem edhe huazimit. Po ju jap diçka që kisha lexuar shumë kohë më marë në kopertinën e njërës prej CD të Ludovikut të Anogion. Kushtuar KOHËS...
“Koka ndihet fajtore përballë mungesës. I thotë:
Mos u shqetëso. Unë do të të emërtoj kujtesë dhe do të të bëj edhe më të bukur se prezenca.
Nuk dua të më bësh të bukur. Më të gëzueshme dua të më bësh, po munde!”
Disa gjëra në jetën tonë ndodhin në mënyrë karmike. Nuk ka rëndësi ndjenja e ndjenjës, por tensioni i saj. Nuk ekzitojnë “pasi” në “përse-të” e atyre takimeve. Thjesht ndjenja e bekimit... Qofsh mirë!
Gjithmonë gjëja më e rëndësishme është përjetimi i një gjendjeje, pavarësisht presionit, kohëzgjatjes, premtimit, lidhjes. Është me të vërtetë shumë fatlum ai që mundet dhe përjeton çdo moment të tijin, në çdo qelizë të trupit. Cilatdo ndjenja faji dhe pendime takohen. Dhe unë nuk kam mbërritur ende në atë kthesë.
Udhëtimet tona në jetë nuk përfundojnë kurrë...
Vetëm ndryshojnë në trajtën dhe formën, por edhe tensionin e tyre... Të mundesha gjithmonë të udhëtoja...
Pa busull dhe harta... Në gjeografinë njerëzore...
Tani e përgjithmonë...

***

ΠΡΟΣΠΑΘΩ ΝΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΩ ΤΙΣ ΕΠΙΘΥΜΙΕΣ ΜΟΥ, ΤΑ ΟΝΕΙΡΑ & ΤΙΣ ΑΝΑΜΝΗΣΕΙΣ ΜΟΥ.ΝΑ ΣΥΜΒΙΩΣΩ ΜΕ ΤΗΝ ΑΠΩΛΕΙΑ..ΝΑ ΚΕΡΝΩ ΤΟ ΠΑΡΕΛΘΟΝ ΜΟΥ..
Μου αρέσει ο λόγος, η γραφή, η ικανότητα να χρωματίζεις τις σκέψεις σου.Θαυμάζω τους ανθρώπους που χρησιμοποιούν τις λέξεις ως πινέλο, ως μηχανή αναπαράστασης της ψυχικής κατάστασης. Εξού και πολλές φορές καταφεύγω στη λαθροχειρία. Καταθέτω λοιπόν κάτι που είχα διαβάσει εδώ και καιρό σε ένα από τα cd του Λουδοβίκου των Ανωγείων.Αφιερωμένο στο χρόνο..«Ο χρόνος νιώθει ένοχος απέναντι στην απουσία. Της λέει:-Μην ανησυχείς. Εγώ θα σε ονομάσω ανάμνηση και θα σε κάνω πιο όμορφη από την παρουσία.- Δεν θέλω να με κάνεις πιο όμορφη. Πιο χαρούμενη αν μπορείς»

Κάποια πράγματα στη ζωή μας συμβαίνουν καρμικά.. Δεν έχει σημασία το πρόσημο του συναισθήματος αλλά η έντασή τους.Δεν υπάρχουν «διότι» στα «γιατί» αυτών των συναντήσεων. Απλά το συναίσθημα της ευλογίας ..Bb μου να είσαι καλά
Πάντα το σημαντικότερο είναι το βίωμα μιας κατάστασης, ανεξαρτήτως έντασης, διάρκειας, δεσμεύσεων. Πολύ τυχερός πράγματι αυτός που μπορεί και βιώνει την κάθε του στιγμή με κάθε κύτταρου του κορμιού του. Οι όποιες ενοχές και μετάνοιες έπονται. Κι εγώ ακόμα δεν έφτασα σ αυτή τη στροφή

Τα ταξίδια μας στη ζωή δεν τελειώνουν ποτέ… Μόνο αλλάζουν ως προς τη μορφή και την έντασή τους….. Να μπορώ πάντα να ταξιδεύω.Δίχως πυξίδα και χάρτες..Στην ανθρώπινη γεωγραφία..Για τώρα και για πάντα…..

Vetmia është nëna ime e dytë... Më adhuron!...

Hajdut...
Vjedh kujtime dhe filloj të shkruaj...
Më kujtohet se pak para se të vija në planetin tuaj,
Vodha biletën për këtu...
Nga një tip e mora, në kohën që tallej me botën...
Më duket se e keni pagëzuar me emrin ZOT...
Duke u lindur vodha nga nëna disa zanore...
Pak çaste më vonë nga mjeku vodha një pikë loti...
Dhe menjëherë më pas, nga jeta vodha një cep...
Në kopësht vidhja shkumësa që t’i haja për mëngjes
Dhe shkumësat shkruanin brenda meje...
Të gjitha ngjyrat përveç të bardhës...
E bardha, babai punonte shumë të na e sillte në shtëpi...
Në shkollë i hidhja vështrime vjedhurazi Entelës
I vidhja gomat me shpresën se do të shuaja ato që ndieja...
Në gjimnaz vodha lirinë time...
Dhe në universitet po ashtu lirinë time vodha...
U thashë se ato që dini nuk i ndieni,
Dhe ato që ndieni ju ulërasin e ju thonë që janë të vdekura ndërkohë...
Atëherë ata më vodhën buzëqeshjen dhe më dëbuan nga auditoret...
Atëherë thashë të bëhesha Mësues!...

U mësoj njerëzve të vjedhin.
Të vjedhin çaste qetësie dhe të bredhin këmbëzbathur,
Të shpëtojnë prej ndjekësve me kravata...
U mësoj njerëzve të vjedhin.
Të vjedhin kuti shkrepësesh dhe të bëjnë brenda tyre
Varrimin e mosshprehjes së tyre.
U mësoj njerëzve të vjedhin.
Të vjedhin pak dinjitet nga ndonjë karnaval dimëror...
U mësoj njerëzve të vjedhin.
Të vjedhin fytyrën e tyre prej andej nga e shesin me gjysmë çmimi
Për të blerë mijëra maska...
U mësoj njerëzve të vjedhin.
Por ti nuk je njeri.
As edhe unë...
Por zemrën ta vodha...



Qiell i vetëvrarë
Nuk shkruaj poezi.
As mendime.
As ç’ka kam në shpirt.
As...

Shkruaj shkronja të pashkruajtura!
Dhe për të vazhduar...
Më sill mbrapa marmalatën e trurit tim.
Nuk kam mëngjes për të ngrënë...

Ndjenja jote për mua nuk është makinë.
Taksi është ku shoferja,
Dëshiron thjesht të më shkërdhejë...
Hap derën dhe hidhem jashtë në livadh.

Të shoh, me sy të përlotur nën këtë qiell të zymtë...
Nervozohesh dhe zemërohesh,
Por s’dua t’ja di për ty...
Ër ty dhe shirat e tua kurva...
Juve dhe maskat tuaja të kalbura
Horizontet tuaa që na pështyjnë drejt e në fytyrë...

Mor qiell shkërdhatë, këtu jam e të dua!

Po munde prekmë, me gishtat e tua radiofonikë...
Nuk kam alergji nga FM, as prej gërmave...
As prej fjalëve...
Këtu jam, krejt lakuriq në asgjënë e frymëmarrjes...
Në mesin e rrudhës sime...

Vrapoj...

Më goditi vetëtima.
Sytë ndërruan vendet me zemrën time...
Në fije floku im vdiq, kur unë thërrisja ndihmë!
Vdiqa...
Vendin e jetës sime e zuri një komçë e vjetër.
E kisha të harruar në xhepin e pasmë të pantallonave.

Mbërthehet jeta?...


Kap çastet e mia…
Në qytet
Semaforë të kuq kërcënojnë se nuk do të bëhen kurrë jeshilë.
Poetë flenë nëpër stola lulishtesh.
Ëndrra që nuk flenë kurrë.
Vajza që nxitojnë të rriten.
Djemtë nuk nxitojnë.
Kush nxitohet shkëlqen?

Në banjo
Letra të bardha higjienike presin fjalët tona.
Detarminantet bëhen mëngjesi ynë.
Një çezmë pikon çndrrën tonë
O Zot hidraulik përse na gënjeve?...

Në tren
Kontrollorët pushuan së preri biletat dhe presin jetë.
Dritare pasqyrash me idhuj në banga të akuzuarish.
Pasagjerë në vendin e bagazheve.
Bagazhet në vendet e klasit të parë.
Frenat e sigurisë të gatshme të marrin vlera
O njerëz, gjymtyrëprerë, me çfarë do t’i tërhiqni?...

Shkoj në 365 varrime në vit...
Sapo hekurosa këmishën time të preferuar
Jam i gatshëm edhe për varrimin e nesërm...

Cikli u plotësua

Në PS nuk duhet të flitet me statujat…
Fitorja ka shumë baballarë, ndërsa humbja është jetime!

Cikli u plotësua
Më 29 gusht, ditën e shtunë, socialistët do të zhvillojnë Kongresin e Jashtëzakonshëm pas zgjedhjeve të përgjithshme të 28 qershorit. Kongresi ka në rend të ditës miratimin e një rezolute që u paraqit më parë në mbledhjen e asamblesë, e cila përcakton qëndrimin politik të PS-së ndaj zgjedhjeve të përgjithshme. Pika tjetër është ajo që shkakton më shumë debate. Pritet zbatimi i neneve përkatëse që flasin për statusin e kryetarit të partisë në rastin kur humbet zgjedhjet. Nisur nga kjo, pritet që kongresi të shpallë zgjedhjet për kryetarin e ri. Ndërsa një tjetër grup kërkon të përfshihet në rendin e ditës edhe një paketë me ndryshime statutore. Por si është situata e vërtetë? Do të vazhdojë të jetë protagoniste në jetën politike të Shqipërisë PS, apo do të tkurret e tkurret e do të shndërrohet në një parti “kombarse”? Në fund të fundit kush është përgjegjës, pasi siç thuhet fitorja ka shumë baballarë, ndërsa humbja është jetime!

Ardi Stefa

Nuk është keq të shpresosh. As gabim. Po qe se do të isha nga natyra optimist dhe po qe se do të kërkoja gjithmonë anën pozitive të gjërave dhe të situatave, do të isha i fundit q[ do të gjykonte ndokënd, sepse beson se diçka pozitive e më e mirë do ti ndodhë nesër.
Por tjetër gjë është optimiszmi dhe tjetër gjë është iluzioni.
Dhe, për fat të keq për liderin e PS dhe funksionarët e lartë të kësaj partie, të cilët këmbëngulin të kërkojnë dhe të presin iniciativa, të cilat do të ishin të afta e të zonjat për të përmbysur klimën e rëndë që mbizotëron në PS dhe tek anëtarët e elektorati i saj, nga iluzionet janë ato që mbizotërojnë.
Ç’ishte për të bërë Edi Rama e bëri, që nga dita që erdhi në krye të PS. Të gjitha armët që kishta në depon e tij i përdori. Edhe truke komunikative përdori, edhe në mënyra korruptive veproi, edhe ndryshime bëri në njerëzit rreth e qark partisë së tij, edhe kundërshtarët tentoi t’i përgojonte e t’u hidhte baltë, deri edhe donjë “mik” të ngushtë “flijoi” për të treguar se diçka po ndryshonte, por asgjë nga këto nuk dha rezultat.
Edhe nudo bëri banjo, edhe këngë këndoi, edhe “familjar” e tregoi veten se është, edhe batuta të goditura përdori, edhe postin e deputetit e “mohoi” për hir të bashkisë...
Arsyeja ishte e thjeshtë: Përralla e liderit modern e reformator pushoi së shituri e së joshuri elektoratin. Dhe është e provuar përgjithësisht se kur në një marrëdhënie, personale apo edhe politike, përralla pushoi së shituri, marrëdhënia nuk është më ajo e para. Gjithë të tjerat janë çështje kohe. Marrëdhëniet me zor nuk mbahen. Andaj edhe elektorati e dënoi. Prandaj edhe Meta bëri një lëvizje të zgjuar mbijetese.
Çfarë tjetër ka për t’i ofruar elektoratit socialist Edi Rama që ta joshë e ta bëjë për vete? Të shajë vazhdimisht Berishën? Të mos njohë zgjedhjet? Të demonizojë kundërshtarët e tijpër postin e kryetarit? Të bëjë ndryshime në parti? Dhe me kë? Blushi tha përpra disa ditësh se: “Në Ps nuk duhet të flitet më me statujat!” (Me gardën e vjetër komuniste, duhet lexuar).
Për këtë arsye, e vetmja gjë që në thelb duhet të shqetësojë e problematizojë anëtarët e kryesisë së PS, nuk është fakti nëse ekzistojnë mundësi të ringritjes së përkohshme, por kur dhe nën çfarë kushtesh e situatash do të largojë liderin e saj... Përndryshe PS do të shkojë keq e më keq...
Cikli politik i Edi Ramës është plotësuar, është mbyllur. Dhe sikundër thuhet në gjuhën e popullit: Ka lënë pas gërmadha. Për këtë gjë Edi Rama ishte shumë i zoti. E vetmja gjë që Edi Ramës i ka ngelur të bëjë është dorëheqja e vërtetë dhe e parevokueshme nga kreu i PS, në mënyrë që të ketë mundësi që të administrojë humbjen e tij politike. Përndryshe Vaterloja politike për të do të jetë më e madhe se e Napoleonit.
Dhe anëtarët e PS do të duhet që të mendohen mirë përpara se të hedhin votën për kryetarin e ri. Të zgjedhin atë që është me të vërtetë i zoti të rimëkëmbë PS-në...

“Fshesa” dhe “buldozerët”!...

“Fshesa” dhe “buldozerët”!...
Ardi Stefa

Lajmin e mësova rrugës për në Shqipëri. Atë, që në Patra kishin prishur me buldozerë “Kalkutën e Greqisë”, barangat e afganëve dhe të aziatikëve të tjerë, rreth e rrotull portit të qytetit grek. Nuk dua ta fsheh se më pëlqeu ky fakt. Pasi të gjithë ata që kishin qenë apo kishin kaluar nga ai vend, ishin tmerruar dhe revoltuar me pamjet dhe jetën e mjerë të refugjatëve, në pritje të largimit nga Greqia me ndonjë maune, apo anije. Ishin tmerruar jo aq me pamjet që ishin fyese për estetikën, kulturën qytetare dhe demokracinë perëndimore, por edhe për faktin se vendi ku banonin ata, as nga ciganët nuk banohej. Ishte një vatër e vërtetë sëmundjesh infektive, trafiku të drogës, dhune, krimi...
Dhe rrëzimi i barangave të afganëve nuk ishte as “Progrom kundër emigrantëve” dhe as “Operacion barbar”, sikundër nxituan ta emërtojnë SYRIZA dhe KKE. Sepse këto dy parti, kaq delikate në lidhje me emigrantët, kaq solidare, nuk u ngritën ndonjëherë seriozisht dhe as dem'noncuan ndonjëherë seriozisht kushtet çnjerëzore të jetesës së emigrantëve në Patra, apo në qytete të tjera të Greqisë.
Këto dy parti, me lehtësi denoncojnë operacionet e policisë dhe politikën e qeverisë, dhe me të drejtë thonë se qeveria po hiqet pas bishtit të Karaxhaferrit kur mbledh e deporton klandestinës, për të mos humbur votat e elektoratit të djathtë, por a nuk do të ishte më mirë që të inreresoheshin realisht e pa komplekse për të ndihmuar emigrantët?
Duke qenë se qeveria greke, nga indiferenca totale për problemin në fjalë, brenda një nate (të zgjedhjeve për në Parlamentin Europian) u bë kaq e interesuar, është e sigurtë se shumë gjëra do të shkojnë shtrembër, natyrisht në kurriz e në dëm të emigrantëve, por edhe në pamjen ndërkombëtare të Greqisë nëpër botë. Nxitimi lind përkohshmëri, të cilat nuk janë edhe gjëja më e mirë për një problem kaq kompleks, sikundër është emigracioni.
Dhe emigracioni nuk është thjesht një problem, është një problem që ka në epiqendër njerëz..., njerëz realë, me halle, probleme e histori, dhe jo shifra të ftohta arrestimesh, kontrollesh e deportimesh...
Këto ishin mendimet fillestare. Pastaj u mendova pak më gjerë...
Natyrisht që një qytet ka të drejtë që të ketë një Fshesë për të gjitha vendet e lira të zëna padrejtësisht, ashtu sikundër edhe për plehrat që ndotin qytetin, por jo “Fshesë” për ata fatkeqë që s’kanë një copë vend në diell dhe shohin me sytë plot mëshirë...
Neve, që në shumicën e rasteve jemi thjesht spektatorë...
Sepse ata emigrantë, qofshin edhe klandestinë, janë viktima të një fati që s’e patën, të një mentaliteti kaq obskurantist e të mjerë; janë viktima luftërash, dhunës, urisë, racizmit...
“Kalkuta” në qendër të Patrës ku banonin ishte ç’njerëzore. Por as “spastrimi” i dhunshëm e me buldozerë nuk mundet të mbulojë përgjegjësitë kaq të mëdha të qeverisë aktuale greke e të qeverive të mëparshme kundrejt atyre njerëzve që, mirë ose keq, erdhën e ngelën në Greqi, në kërkim të largimit. Në kërkim të një fati më të mirë...
Duhet të thërrasim me plot gojën kundër racizmit dhe ksenofobisë, sidomos, kur administrimi i këtyre dy çështjeve kaq të mprehta u lihet në dorë mediave vizive greke dhe Karaxhaferrit dhe Plevrit.
Të thërrasim kundër “torturave personale”, si ato që ndodhën në Nea Manoladha përpara një muaji. Të thërrasim kundër drejtësisë që akuzat më të rënda i pati për fatkeqt emigrantë dhe më të buta për torturuesit grekë.
Të thërrasin kundër akteve të dhunshme të “Krisi Avgisë”, e cila, shpesh herë edhe me mbështetjen e policisë dhunon rëndë emigrantë me ngjyrë, apo të gjithë ata që ngjyra dhe genet nuk shkojnë me kokat e tyre të qethura zero...
Ka shumë të dhëna që dëshmojnë se “Veza e gjarprit” është thyer, gjarpri ka dalë dhe më të këqijat do të vijnë më vonë.
Thjesht duhet pasur kujdes (edhe ne emigrantët shqiptarë të ligjshëm), të mos biem viktimë e joshjes së protestës së vendasve të revoltuar për prishjen e estetikës së qyteteve.
Dikur ishim ne në vendin e emigrantëve klandestinë afganë...
Nesër mund të jenë të kombësive të tjera...
Joshja që buron nga demogogjia e Karaxhaferrit është e madhe...
Joshen edhe shumë emigrantë...
Kujdes!
Mos na vjen përsëri radha neve...
Dhe atëherë...

Me “Fshesën” e “tolerancës zero”...

Me “Fshesën” e “tolerancës zero”...
Ardi Stefa
Kthesa negative e grekëve kundër emigrantëve, ashtu siç u konstatua nga sondazhi i Public Issue, na bën që të jemi melankolikë dhe të kemi në vetvete mendime jo edhe fort optimiste. Shifrat gjithmone kanë qenë me anën e të ashtuquajturve ideologë të racës së pastër. Edhe në periudhat “asnjanëse”, po qe se supozojmë se ka të tilla, sondazhet greke ose edhe ndërkombëtare, zbulojnë se poshtë retorikës së “Mikpritjes së famshme greke” gjithmonë fshihej pakënaqësia, frika, agresiviteti, injorimi, kundërshtimi, kundrejt të huajve. Me një fjalë, poshtë retorikës së mikpritjes, fshihej ksenofobia e racizmi...
Në vitin 2005 po në një sondazh ndërkombëtar, Greqia renditej e para në Europë, përsa i përket përqindjes së banorëve të saj (84.73%) që i konsideronin të huajt si një rrezik social...
Dhe mos harroni, se në atë periudhë, partia e Karyxhaferrit nuk ushtronte ende hegjemoninë e saj ideologjike, ashtu siç po e ushtron këto muajt e fundit, kur ka kapur peng gjithë politikën greke dhe i ka ngritur çështjet e emigracionit, qoftë klandestin, qoftë të ligjshëm, në krye të axhendës politike qeveritare dhe të opozitës së majtë.
Megjithatë, si Karaxhaferri, ashtu edhe forcat më obskurantiste të Klerit, kultivonin klimën ksenofobike e raciste, nën pretekstin e “Greqisë së pastër e të Greqisë greke!”...
Dhe mesazhin e Karaxhaferrit, për fat të keq e kuptuan së prapthi si Demokracia e Re në pushtet, ashtu edhe PASOK-u i të moderuarit, J. Papandreu.
Rezultatet e zgjedhjeve për në Parlamentin Europian, si kryeministri Karamanlis, ashtu edhe J. Papandreu, i kuptuan si një linjë që duhet të ndiqnin, duke u adaptuar me linjën e Karaxhaferrit, për të mos humbur elektorat.
Dhe linja politike e Karaxhaferrit, i detyroi dy liderët kryesorë të jetës politike greke që të deklaronin se ndaj emigracionit klandestin do të ndiqej politika e “tolerancës zero”!...
Supozohet, se termi “Tolerancë zero” i përdorur nga dy liderët e moderuar ka të bëjë ekskluzivisht me emigrantët klansdestinë. Por në Greqinë “mikpritëse”, edhe i ligjshmi shumë kollaj mund të konsiderohet nga një nëpunës shtetëror si i paligjshëm dhe të deportohet!...
Paguan e paguan me mijëra e mijëra euro për të qenë i legalizuar, paravola, ensima, përkthime e legalizime dokumentash, por legalizimi i emigrantëve varet nga oreksi, apo edhe ideologjia e ndonjë burokrati...
Ose edhe tjetra, kur me operacionet “Fshesa”, kaq të shumta këto javët e fundit, kur policia grumbullon e “fshin”, kaq “mbeturina njerëzore”!
Përsëri pengje të ideologjisë së Karaxheferrit dhe të mitropolitit Anthimos...
Natyrisht, shoqëria fshin e pastron ato mbeturina që nuk i shërbejnë dhe i prishin estetikën...
Por nuk është forcë dhe as krenari, as edhe kulturë, as edhe “mikpritje legjendare” t’i grisësh dokumentat një fakir fukarai nga Afganistani, apo Pakistani, apo Afrika...
Dhe pastaj fakir fukarai të pushojë së ekzistuari, pa dokumenta, pa idenditet, pa emër, pa punë..., pa, pa... pa atdhe..., pa të ardhme...
Sikundër nuk është as krenari për Greqinë “mikpritëse” që fëmijtë e emigrantëve, fëmijtë e lindur, të rritur e të shkolluar këtu, fëmijtë që nuk njohin atdhe tjetër veç Greqisë, t’i lerë pa nënshtetësi, të palegalizuar, pa të drejta të barabarta si me vandasit...
Flijohen të drejta themelore demokratike në “Ideologjinë” e frikës kundrejt emigrantëve që “kërcënojnë” vendasit...
Dhe shumica e grekëve nuk dëshirojnë të shohin se shkaqet që i detyrojnë emigrantët të largohen nga vatrat e tyre po nuk u përballuan edhe me mirëkuptimin dhe tolerancën e vendasve, muret që ngrihen me “Fshesën” dhe ksen ofobinë e Karaxheferrit nuk do t’i mbrojnë...

Grekët, kthesë negative kundrejt emigrantëve...

Grekët, kthesë negative kundrejt emigrantëve...
Një kthesë konservatore kundrejt fenomenit të emigracionit dhe ndaj vetë emigrantëve, konstatohet nga në sondazh i firmës Public Issue, për llogari të gazetës Kathimerini..
Nga përfundimet e studimit rezulton se qytetarët grekë shfaqen gjithnjë e më shumë të shqetësuar për pasojat që sjell emigracioni në jetën e tyre të përditshme, në jetën sociale e ekonomike, në krahasim me mendimin që kishin në lidhje po me këtë çështje përpara një viti, sikundër kjo ishte regjistruar në sondazhin e të njëjtës firmë.
Paralelisht, vendosja e çështjes së emigracionit dhe emigracionit klandestin shumë lart në axhendën politike në kohet e fundit dhe treguesit e parametrave që sjell emigracioni klandestin kryesisht nga mediat vizive, shenjohen në këtë studim, me qytetarët grekë të shfaqin interesim për kushtet e jetesës së emigrantëve, por edhe për çështjet e ushtrimit të besimit të tyre fetar. Propozimi për transportimin e emigrantëve klandestinë në garnizonet e braktisura i gjen si pozitivë 56% të qytetarëve, të cilët në shumicën e tyre kërkojnë një politikë më të ashpër emigracioni. Në të njëjtën kohë shfaqen pro dhënies së shërbimeve të arsimimit dhe shëndetësore emigrantëve, qofshin edhe klandestinë.
Kthesa konservatore e negative e shumocës së grekëve kundrejt fenomenit të emigracionit konstatohet nga pyetja se çfarë u vjen në mendje kur dëgjojnë fjalën emigracion.
29% e grekëve përgjigjet me kushtet e jetesës së emigrantëve dhe 17% me shkaqet e fenomenit. Këto përgjigje shfaqin një ulje në krahasim me studimin përkatës të një viti më parë kur 35% u ishte referuar kushteve të jetesës së emigrantëve dhe 26% shkaqeve të emigracionit.
Në të kundërt rritje paraqesin përgjigjet që e lidhin emigracionin me problemet që ai sjell (22% kundrejt 14% që ishte përpara një viti), por edhe përgjigjet me ndjenja negative e urrejtjeje 14% në studimin e tanishëm, kundrejt 8% që ishin një vit më parë.
Në të kundërt ka një rritje numri i qytetarëve që shprehet se u krijohen ndjenja pozitive (7% kundrejt 3% që ishte një vit më parë.

Të ftuar të vlerësojnë pasojat e emigracionit, qytetarët grekë në masën 62% konsiderojnë se emigracioni dëmton Greqinë, kundrejt 19% që mendon se Greqia përfiton nga emigracioni. Edhe në këtë kategori vërehet një kthesë negative, pasi përpara një viti shifrat ishin 54% dhe 23%
Edhe në pasojat e emigracionit për vendin ka një kthesë negative. Kështu 52% konsideron se emigracioni dëmton ekonominë e Greqisë, kundrejt 32% që beson se ekonomia greke përfiton nga emigracioni dhe prania e emigrantëve.
76% e grekëve të pyetur beson se emigracioni sjell rritje galopante të kriminalitetit.
48% e grekëve beson se emigrantët bëjnë ato punë që nuk i bëjnë grekët, ndërkohë që 39% e të pyeturve besojnë se emigarntët janë shkaktarë për shtimin e papunësisë.
Të vendosen kufij
Në të njëjtën kohë sa vjen e rritet përqindja e qytetarëve që do të dëshironte një politikë më të ashpër emigracioni, pasi 72% e grekëve e konsideron si më pak të ashpër nga sa duhej politikën aktuale, ndërkohë që vetëm 6% e qytetarëve grekë mendon se politika e emigracionit është më e ashpër nga sa duhet të ishte.
Në shumicën e tyre qytetarët grekë shprehen për vendosjen e një numri tavan përsa i përket numrit të emigrantëve të cilët duhet të jenë në Greqi. Prej këtyre 93% vlerëson se Greqia ka arritur kulmin përsa i përket numrit të emigrantëve që mund të mbajë në territorin e saj. 64% e grekëve mendon se emigrantët në Greqi janë shumë. Përsa i përket legalizimit të emigrantëve, shtohet përqindja e atyre që mendojnë se ajo duhet bërë me kushte. 35% përgjigjet se duhet të legalizohen ata që kanë punë dhe 33% se duhet të legalizohen ata që kanë familje dhe fëmijë. Vetëm 11% e grekëve përgjigjet se duhet të legalizohen të gjithë emigrantët, ndërkohë që 15% e qytetarëve grekë mendon se nuk duhet të legalizohet asnjë emigrant.
Gjithsesi në shumicën e tyre qytetarët grekë mendojnë në masën 65% se kushtet e jetesës së emigrantëve janë të këqija dhe në masën 87% konsiderojnë se nga çasti që jetojnë e punojnë në Greqi duhet të kenë të njëjtat trajtime e të drejta si vendasit, përsa i përket arsimimit e trajtimit mjekësor.

Kur të famshmit vdesin!...

Kur të famshmit vdesin!...
Nuk vajtojmë Majkëll Xheksonin: Nderojmë pjesën e jetës sonë që ai preku...

Ardi Stefa

Më kujtohet që kur vdiq Kurt Cobain, reagimi im i parë nuk ishte keqardhja, megjithëse e ndiqja karrierën e tij, më pëlqente muzika e tij dhe kisha katër kaseta të tij. Reagimi im i parë ishte tërbimi, revolta. “Ç’pati trapi që vajti e vrau veten!”,- mendova. Kaq muzikë kishte ende për të më dhënë. Ma kishte për borxh që e dëgjoja edhe atëhere kur askush nuk e dëgjonte në Shqipëri.
Nuk ka dyshim: Të famshmit i shohim si diçka tjetër, jo si njerëz që janë si ne, që kanë mish e kocka. I shohim si pamje dhe si producentë të kulturës që ne konsumojmë. Janë figura që këndojnë, kërcejnë, apo shtiren si duikush tjetër dhe i përdorim për të kaluar kohën tonë dhe të kemi gjëra për të diskutuar apo edhe për të shkruar nëpër blogje.
Dhe kështu duhet.
Por ndikimi i tyre në jetën tonë nuk është sipërfaqësor. Muzikën nuk e konsumojmë si patatina, filmat nuk i konsumojmë si kokoshka. Kanë një ndikim më të thellë, jo shumë të thellë, por të rëndësishëm. Është soundtrack ose sfondi. Dhe për këtë, kur njëri prej tyre vdes ndiejmë keqardhje, thua se vdiq një njeri i zakonshëm me mish e kocka, një i njohuri ynë...
Mua nuk më vjen keq për humbjen e Majkëll Xheksonit, të një njeriu që nuk e njihja personalisht, megjithëse muzika e tij më pëlqente veçanërisht. Nuk më vjen keq për humbjen e Majkëll Xheksonit, të cilin bota e konsideronte si pederast e pedofil, që bota e konsideronte si të çuditshëm e eksentrik, si të ziun që deshi të bëhej i bardhë...
Majkëll Xheksoni kishte shumë vite që nuk ofronte gjë si artist dhe ka shumë mundësi që të mos ofronte më asgjë si artist edhe në të ardhmen.
Ndryshe nga Kurt Cobain apo Xhon Lenon, të cilët vdiqën në kulmin e tyre, Majkëlli (ndoshta) kishte mbaruar artistikisht...
Prodiuksioni i tij i kulturës për ne kishte marrë fund.
Thjesht vdekja e Majkëll Xheksonit- njeri, një ngjarje tragjike, na ndihmoi të krijojmë një Majkëll Xhakson fantastik, të vendosim vijën e fundit të jetës së tij, diku aty nga viti 1992 dhe ekstrati që ngelej ta mbanim si shenjën e tij për jetët tona. Dhe konstatuam, të gjithë së bashku se ishte diçka shumë e rëndësishme.
Dhe nga dita kur mësuam për vdekjen e tij tragjike, bisedat e zakonshme ishin histori që ndodhnin atëherë kur ne dëgjonim Thriller ose Bad.Këto histori janë që sjellin keqardhjen, melankolinë, emocionin dhe ndjenjën e mungesës...

U mërzita prej pamjeve pa buzëqeshje!

U mërzita prej pamjeve pa buzëqeshje!
Ardi Stefa
U mërzita prej pamjeve pa buzëqeshje!
Kam kohë pa e parë buzëqeshjen tëndetë shndritshme në një fotografi me miq që të përqafojnë.
Një tryezë festive me shokë të ngushtë të thonë më tepër nga ato që fshehin në jetën e përditshme.
U lodha nga buzëqeshjet e shkëlqyera që shkëlqejnë si vitrina pas perdeve të intolerancës, arbitraritetit dhe hipokrizisë.
Çdokush e ka torturën e vet, por erdhi ora që ta ndash në tryezën e gjatë me miqtë.
Gota e verës ka shumë për të thënë, por ka nevojë për pak kohë që të nxehet zemra, derisa të mundet të çelet prapë.
E de se tashmë mendon gjithnjë e më shpesh savanin e shpirtit, por gëzimi nuk do shumë që të shpërndahet përsëri në mbulesën e pastër.
Mjafton të dijë se ende ekziston dikush që të qëndrojë deri në fund, përpara se të shuhen dritat dhe të mbështillesh nën mbulesat e shtratit tënd.
Sonte nuk më intereson se sa do të më shohin të lotoj, por më mjafton që do t’i shohësh ti shenjat, për të më marrë në përqafimin e ngrohtë e të fortë.
Po qe se ke ende cigare në pakëte, le t’i tymosim së bashku.
Po qe se në gotën time ka ngelur ndonjë pikë verë, do ta ndaj me ty.
Po qe se buzëqeshja jote ka më tepër forcë, le të shtyjë buzët e mia të mbyllura të nxjerrin psherëtimën.
Po qe se vështrimi im ka mundësi të kthehet diku, do të ketë një arsye të ngrihet prej tokës.
Të kam në mendje, sepse më ke në mendimet e tua, ofroj dorën time si patericë të më ndihmosh të qëndroj në këmbë, të prek që të mundesh të përkëdhelësh trishtimin tënd; të shoh që të mundesh të shpjegosh vështrimin tim; të buzëqesh që të mundemi të qeshim së bashku...
Të dua, sepse më do...

Dënime të ashpra viktimave, të buta autorëve...

Dënime të ashpra viktimave, të buta autorëve...
Ardi Stefa
Ju kujtohet Nea Manoladha?
Ishte protagonistja e disa muajve më parë, kur emigrantët u ngritën kundër kushteve ç’njerëzore, në të cilat i mbanin në punë vendasit gjatë kohës së mbledhjes së luleshtrydheve. Vetëm një pjatë gjellë e një copë bukë dhe orë të pafundme të punës, të paguara jashtëzakonisht keq...
Një ngjarje e rëndë ndodhi javën e kaluar. Në Nea Manoladha, dy fshatarë vendas, lidhën me litarë, pasi më parë i kishin rrahur egërsisht me grushta dhe hunj, dhe të zhveshur lakuriq i sillnin vërdallë nëpër qendër të fshatit, dy emigrantë nga Bangladeshi...
Si në filmat me kaubojsa.
Akuza e tyre ishte se “Emigrantët u kishin ngrënë tre dele!”...
Për këtë arsye fshatarët morën ligjin në dorë dhe i linçuan e i poshtëruan aq rëndë emigrantët.
Pas të qeshurave të para, hutimit që pasoi, dikush i thirri mendjes dhe lajmëroi policinë.
Policia erdhi dhe i arrestoi që të katërt. Dy fshatarët që i tërhiqnin zvarrë të lidhur pas motorrit dhe dy emigrantët nga Bangladeshi...
Dy emigrantët klandestinë, natyrisht...
Deri këtu, mirë. Skandalozja e çështjes qëndron në faktin se akuzat më të rënda janë në kurriz të viktimave të këtij linçimi e poshtërimi, në kurriz të emigrantëve dhe jo të dy autorëve të këtij krimi kaq të rëndë kundrejt dinjitetit të njeriut...
Dhe m’u kujtua një paragraf nga një dramë e Brehtit, të cilën po mundohem ta paraqes sa më besnikërisht:
“Ishin kohët e regjimit nazist. Një natë dëgjoi klithma e të thirrura. Doli në dritare dhe pa se nazistët po mblidhnin hebrejtë. Nuk jam hebre,- tha dhe futi kokën brenda.
Pas disa netësh përsëri dëgjoi zhurma. Ishin nazistët që kishin ardhur të arrestonin komunistët e rrugës. Nuk jam komunist,- tha dhe futi kokën brenda...
Pas disa netësh përsëri nazistët erdhën. Përsëri zzhurmna e të thirrura. Po mblidhin ciganët.
Nuk jam, as cigan,- tha dhe përsëri futi kokën brenda...
Pas disa netësh dëgjoi trokitje të forta në portën e tij. Nazistët kësaj here kishin ardhur për të. Po unë nuk jam as hebre, as komunist, as cigan, as...,- u ankua me vete...
Por kësaj here nuk kishte ngelur njëeri në rrugë që të thërriste për të...”
Këto fjalë të Brehtit janë mëse aktuale, sot në Greqinë e shekullit të XXI, kur jeta politike ka ngelur peng e politikave dhe e histerisë fashiste të Karaxhaferrit dhe emigrantët po provojnë një progrom kaq të rëndë...
Këto fjalë janë mëse aktuale, sot në Greqinë moderne, e cila fajëson për çdo gjë të keqe që provon mbi kurriz, për çdo pazotësi të sajën, emigrantët...

Është e vështirë të gatuash iluzione

Është e vështirë të gatuash iluzione
Ardi Stefa

Çfarë po ndodh në mendjen tënde? Në çfarë vende të paeklsploruara mund të udhëtojë? Thuaj që je diku dhe do të kërkoj të të gjej. Është e vështirë të gatuash iluzione. Janë çaste që rrjedhin si një çokollatë e ëmbël që lyen buzët e tua dhe që të mbështjell edhe më shumë gjuhën. Janë çaste që kanë si garniturë një krem të freskët që lenë një pikë si shenjë më hundën tënde dhe që nxisin puthjen time.
Është e vështirë të gatuash iluzione. Janë çaste të thata, sikur të pikojnë pika limoni në gjuhën tënde, që i përzien me lëng të kripur të gjuhës. Janë çaste të hidhura si qitro që nuk u lidh në liko dhe që ndryshon grimacat e gojës. Janë çaste si kafshata të një buke bajate e me myk, që i kapërcen pa i përtypur për të shpëtuar pak nga neveria e një kujtimi bajat. Është e vështirë të gatuash iluzione. Si një brumë i mbuluar nga mbeturina të rrethuara me rrjetë merimangash që nuk e lënë majanë të marrë frymë. Janë çaste si qumësht i thartuar, që nuk arrite ta pështysh se kishe etje. Janë çaste si një çamçakiz i ripërtypur, që e le në stol dhe që të nxit rrënqethje me shijen e saj.
Janë çastet e pafundme të neverisë dhe zhgënjimit që u ngjitën në mendjen tënde.

Po çfarë po ndodh në mendjen tënde? Ku humbe përsëri që të hmba dhe unë? Pak të të lë nga dora dhe fluturove. Një çast të të humbas nga sytë dhe u zhduke. Dhe ti durimi im përsëri e zbraze vendin krah meje dhe unë udhëtoj i vetëm. Dhe ti optimizmi im që përton të më shoqërosh dhe që ngele i vetëm me pasqyrimin e një pamjeje times të përlotur të mos duroj të shohë tutje një xhami të veshur nga avulli...
Do të mundje ndonjëherë të përgatisje një Cocktail ndjenjash për çdo rast? Po qe se vë në blender të shiprtit tënd një shumicë arbitrariteti me dy doza entusiazmi dhe pak vetëbesim të thërrmuar, do të mundje që të qerasje pafundësisht egoizmin tënd, derisa organet e brendshme të rrjedhin gjak. Po godie në shaker të ndërgjegjes tënde vetminë që të tepron, shumë trysni, disa ëndrra të humbura, zhgënjime të njëpasnjëshme, premtime të harruara, pak dashuri të vdekur dhe mjaftueshëm pasiguri do të katandisje të ecje kaq keq, saqë nuk do të guxoje të bëje as edhe një hap për të ikur prej spirancave që kaq vite të tërheqin në thellësinë e errët të një jete që tashmë nuk e jeton ashtu siç e kishe fantazuar përpara shumë vitesh.

Por çfarë ndodh në mendjen tënde? Çfarëdo që të ndodhë ndoshta nuk u prish ende bota. Përse gjërat duhet të jenë kështu ose ndryshe? Përse të mos i nxjerrësh të pastra mendimet nga baulet e errëta të mendjes, që u vaditën me naftalinën e turpit? Le të dalin ndjenjat e rrudhosura në të dritën e pastër, me shpresën se do të marrësh frymë edhe ti për një çast? Shtroji me duart e pasta rrudhat nga ëndrrat e ndrydhura e të shtypura që i ruaje si sekrete të fshehura mirë këtu e dhumë vjet. Jepi një fryrje të fortë pluhurit që i mbulon dhe leri të ikn nga dritaret e hapura.
Leri ngurrimet mënjanë dhe pi sonte një gotë pije të pastër, jo cocktail, bashkë me ne. Thith një cast një cigare nga ne dhe ndiqe këngën tonë. Eja, do të mësosh fjalët e gëzimit. Ndonjëherë nuk e durojmë dot veçantinë e ekzistencës sonë dhe akoma më e vështirë është kur nuk durojnë të tjerët ankthin e brendshëm që nxjerrin anët e errëta të vetes sonë. Do ta durojmë vetminë e ekzistencës sonë të veçantë. Nuk jemi gjë tjetër veçse Perëndi të vogla dhe së bashku do të përpiqemi të prekim engjëjt. E vtemja që do të mund të na ndihmonte tani është një përqafim. Dhe është gjithmonë i hapur për ty!...

“Fshesë” në Athinën e zbrazur

“Fshesë” në Athinën e zbrazur
Në fund të korrikut do të jetë e mundshme “një ndërhyrje masive” e Policisë Greke në kryeqytetin helen për t’u transportuar emigrantët klandestinë në “qendrat e pritjes”, sipas ministrit alternativ të brendshëm, K. Markojanakis, i cili ka paralajmëruar edhe një konflikt të hapur me anarkistët në vijim, po qe se do të ketë reagime nga ana e tyre...
Ardi Stefa
Ministri i brendshëm alternativ, Kriatos Markojanakis ka paralajmëruar “spastrime masive” nëpër lagjet e Athinës, në mënyrë që të gjithë ata emigrantë klandestinë që do të kapen të çohen në “qendrat e pritjes”, të cilat po krijohen gjatë kësaj kohe. Zoti Markojanakis, i cili është edhe përgjegjësi për rendin publik të Greqisë, ka komunikuar se në fund të korrikut, olicia greke do të ketë mundësinë që të fillojë operacione masive për përballimin e problemit të krijuar nga emigrantët klandestinë, numri i të cilëve është rritur ndjeshëm kohët e fundit. Zoti Markojanakis ka folur me hollësi edhe për vendet e qendrat e pritjes, si edhe ër superstrukturën e atyre vendeve që do të “mikpresin” klandestinët, deri në kohën kur kërkesa e tyre për azil politik të miratohet ose jo, në mënyrë që të deportohen. Ministri ka deklaruar se janë siguruar fondet e nevojshme që të jetojnë e të mbahen emigrantët klandestinë në kushte njerëzore.
Një vjeshtë e “nxehtë”?...
Duhet theksuar se fjalët e zotit Markojanakis paralajmërojnë edhe një vjeshtë shumë të “nxehtë” përsa i përket problemit tjetër që ka policia, konfliktit të hapur me anarshistët. Duke qenë se deklaratat e ministrit të brendshëm, P. Pavlopulos, tregojnë se qeveria dëshiron fillimisht që të mbyllë një front, atë të emigracionit klandestin, e më pas të merret me anarshistët, në qytetet kryesore greke, Athinë, Selanik, Patra, etj, të cilët përfitojnë nga azili që kanë universitetet dhe pas çdo konflikti ngujohen atje.
Qeveria mohon krijimin e “kampeve të përqëndrimit të klandestinëve”
Ministri i shtypit të Greqisë, E. Andonaros, ka hedhur poshtë kritikat që i bëhen qeverisë nga e Majta dhe organizatat antiraciste, në lidhje me krijimin e “kampeve të përqëndrimit të emigrantëve klandestinë”!
Ministri Andonaros ka theksuar se toleranca e qytetarëve ka kapur kulmin, ashtu sikundër edhe mundësia ekonomike greke për të mbajtur këtë numër kaq të madh klandestinësh.
Ministri grek ka hedhur poshtë të gjitha akuzat që i bëhen qeverisë, se me krijimin e qendrave të tilla të pritjes së klandestinëve, kthehen në kujtesën e njerëzve kujtime e mbresa të epokave të tjera. “Do të ruhen e respektohen të gjitha të drejtat e njeriut, edhe për klandestinën, ashtu si ruhen e respektohen për të gjithë njerëzit e tjerë”,- ka theksuar ai.
Sipas ministrit të shtypit, “çështja nuk është vetëm e Greqisë, por është një çështje shumë e mprehtë e në nivel europian. Greqia është nën një trysni shumë të madhe emigracioni, disanaloge përsa i përket madhësisë së vendit dhe mundësisë së mabjtjes të një numri gjithnjë e në rritje të emigrantëve klandestinë!”.

Drejt krijimit të ministrisë së emigracionit
Lideri i opozitës socialiste, J. Papandreu në një intervistë të tijën paraqet akset kryesore të politikës së tij për emigracionin klandestin. Veçohet përballimi i përgjithshëm nga një ministri e posaçme, me shërbime të specializuara...
J. Papandreu në një intervistë të tijën paraqet boshtet kryesore të politikës që do të ndjekë për të rikthyer ndjenjën e sigurisë për jetën, lirinë, pasurinë publike e private tek qytetarët grekë.
Zoti Papandreu ka theksuar se PASOK-u ka një plan të përcaktuar e të qartë për përballimin e fenomenit, i cili garanton se emigranti në Greqi, refugjati politik, do të kontribuojë në mënyrë krijuese në zhvillimin, mirëqenien, kulturën dhe prezencën e vendit në arenën ndërkombëtare.
Zoti Papandreu ka paraqitur projektin e tij me tetë pika:
1- Tolerancë zero ndaj emigracionit të paligjshëm. Objektivi është 0% emigrantë klandestinë.
2- Përforcimi i ruajtjes së kufijve. Kërkesa të vazhdueshme për marrjen e fondeve të tjera shtesë e më të mëdha nga BE për këtë qëllim.
3- Zbatimi i marrëveshjeve dypalëshe dhe atyre ndërshtetërore, dhe veçanërisht zbatimi i Protokollit të Riatdhesimit të Klandestinëve në Turqi prej nga hyjnë.
4- Krijimi e zbatimi i një politike të përbashkët humanitare të BE për një ndarje të barabartë të refugjatëve politikë. Duke marrë analogjikisht të gjitha shtetet anëtare të BE dhe jo vetëm vendet kufitare.
5- Riqartësimi i politikës greke kundrejt refugjatëve- një vlerësim i shpejtë i të gjithëve atyre që kanë të drejtën e përfitimit të strehimit politik dhe cilët janë jo të ligjshëm që duhet të riatdhesohen.
6- Integrimi i emigrantëve të ligjshëm në shoqërinë greke me politika serioze në arsim, luftimin e punës së zezë, dhënien e nënshtetësisë, veçanërisht të rinjve që i përkasin brezit të dytë të emigrantëve.
7- Krijimin e zbatimin e një politike të qartë për afrimin e fuqisë së aftë për punë në ato sektorë, ku ka nevojë për punë sezonale, apo nevoja permanente. Përballimi i përgjithshëm i gjithë kësaj situate do të bëhet nga një ministri e posaçme për emigracionin që do të ketë shërbime të specializuara dhe punonjës po ashtu të specializuar.
8- Programe të posaçme të rindërtimit të qyteteve, lagjeve, veçanërisht të atyre që janë getoizuar, me investime publike, një politikë sistematike të strehimit të emigrantëve dhe garantimin e bashkëjetesës paqësore dhe të tolerancës sociale.
Kritika të ashpra qeverisë
Në pesëvjeçarin e fundit politika e Demokracisë së Re për emigracionin, refugjatin politik, emigracionin klandestin ishte e mangët dhe inekzistente, thotë zoti Papandreu. Sipas tij, qeveria nuk ka asnjë politikë për ata që kërkojnë strehim politik, duke sjellë si rezultat që të gjenden në një zonë gri, mijëra e mijëra njerëz, të cilët vërtiten nëpër qytetet dhe portet greke dhe hyjnë e dalin nëpër burgje e rajone policie.
Sipas zotit Papandreu qeveria nuk ka asnjë politikë të integrimit të emigrantëve të ligjshëm në shoqërinë greke, duke sjellë si rezultat izolimin e brezit të dytë të emigrantëve, të cilët, të vetmin atdhe që njohin, është Greqia”...

Emigrantët- kërcënimi ynë më i dashur asimetrik

Emigrantët- kërcënimi ynë më i dashur asimetrik
Nga Afroditi Al Saleh
Kohët e fundit, gjithnjë e më shumë shtohen zërat, por edhe mendimet e analistëve në lidhje me bashkëpunimin e emigrantëve në organizata me sjellje keqbërëse, që nga plaçkitjet gjatë ngjarjeve të dhjetorit, në aktet terroriste kundër bankave apo sulmeve ndaj policëve, por edhe në rrëmbimet e sipërmarrësve dhe biznesmenëve të fuqishëm.
Karakteristike është një shkrim i para disa kohëve në gazetën Elefterotipia me titull: “Dhe u bëfshin terroristë klandestinë!”, në të cilin thuhet se në radhët e organizatës “Aksioni Revolucionar” ka emigrantë. Sipas artikullit në fjalë, “në listën e të dyshimtëve, përveç atyre, të cilët ishin skicuar në të kaluarën nga shërbimi antiterrorist, një vend të veçantë zënë për herë të parë edhe emigrantët, dosjet e të cilëve janë duke u shqyrtuar në mënyrë të hollësishme!”.
Vlerësimet e Policisë Greke mbështeten në:
1- Pjesëmarren jo të vogël në “pushtimet” e universiteteve, nga grupe të rinjsh emigrantë
2- Në faktin e ekzistencës së një trakti të ASOEE, të përkthyer ë katë gjuhë (shqip, anglisht, frëngjisht dhe gjermanisht).
3- Në kthimin e provuar të emigrantëve në moshë të re drejt organizatave jashëparlamentare dhe të grupimeve autonome politike.
4- Në shpërbërjen e organizatave të njohura të emigrantëve
5- Në getot që janë krijuar në shumë lagje të Athinës.
Kështu që sipas artikulit të Elefterotipisë, Policia Greke , vlerëson se duhet të rishqyrtohet politika e emigracionit “brenda një kuadri të përgjithshëm të sigurisë publike dhe rendit publik”!
Dua të theksoj qysh në fillim se ky shkrim botohet në njërën prej gazetave greke, në mos në gazetën më liberale politikisht, e cila ka qëndruar në pararojë të luftës kundër dallimeve. Dhe, megjithëse gazetarja nuk pozicionohet, qysh në titull do të mund të dallonim, bona fide, njëfarë ironie...
Duke iu përgjigjur shkurt, nëpërmjet gojës së gazetarit qëndrimeve, do të thoshim se e para, është krejtësisht e kuptueshme, por edhe e ligjshme që të merrnin pjesë në bojkotimet e universiteteve studentët- fëmijë të emigrantëve.
E dyta, trakti i përkthyer edhe në shqip i ASOEE, dhe që kritikohet aq shumë nga “analistët” dhe policia, është mëse normale që të paraqitet në shqip, pasi emigrantët shqiptarë përbëjnë 10% të popullsisë dhe është mëse e natyrshme që të dinë se përse e gjithë Greqia ku jetojnë e punojnë është ngritur në këmbë.
Dhe ky veprim, përkthimi i komunikatës edhe në shqip, dëshmon për humanizmin e komunitetit universitar dhe jo për pjesëmarrjen e emigrantëve në organizata terroriste.
Dhe, nga sa di unë, ASOEE, është një universitet dhe jo strehë terroristësh.
E treta, kthesa e vërtetuar nga disa, e emigrantëve drejt partive jashtëparlamentare, nuk vërteton asgjë, veçse politizimin e emigrantëve, të cilët mundet t’i konsiderojnë (dhe me të drejtë) partitë jashtëparlamentare si më mikpritëset për ta. Në të njëjtën kohë do të mund të thoshim se përbën një gabim të qëllimshëm e provokim, identifikimi i partive jashtëparlamentare me organizatat terroriste.
E katërta, është e vërtetë që për fëmijtë e emigrantëve organizatat e emigrantëve, në të cilat janë anëtarë prindërit e tyre, nuk përbëjnë asnjë lloj joshjeje e tërheqjeje. Dhe kjo ndodh pasi e njohin veten e tyre si pjesë e rinisë greke.
Dhe shpërbërja e organizatave të emigrantëve është e natyrshme dhe është pjesë e një plani politik të organizuar mirë.
Së fundi, është e ditur që nuk ekzistojnë geto në kuptimin e mirëfilltë të fjalës në Athinë akoma. Vetëm po qe se nuk njohim kuptimin e fjalës geto.
Përsa i përket konkluzioneve të Polcisë Greke për një rishqyrtim të ri të politikës së emigracionit në kuadrin e ruajtjes së rendit publik dhe qetësisë, nuk do të kisha kundërshtim. Por që të rishqyrtojmë një politikë, në fillim duhet që ajo të ekzistojë.
Si rrjedhim, kur të ketë një politikë për emigracionin duhet që në radhë të parë të përkujdeset për jetët e njerëzve që jetojnë në vendin tonë, të mos i shkatërrojë ekonomikisht dhe psikikisht dhe të respektojë veçantinë e tyre kulturore.
Përveç këtyre nuk mundet të konsiderojmë si koincidencë të gjithë retorikën në lidhje me pjesëmarrjen e emigrantëve në krimin e organizuar. Kujtoni dhjetorin, ku: “Emigrantët dogjën, shkatërruan e plaçkitën, pasurinë e njerëzve të qetë e nikoqirë grekë dhe se të vjedhurat e dhjetorit shiteshin në Lazarat!”...
Kujtoni, kur sulmet ndaj makinave të policisë iu atribuuan organizatave terroriste, në të cilat, pa dyshim kishin infiltruar edhe emigrantët.Më pas, emigrantët, si armiq të grekëve nikoqirë, si armiq të demokracisë dhe edhe të qeverisë, kanë shkuar drejt krimit ordiner, por edhe atij të organizuar.
Nuk mundet të lemë mënjanë e pa përmendur analizat e gazetarëve të njohur, të cilët në rastin e rrëmbimit të biznesmenit Panagopulos, këmbëngulnin se dy nga rrëmbyesit ishin emigrantë dhe kishte shumë gjasa të kishte edhe emigrantë të tjerë në grupin e rrëmbyesve, pasi: “Shqiptarët në Greqi jetojnë 18 vjet dhe kështu që e flasin greqishten si grekët!”...
Në të njëjtën mënyrë u trajtua edhe akti kriminal ndaj Konstandina Kunevës.
Disa analistë këmbëngulnin në ato që thoshin se Kuneva ishte një emigrante, të cilën ndoshta disa shqiptarë, ose bullgarë, ose pakistanezë, e detyruan të pijë acid, pasi acidi dhe sulmet me acid janë të zajkonshme në ato vende!...
Dhe prokuroria urdhëron policinë që t’i kërkojë autorët në radhët e emigrantëve...
Të gjitha këto nuk janë të rastësishme. Me të drejtë qeveria shfrytëzon stereotipet ideologjike të grekëve: grekët nuk shpërthejnë, grekët nuk i thyejnë dyqanet e bashkëqytetarëve të tyre, grekët nuk shijnë ndaj policëve, grekët as pranojnë e as hedhin acid, grekët janë të urtë e familjarë dhe grekët janë të rrethuar e të sulmuar nga emigrantët e këqinj...
Për këtë arsye neve grekët e qetë duhet të bashkohemi dhe të mbrojmë Greqinë dhe qeverinë nga kërcënimet që i bëhen prej emigrantëve, të cilët paraqiten si një grupim kompakt
Patriotizëm etnik vs kërcënimeve asimetrike të emigrantëve barbarë.
Nga ana e komunikimit, kjo taktikë është e shkëlqyer. Politikisht është jashtëzakonisht e rrezikshme.
Është e rrezikshme, pasi krijimi i armiqve të dukshëm e të padukshëm, shpesh herë merr trajtën e profecisë së ideologjive të tjera...
Dhe atëherë kush do të na mbrojë?...
http://afroditealsalech.blogspot.com
në foto: Afroditi Al Salech

Diktatura e paditurisë

Diktatura e paditurisë
Nga Ardi Stefa
Ka raste kur përmbytesh nga dëshpërimi. Për ato që ndodhin. Për ato që dëgjon. Për ato që lexon. Moda e viteve të fundit e Bloger-istëve dhe e internetistëve u jep zë dhe tribunë shprehjesh të mendimeve, edhe një pjese të shoqërisë, e cila nuk kishte shumë shanse deri tani që të dëgjohej. Por në të njëjtën kohë zbulon edhe dobësitë që karakterizojnë botën e sotme.
Jetojmë në botën e hiperbolizimit dhe të njohjes gjysmake.
Po qe se ndjek lajmet, faqet e internetit dhe komentet që bëhen nëpër blogje, atëhere, konkluzionet që nxjerr nuk janë edhe fort të mira.
Njerëzit në përgjithësi janë të PAINFORMUAR. Dhe jo vetëm kjo. Por duke pasur si bazë njohjet e cekëta, apo edhe konceptimet e shpërfytyruara e të shtrembëra për realitetin, njerëzit e botës si internetit, zhvillojnë bindje të egra, të cilat sipas rasteve çojnë në fanatizëm dhe, në të paktën, ekstremizma fjalësh e frazash.
Po qe se lexon ndokush komentet e një pjese jo të vogël të “internetistëve”, do të konstatojë një shpërthim fyerjesh, natyrisht anonime, ose me pseudonime, në lidhje me çështje për të cilat është e dukshme se njohja e vërtetë është inekzistente.
Kur idiotësia konsiderohet mençuri, kur idiotësia konsiderohet cinizëm, kur sharjet origjinalitet dhe padituria konsiderohet konceptim përparimtar, atëherë e ardhmja, e nesërmja nuk mund të imagjinohet veçanërisht optimiste.
Por anjë “anonim” qoftë edhe me pseudonim, nuk ia vlen aq sa të prishësh nervat. Kohët e fundit, me internetin, janë keqkuptuar termat “demokraci”, “censurë”, “liri”...
I mbysim në anarshinë dhe ndjenjën e përkohshme e egoiste se “jemi të rëndësishëm”, qoftë edhe anonimisht.
Po, dialogut, po kritikës në shkëmbimin e mendimeve, por një JO e madhe konfliktit nëpërmjet sharjeve e fyerjeve, jo fashizmit të kompleksikëve impotentë.
Le të fillojmë me disa shembuj.
Lexoj në internet shkrime të ndryshme, në lidhje me tema nga më të ndryshmet. Poshtë tyre me dhjetëra “komente”, shumica anonime. Secili e komenton një çështje ashtu siç e koncepton dhe kjo është një e drejtë e demokracisë, qoftë edhe e demokracisë pa kufij të internetit. Por çështja qëndron në faktin se më parë se të kapim tastierën e kompjuterit dhe të komentojmë gjithkënd e gjithçka, duhet të lexojmë, duhet të mësojmë, duhet të dimë të lexojmë midis rreshtave.
Pasi është e vërtetë që mendimet janë si të ndenjurat, të gjithë kanë nga një. Por çështja qëndron në atë që mendimet të kenë të ndenjura dhe jo të jenë mendime... “të ndenjurash”!...
Më vijnë në Blogun tim komente nga më të ndryshmet, ashtu, sikundër edhe nëpër artikujt që botoj në shtyp, ka komente, nga miqtë, por në shumicën e rasteve nga “anonimët” dhe internetistët me “pseudonime”.
Jam përpjekur t’u shpjegoj me mirësjellje se ata nuk janë gjë tjetër veçse vizitorë dhe si të tillë duhet të sillen, me mirësjellje dhe respekt, ashtu sikundër “besoj” se sillen kur shkojnë një një shtëpi të huaj. Nuk mund të hysh në një shtëpi të huaj, pa trokitur në derë. pa thënë kush je, pa u sjellë në mënyrë të qytetëruar.
Pasi kultura atje fillon: tek dera e jashtme e çdo shtëpie. Të shtëpisë tënde ku banon dhe pret vizitorët. Tek shtëpia e tjetrit ku i viziton si i ftuar ti!
Blogjet nuk janë ash sheshe publike, as gazeta, as programe televizive, as kafene. Është vendi personal i cilitdo krijuesi- pronar të tij, i cili vullnetarisht u hap dyert që ta vizitojnë ata që dëshirojnë.
Por kjo nuk do të thotë, se që të gjithë ata që vizitojnë vendin personal të secilit, kanë automatikisht edhe të drejtën, duke u justifikuar me “lirinë e fjalës” që e kanë keqkuptuar dhe e keqinterpretojnë, pra këta nuk e kanë të drejtën që të hyjnë, të shajnë, të fyejnë, mashtrojnë e shpifin.
Më thonë miq të mi: Je person që shpreh fjalë publike dhe si i tillë duhet të pranosh edhe kritikën më të ashpër, edhe sjelljen e keqe.
Jam dakort me pjesën e parë, por kurrsesi me të dytën. Nuk besoj se, akoma edhe një gabim të madh po të kesh bërë, cilido ka të drejtën të të shajë për këtë.
Lexoja disa artikuj në lidhje me mbrojtjen e mjedisit. Bëra gabimin të lexoja edhe disa nga komentet e anonimëve. Dyshoj nëse të gjithë ata që ulërasin për mbrojtjen e mjedisit i mendojnë mirë apo i njohin pasojat. Edhe unë jam që të mbrohet mjedisi, por jo me ulërima, as me histerizma.
Pakësimi i smogut, i dioksidit të karbonit, për shumicën e vendeve të zhvilluara duhet të jetë në nivelet e viteve ’70. kur popullsitë ishin dy herë më të vogla dhe të ardhurat për kokë shumë herë më të pakta. Me nevojat e sotme, si do të arrijmë në nivele të tilla? Natyrisht me privime të jetës e mirëqenies sonë (d.m.th. harroni makinat, harroni frigoriferët, televizorët plazma, dushet, kondicionerët, etj, etj)...
Sa vetë janë të gatshëm që ta bëjnë këtë gjë? Shumë pak, pothuajse asnjë, edhe nga ata që shkruajnë artikuj, edhe nga ata që komentojnë në mënyrë anonime. A nuk përbën kjo hipokrizi?
Disa bërtasin me zë shumë të lartë për diçka që nuk duan të ndodhë kurrë. Por ekologët, kritizerët, ekonomistët, politikanët, cinikët e internetit do të vazhdojnë të bërtasin e ulërasin duke sharë e fyer, të gjithë ata që kanë mendime të ndryshme nga ata, ose edhe të gjithë ata, mendimet e të cilëve nuk i kuptojnë...
Sepse atje ku fshihet e vërteta, errësohet e ardhmja...
Padituria, pra, drejton e udhëheq shoqërinë. Dhe imponon një diktaturë errësire mesjetare, një diktaturë obskurantiste.

mendimet... e "mendimtarëve"!...

Mendimet janë si të ndenjurat, të gjithë kanë nga një. Dhe është normale.
Por çështja qëndron me “mendimtarët” në Shqipëri, të cilët kanë jo nga një, por nga njëqind mendime, për të gjitha çështjet. Dhe që për këto “mendime” ftohen nëpër studio televizive e paguhen aq shumë...
Si për gripin e derrave, ashtu edhe për sëmundjet e vreshtave...
Si për veprimet politike, ashtu edhe për çështjet fetare, të letërsisë, të artit e të sportit.
Si për tërmetet, ashtu edhe për demonstratat e disa veprimtarëve të ndonjë shoqate që s’ka pikë vlere...
Si për vlerat botërore në të gjitha fushat, ashtu edhe për Adelën dhe Bjordin e Big Brother...
Si për faqet e internetit, ashtu edhe për llogjet që vetë bëjnë në Facebook...
Natyrisht që mendimet janë e drejta e sekujt që t’i ketë e t’i shprehë.
Por “mendimtarët” duhet të japin mendime me të “ndenjura” dhe jo mendime “të ndenjurash”, shqip...mendime bythe...
p.s: Sa për ngushëllim. “Mendimtarët” shqiptarë nuk janë vetëm. Konkurrohen denjësisht nga kolegët e tyre grekë...

Të shkruarit, torturë apo dhuratë?...

Ka shumë porta për të hyrë në një histori...
Dhe historitë u ndodhin atyre që dinë t’i tregojnë...
Këtë kam besuar dhe vazhdoj të besoj gjithmonë...
Letërsia është për të gjithë, apo është elitare? Të shkruarit është torturë apo dhuratë? Është një torturë, dhuratë nga Zoti!Si është laboratori i shkrimtarit?
Pika e mrekullueshme ku takohen peripecia e të shkruarit dhe shkrimi i peripecisë? Ç’ndodh me shkrimtarët që vuajnë përpara letrës së bardhë?
Dhe pastaj, ç’tregojnë për sekretet dhe gënjeshtrat e vetes së tyre dhe të fjalëve, të botës dhe të riprodhimit të saj?
Çfarë ndodh me shkrimtarët, të cilët përpara, gjatë e pas shkrimit nuhasin jo vetëm lëkurën, por edhe thërrimen e tekstit, ndryshojnë maskat e heroit letrar, të kritikut dhe të lexuesit; zbulojnë torturën që sjell shija e shkruesit...
Dhe, në fund të fundit, shkrimtari tregon historinë që kundërshton të bëhet histori..


Ese nga Ardi Stefa

Shpesh herë ideja kryesore e një libri, mundet të vijë vetëm nga një frazë e thjeshtë, një pamje, nga çfarëdo gjëje, e cila do të mundet të nxisë e të prekë një tel të ndërgjegjes.
Pastaj ndërtohet ngadalë- ngadalë historia, ndërkohë që paralelisht punohet edhe tema. Procedura fillon në momentin e frymëzimit, për të vazhduar jo vetëm gjatë kohës së shkrimit, por edhe më pas, edhe pas botimit të veprës. Do të thosha që kjo procedurë nuk përfundon kurrë.
Roman, novelë apo tregim?
Çfarë hapësire dhe çfarë trajte i shkon më tepër historisë që shkruaj?
Por çfarë më shkon vetë mua më shumë?
Ndoshta vetëpërmbajtja shkrimore, të cilën e vë në dyshim gjatë gjithë jetës sime, nuk më mjafton që ta hetoj e studioj. Por një peshë specifike në shkrim gjithmonë ka fraza apo paragrafi me të cilin fillon. Pikërisht për faktin që me të fillon një ritëm narativ, i cili, pavarësisht nga ulje- ngritjet e episodeve të ndryshme, je i detyruar që ta ndjekësh deri në fund.
Ka shumë porta për të hyrë në një histori. Të kapësh ngjarjet nga fillimi, mesi apo nga fundi?
Mos vallë të ndjek historinë nëpërmjet syve të një të dyti, të një personazhi tëdytë dhe jo të protagonistit?
Ta tregoj në kohë të pacaktuar, apo të jem i përpiktë? Gjithashtu, ta shkruaj historinë në vetë të tretë (rrëfimtari që di gjithçka), në vetë të parë (mbretëria e ndërgjegjes dhe fantazisë), apo në vetë të dytë. Mos vallë është më mirë t’i përdor të treja së bashku?...
Personalisht më përlqen veta e dytë dhe ajo e parë. Kur i drejtohesh dikujt, sikur e akuzon e akuzohesh, sikur e këshillon e këshillohesh, sikur dialogon...
E njëjta gjë edhe me vetën e parë. Dialogon, monologon, këshillohesh me vetveten...
Natyrisht që një roman apo tregim, apo novelë, ka një temë e subjekt qendror. Por ka edhe tema të tjera anësore, të cilat funksionojnë si frymëmarrje dhe oaze dhe në të njëjtën kohë sishtylla mbajtëse, të temës kryesore.
Shpesh herë e di qysh në fillim fundin e rrëfimit tim, pavarësisht se gjatë procedurës së shkrimit shumë gëra ndryshojnë. Sa herë që ndodh një gjë e tillë, fillimisht e lë të rrjedhë ashtu, por ndërkohë në subkoshiencë, nxitoj që ta rrëmbej variantin e ri, dhe, le të ndodhë që la braktis përsëri shumë shpejt. Nuk mundet të bësh asgjë, po qe se do që rrëfimi të jetë i shpejtë, ritmik e i ankthshëm. Apo mos vallë unë jam tip i ankthshëm?
Herë- herë kam një histori të përcaktuar për të thënë, shpesh herë mbizotëron një situatë. Jam gjendur përballë me të dyja rastet dhe preferoj të mesmen.
Një histori ku të integrohen të gjitha llojet e fjalës: poezia, reportazhi gazetaresk, eseja filozofike, proza poetike, dialogjet teatralë, skenaret kinematografikë dhe televizivë. Deri edhe pamje apo fotografi mundet të përdorësh në një shkrim.
Për çfarë kanë nevojë historitë, vetëm për fillim, mes e fund, apo edhe për një forcë të brendshme, faktin e zhvillimit dhe të befasisë?...
Natyrisht që jam shumë i kujdesshëm që të mos humbas në labirinthin e subjektit e ngjarjeve. Shpesh herë ndjek të shkruarit pa subjekt, duke shmangur gjatë shkrimit e rrëfimit atë që për mua do të ishte lodhje e mundim. Për mua ka shumë rëndësi trajta dhe fjala, mënyra e të shkruarit. Ndërtimi i frazës. Për mua letërsia, jo vetëm lexohet, ajo edhe recitohet, ndjehet, shkruhet. Edhe mënyra e të shkruarit është e tillë që e ndryshon krejt kuptimin e një tregimi apo novele, vetëm nga përdorimi i shenjave të pikësimit.
Subjekti është vetëm i jashtëm. I barabartë me rrëfimin, por edhe i brendshëm, që të çon në psikografi. Koordinimi i tyre është i shkëlqyer.
Çehovi thoshte: “Kur e fillon një histori me një gozhdë, duhet në fund që heroi të varet nga ajo...”
Shpesh herë karakteret e heronjve janë të përcaktuar qysh në fillim në subkoshiencën time, shpesh herë ata rezultojnë brenda evolucionit të historisë.
Kategoria e parë është e afërt me teatrin, e dyta me kinematografinë. Mua gjithmonë më shqetëson fakti se çfarë janë ezaktësisht protagonistët e mi. Në tragjeditë antike, apo edhe dramaturgjinë angleze të epokës së mbretëreshës Elisabet, heronjtë ishin mbretërit. Ç’vlen për shoqëritë masive bashkëkohore? Si mund të jetë hero një njeri i zakonshëm. Mjafton të nënvizosh sfondin historik e shoqëror? Mos vallë shkon shumë thellë me personalitetet ekstreme, të këqinjtë e letërsisë laike? Apo me variantin: “njerëz të zakonshëm, në situata të jashtëzakonshme”?
Në shumë shkrime të mia mbizëtëron proza poetike dhe ajo narrative, me fjali të shkurtra e të prera. Dialogu pothuajse nuk ekziston. Ose janë dialogje si nga një bashkëbisedim i zbardhur nga magnetofoni dhe dialogje që thjesht i përshkruaj.
Shpesh herë një shkrim imi nuk është gjë tjetër veçse një monolog dramatik i pafund.
Ekziston edhe çështja e titulli, i cikli duhet të përmendet drejtpërdrejt ose cekëtazi në temën kryesore. Më superiorë titujt që lejojnë interpretime shumëplanëshe të një rrëfimi.
Në shumicën e rasteve, përpjekjet e mia letrare janë të realizmit, kryesisht, magjik. Realizmi magjik, ndoshta nuk është edhe shumë popullor në letërsinë shqiptare, por, përderisa flasim gjithmonë për trillim, për letërsi; thellë- thellë është e njëjta gjë.





Ndjenjë...
Nuk e di se çfarë ndodh dhe të vjen një ide, e cila kërkon të bëhet tregim, poemë apo roman. E shënon diku, pa e menduar se me ato fjalë fillestare, me ato fjalë aq të pakta do të kalosh shumë kohë duke u torturuar dhe ndoshta do të përshtysh gjak.
Shkruaj gjithmonë të njëjtin libër dhe ndiej të më vëzhgojnë vazhdimisht ata që shkruajtën përpara meje, ata që shkruajnë në krah tonë dhe ata që në të ardhmen do të më lexojnë.
Ndiej se jap gjithmonë llogari përpara të gjithëve, kryesisht njerëzve të afërt të mi, atyre që ç’varros nga kujtesa dhe akoma, edhe ndaj atyre që takova ndonjëherë rastësisht, (apo pashë me cep të syrit vetëm pamjen e tyre, p.sh., ndërsa mbillnin lule) dhe në vijim trajtova fatin e tyre në letërsi.
Natyrisht që nuk jam shkrimtari i vetëm që ka në kompjuter histori të tëra të papërfunduara, apo ide të parealizuara. Pazotësia e administrimit të ideve më mundon shumë. Funksionoja gjithmonë spontanisht. Më vinte një ide, më entusiazmonte dhe filloja të shkruaja si maniak. Por disa ditë apo javë më vonë më vinte në kokë një ide tjetër, që më rrëmbente, kështu që braktisja të parën për të kapur të renë, ndërkohë që paralelisht ndihesha fajtor për braktisjen. Dhe përsëri ndodhte e njëjta gjë, edhe me idenë e re, disa ditë më pas.disa prej tyre iu riktheva përsëri më vonë për t’i...ribraktisur...
Procedura e të shkruarit zgjat disa pak ditë, ndërsa libri tregimi vërtitet në mendjen time muaj të tërë, ndërsa librat me vite. Dhe në vërtitjen në kokë është realizuar edhe shkrimi i tij. Hedhja në kompjuter është procedura mekanike, pasi edhe korrigjimet janë bërë në mendje më parë.
Pason një frazë e mbushur plot ankth: “Çfarë arrita të shkruaj?”.
Atëherë ia jap gruas ta lexoj, dhe, duke bërë gjasme varavingo brenda në shtëpi, pres përshtypjet e saj, gjykimet dhe vërejtjet.

***

Mënyra se si e tregon apo komenton diçka, është tema kryesore
Gjithmonë më krijonte ndjenja të përziera- adhurimi dhe mosbesimi- pamja e shkrimtarit që i kishte sirtaret të mbushura me dosje dhe projekte librash, me shënime të hollësishme, subjekte të zhvilluara, synopsise librash, karaktere të ravijëzuara, por edhe të plota, kapituj të gatshëm për librat e tij.
Unë asnjëherë nuk munda të funksionoj kështu. Dy- tre fije letre, të nxira me një shkrim që e kuptoja vetëm unë, disa shënime të shpejta, që as vetë shpesh herë nuk arrija t’i deshifroja. Me kalimin e viteve dhe ardhjen e kompjuterit, as ato nuk i kam më çdo gjë e hedh në kompjuter dhe pastaj vuaj duke e kërkuar.
Më parë punoja mbi disa projekte njëherazi. Tani jo. Dua të mbaroj në fillim atë që kam nisur dhe pastaj të nis të tjerat. Jo se nuk kam ide, thjesht e di qysh në fillim se çfarë është ideja. Është me thellësi, është e cekët apo vrul spontan i momentit. Vetëm kur kam gjetur përgjigjet kaloj në shkrimin e tregimit, apo romanit.
E punoj shumë në mendjen time veprën dhe karakteret. Pastaj përpiqem të shoh nëse mundet ta tregoj historinë me një mënyrë të re, të paktën të ri për mua. E urrej vetëpërsëritjen. Jo aq për arsyet e moralit shkrimtar, sa për faktin që bezdisem e mërziten jashtëzakonisht kur bëj diçka që kam bërë.
Besoj se jam shkrimtar intelektual, por nuk jam aq i “ngjitur” me letërsinë, as obessiv. Besoj se shkrimtari duhet që të ketë ndërgjegjen e trashëgimnisë letrare, të kërkimeve letrare që i kanë paraprirë, por duhet, gjithashtu të ruajë kontaktin me jetën dhe përvojat e tij.
Letërsia është një mënyrë, më joshësja, për të folur me botën, por nuk është bota dhe as që mundet ta zëvendësojë. Një histori e bukur mundet ta robërojë një lexues, me mënyrën e të shkruarit, karakteret, subjektin, por, kur ai përpiqet ta ritregojë, ndien se thelbi i shpëton, se nuk kufizohet në të dhënat e saj.
Ndjenja e komplikimi të tillë që të le leximi i një historie, për mua është masa e pjekurisë së dialogut me jetën.
Për mua lehtësimi është vetëm fundi i shkrimit. Kjo gjë më gëzon për dy- tre ditë, e shumta. Nuk ia jap kujt ta lexojë variantin përfundimtar të një libri, sepse, megjithëse ka shumë vetë, mendimin e të cilëve e çmoj dhe vlerësoj, e di që janë larg meje, në konceptim dhe shkrim.


***
Fjala...
Në fillim ishte Fjala? Ndoshta nga ndonjë frymëmarrje hyjnore u hodh ajo që krijoi botën tonë dhe, qysh atëhere, sikundër ka thënë dikush, kufijtë e botës sonë, janë kufijtë e gjuhës sonë...
Historitë që mundet të tregojmë janë aq të shumta, aq sa të shumtë janë edhe njerëzit që u panë përpara nesh në pasqyrën e pafundësisë dhe që do të shikohen atje edhe pasi të kemi ikur ne. Po qe se ekziston diçka brenda nesh që duam ta nxjerrim jashtë dhe ta bëjmë të përcaktuar me fjalë, ndoshta në thellësi na fshihet një prestigjator endacak që do të duhet që me fjalinë e parë të joshë dhe me të fundit, në qoftë se është e mundur, të ngelet i paharruar. Për këtë arsye, mendimi im është se i përzgjedhim me kujdes fjalët dhe kujdesemi posaçërisht për çeljen dhe mbylljen e historive tona. librat më të mira që kemi lexuar, janë ato, për të cilat do të donim që të kishin edhe më tej jetë, dhe, ndërsa kemi arritur në fund, shfletojmë fletët e fundit, pasi nuk mundemi të ndahemi.
Gjithmonë, sa herë që mbaroj një përpjekje letrare, e lë mënjanë dhe e harroj për pak kohë. Që të më ftohet gjaku. Në mënyrë që kur ta rilexoj, të kem distancën që nevojitet për të korrigjuar frymëmarrjen e paragrafëve. Diçka që mundet të ndihmojë në ritmin e drejtë është leximi me zë të lartë. Po munde vendos edhe atë melodi që mendon se i shkon tekstit. Në këtë mënyrë përdorim të gjithë armatimin e gjuhës.
Duke shkruar e duke fshirë, duke shkruar e duke fshirë, luajmë kukamçefti. Me kë luajmë kukamçefti? Përpara së gjithave me veten tonë, por edhe me vetë tekstin, i cili fillon të marrë jetën e tij dhe disa herë merr edhe për ne një trajtë të padurueshme.
Luajmë kukamçefti edhe me muzën tonë, e cila shpesh herë mundet të na braktisë, të na përqeshë, duke na nxjerrë gjuhën në mënyrë tallëse.
Të gjithëve atyre që flertojnë me gjuhën, më parë doja t’u këshilloja që të lexonin sa më shumë, ta zotëronin gjuhën shkëlqyeshëm dhe pastaj ta përdornin, për të përshkruar ato që ata mendojnë se u vlejnë. Qoftë një perëndim dielli, qoftë një situatë, qoftë një ëndërr...
Në fillim ishte Fjala?...
Natyrisht. Fizionomitë dhe ato që më bëjnë përshtypje përditë në rrugë, ngjarjet e historitë që kam dëgjuar, shpesh herë fillojnë e zbehen nga kujtesa ime. Derisa harrohen për një farë kohe.
Por nga e gjitha kjo diçka ngelet. Personazhe fantastikë, të cilëve përpiqem t’u jap mish e gjak, t’u jap jetë. Edhe personazhe realë që përpiqem t’i ringjall nga kujtesa ime. Dhe vazhdimisht flas me veten. Me ndjenjën se shkruaj e rishkruaj gjithmonë të njëjtin libër, të njëjtën histori, dhe, nga njëri libër në tjetrin, çdo herë me mënyra të ndryshme...

***

Vjen një çast, kur asgjë nga ato që kam shkruar nuk më pëlqen. Pastaj zbutem dhe i pranoj të gjitha ato që kam shkruar. Edhe ato që pata shkruar vite e vite më parë. Këta ishin kufijtë e mi,- mendoj,- kaq munda.
Ndërmjet heronjve të mi që më shikojnë në sy dhe më kërkojnë të bëhem shkrimtar më i mirë, por edhe njeri më i mirë.
Mendimi i lexuesve, përtej çdo emocioni, nuk do të mundte kurrë të ndikonte në shkrimin tim. Aq më pak i kritkëve, akoma edhe më pak ai i miqve.
Dhe kjo mundësia ime për të shkruar, ka të bëjë kryesisht me mundësinë dhe nevojën për të kuptuar në radhë të parë veten time dhe botën.
Është bërë tashmë mënyrë jetese.
As torturë, as dhuratë, thjesht mënyrë? Një mënyrë për të ekzistuar.
Të mendoj, pra, të shikoj e të dëgjoj, me një pamje brenda tjetrës, si një film që kurrë nuk mbaron...

Pallati...

Në fotografi janë protagonistët e serialit të suksesshëm “Pallati”. Asnjë lidhje nuk kanë me emigrantët e “Pallatit” të realitetit. Thjesht i vura për ilustrim...
Protagonistët e Pallatit të vërtetë janë në fotografinë tjetër...

Pallati...

Ardi Stefa

Është ndoshta seriali që preferoj më tepër këtë vit. E ndjek edhe të hënave, edhe të premteve kur ka seri të reja.
Serial me ngjyra, shumë miqësor për spektatorët. Fizionomi simpatike, histori të nxjerra nga jeta e përditshme, heronj të realitetit. I vështron, buzëqesh pak, kalon ora...
Një “pallat” tjetër shfaq e paraqet seritë, jo në televizor, por në reportazhet e gazetave. “Pallati tjetër” gjendet në qendër të kryeqytetit helen, diku aty në Omonia e rrethinat e saj, deri në Agio Pandelejmon. Godina të njëtrajtshme e pa fytyrë, të cilat u ndërtuan në “orgazmën ndërtimore” të dekadës së viteve ’60, për të “strehuar” brenda tyre, mijërat e mijërat e emigrantëve të brendshëm, të emigrantëve grekë, që largoheshin përditë nga provinca, në kërkim të një fati më të mirë në Athinë.
Ëndrra të ngushta në dhomat e ngushta të pallateve të mbushura melankoli. Emigrantët e mëdhenj në moshë, ëndërronin dhe kujtonin hapësirën e madhe të fshatrave, të cilën e ndërruan për disa mure betonarmeje në metropolin grek.
Më të rinjtë, ëndërronin të “largoheshin”, të arratiseshin, të fluturonin: në Paris, Nju Jork, Gjermani, në universitet, në galaktikë. Kudoqoftë, sa më larg nga tre dhomat dhe kuzhina, nga sekretet inekzistente të familjeve që ndaheshin me mure si prej kartoni, nga era e qofteve dhe e fasuleve që gatuheshin për drekë...
Më të shumtët ia dolën. Ikën. Pallatet u thanë, u vjetëruan, u zvetënuan. U zbrazën...
Dekada më vonë, u rimbushën, përsëri nga emigrantët.
Kësaj here nga emigrantë të huaj, jo grekë.
Nga emigrantë që u futën në vrimat e pallateve prej betonarmeje, duke braktisur çdo ëndërr urbane...
Dymbëdhjetë, gjashtëmbëdhjetë, njëzetepesë vetë në një dhomë të vogël dhe një korridor të ngushtë. Flenë me turne, për të ndarë qiratë absurde.
Tërheqin vëmendjen, vetëm kur kjo asfiksi e jetës së tyre i detyron të shpërthejnë në akte dhune, që revoltojnë banorët “paqësorë” që kanë mbetur në pallatet e qendrës së Athinës. Atëherë vjen policia, që i mbledh për t’i lënë përsëri pas disa ditësh; atëherë vjen bashkia me ekipet e higjienës për të dezinfektuar pisllëkun dhe mikrobet...
Atëherë flasin me reportazhe të gjalla gazetat, TV e radiot...
Nuk e imagjinoj dot se si do të jetë pas tridhjetë vjetësh një pallat i tillë. Çfarë fytyrash do të kenë qiraxhinjtë, çfarë gjuhe do të flasin, çfarë do të shkruajnë gazetat e epokës, çfarë do të thonë reportazhet e kanaleve televizive.
Do të jenë geto të egra, apo qendra urbane të shëndetshme.
Do të jenë çerdhe paqeje, apo zona lufte?
Çfarëdo që të ndodhë, një gjë është e sigurtë: “Pallati” i së nesërmes, ashtu si edhe ai i të “sotmes”, nuk do të ngjajë me atë që shohim në televizor...

Përpara disa ditësh, bashkia dhe prefektura e Athinës, të mbështetura nga forcat e policisë, dezinfektuan me lëndë kimike, “për të vrarë mikrobet, minjtë e buburrecat”, pallatet në qendër të Athinës, në të cilat strehoheshin kundrejt pagesës prej 3 euro në ditë qindra e mijëra emigrantë të paligjshëm nga Afrika dhe Azia.
Ishin burime sëmundjesh e epidemish, krimi e kontrabande droge, prostitucioni..., këto pallate...
Ndoshta përpara se të dezinfektonte pallatet, shtetigrek duhet të mendonte më seriozisht për emigracionin, të luftonte emigracionin klandestin, të luftonte prostitucionin, kontrabandën e drogës, shfrytëzimin e emigrantëve nga punëdhënësit vendas.
Ndoshta duhet të mendonte seriozisht që emigrantët, qoftë edhe ata klandestinë, të legalizoheshin, ashtu si ne, (pasi për një kohë të gjatë edhe ne, të ligjshmit, kemi qenë klandestinë), t’i pajiste me dokumenta, që të mudet të jetonin edha ata në mënyrë dinjitoze...
Pastaj le t’i dezinfektonte pallatet e Athinës...