VAJZA ME ÇAKMAKËT

Kisha ditë që e vrisja mendjen për të gjetur një temë të gëzueshme për këtë fund viti. Ide të ndryshme, herë të gëzueshme, e herë të trishtueshme, herë origjinale e herë të huazuara nga të tjerët. Dhe mos mendoni se të gjesh një temë për autobusin është diçka e lehtë. Duhet gjetur një temë që të kënaqë jo vetëm ata që e lexojnë, por edhe veten, në radhë të parë veten. Ishe e mundimshme gjetja e temës kësaj here, por njëkohësisht edhe e lehtë, pasi ideja më erdhi nga një film vizatimor i bazuar në përrallën e Hans Kristian Andersenit: “Vajza me shkrepëset”. Për vajzën që shiste shkrepëset në natën e fundit të viteve dhe kur jashtë bëhej qameti nga dëbora e nga të ftohtët. Për vajzën që ndizte shkrepëset për t’u ngrohur dhe kishte vegimet e tryezave të mbushura me gjithë të mirat, dhuratat e pafundme. Për vajzën që ndizte shkrepëset për t’u ngrohur, por që mëngjesi i Vitit të Ri e gjeti të vdekur, të ngrirë, duke shtrënguar në duar një tufë shkrepësesh të djegura, një tufë ëndrrash e vegimesh...
M’u kujtua që në një gazetë Elefterotipia kisha lexuar për përrallat e Andersenit, sidomos më kishin bërë përshtyje disa përralla të përrallëtarit të madh, të cilat ishin shkruar nga shkrimtarë grekë në versione të ndryshme, të gëzueshme e aktuale, cinike e të zhveshura nga romantizmi e melankolia klasike. E gjeta atë gazetë dhe përktheva përrallën që do të lexoni më poshtë të Evgjenio Trivizas, të mbështetur, ose më saktë variacion i përrallës klasike të Andersenit…
Lexojeni, ndoshta do t’ju pëlqejë edhe juve…
Sa për mesazhin, secili le ta nxjerrë vetë dhe si të dojë!...

VAJZA ME ÇAKMAKËT
Atë natë të parë të vitit që sapo kishte hyrë bënte ngricë. I ftohti ishte i madh dhe dëbora e dendur binte papushim nga qielli. Në rrugë një vajzë e varfër ecte këmbëzbathur. Një një përparëse të arnuar kishte disa çakmakë, të cilat dëshpërimisht e më kot përpiqej t’ua shiste kalimtarëve.
Ishte e lodhur dhe dridhej nga i ftohti, por nuk guxonte të kthehej në shtëpi, pasi shumica e çakmakëve i kishin rënë në bulevardin e madh, kur po vraponte të shpëtonte nga dy kamionë të mëdhenj, të cilët vinin drejt saj me shpejtësi të madhe dhe, pa arritur që ajo t’i mblidhte nga toka, ato ishim bërë përshesh nga rrotat e makinave të mëdha. Xhaxhai me siguri do ta rrihte, pastaj bënte edhe aq ftohtë në atë barangë, ku çatia rënkonte tmerrshëm dhe era fishkëllente me mani duke kaluar ndërmjet tjegullave të thyera.
Ecte, pra ajo, e përkulur dhe me dhëmbët që i kërcisnin fort. Vetëm tre çakmakë i kishin ngelur: një i verdhë, një jeshil dhe një i kuq. Por askush nuk i donte ata. Asnjë qindarkë nuk i jepte ndonjëri. U mblodh kruspull vogëlushja në një cep, duke i mbledhur këmbët nën vete, por përsëri kishte ftohtë, kishte ftohtë gjithnjë e më shumë. Rreth e rrotull saj nëpër dritaret e shtëpive të pasura dritat ndriçonin dhe aroma e mrekullueshme e gjelave të detit të pjekur arrinte gjer në rrugë.
Duart e vajzës kishin ngrrë nga të ftohtit. Po qe se ndizte një çakmak? Vetëm një? Mori me duart e sat të kallkanosura çakmakun e verdhë dhe- çaf!- e ndezi.
Nxorri një dritë kaq të shndritshme saqë muri i shtëpisë përballë u ndriçua si të ishte i tejdukshëm dhe ajo pa tryezën festive të shtruar me mbulesën e bardhë, pa servicet e porcelanta dhe n mes të saj një pulë deti të pjekur të mbushur me gështenja dhe stika nga boçet e pishave. Ajo iu afrua tryezës, u ul dhe po përgatitej për kafshatën e parë të mrekullueshme, kur, pikërisht në atë moment çakmaku u shua dhe asgjë nuk dukej më. Veçse muri i trashë e i ftohtë, muri i papërshkueshëm. Sado që u përpoq, nuk ia arriti të rindizte çakmakun indiferent.
Ngurroi për një çast, por i ftohti ishte kaq therrës, saqë ajo mori në duart e murrëtyera e të nxira prej të ftohtit çakmakun e blertë dhe,- çaf!- e ndezi edhe atë.
Muri i një tjetër shtëpie ishte bërë tashmë i tejdukshëm. Pranë oxhakut ajo pa një pemë të mrekullueshme e të zbukuruar Krishtlindjesh. Degët e dendura e të blerta ishintë zbukuruara me mijëra llambushka shumëngjyrëshe që ndizeshin e fikeshin dhe poshtë pemës kishte një grumbull të madh me pako të mbyllura e të lidhura me fjongo. Kushedi sa çfarë dhurata të mrekullueshme fshiheshin në brendësi të atyre pakove. Vajza u afrua dhe zgjati duart për të haur dhuratën e parë, por atë çast çakmaku u fik dhe megjithë përpjekjet e shumta nuk ndizej më...
- Gjë e keqe!- mendoi vajza- Për këtë edhe nuk i blen kush...
Dëbora binte gjithnjë e më e dendur. Të qeshura, muzikë dhe zëra të gëzueshëm vinin në veshët e saj. Vogëlushja me çakmakët po përgatitej të ndizte edhe të fundit që i kishte mbetur, të kuqin, por një mendim i beftë e ndaloi...
Sa do ta ngrohte? Pesë, dhjetë minuta? Dhe atëhere... Xhelozia ishte e papërmbajtshme? Ishte dëshpërimi? Ishte mendja e prishur nga mungesat? Atëhere i erdhi në mendje një ide. Do ta përdorte çakmakun në një mënyrë disi të ndryshme. Do ta përdorte për të nxitur një zjarr kaq të madh, kaq të shndritshëm dhe kaq madhështor, saqë ai nuk do të mundet të shuhej aq shpejt, aq nxitimthi... Do ta përdorte për të ndezur një zjarr, i cili në kalimin e tij do të digjte gjithë indiferencën, gjithë lagjen indiferente, do t’i bënte shkrumb e hi të gjitha ato shtëpirat, të cilat me muret e tyre të papërshkueshme e mbanin larg, jashtë, të dënuar në errësirë e në të ftohtë.
Gjeti një copë rreckë dhe, duke përdorur lëngun që kishte ngelur nga dy çakmakët e tjerë, i vuri zjarrin shtëpisë më të afërt me çakmakun e kuq.
Priste me durim dhe kur pa zjarrin të bëhej gjithnjë e më i madh, të bëhej gjithnjë e më i kërcënueshëm, të përqafojë me velot e saj të purpurta lagjen, kur pa shkëndijat të hidheshin si buqeta fantastike, kur dëgjoi klithmat, thirrjet e ulërimat, boritë dhe sirenat e zjarrfikëseve, u ngrit me ngadalë dhe u zhduk në thellësinë e rrugës së errët e të mbuluar nga dëbora, me ndriçimin e zjarrit në përkëdhelte këmbët e saj të zbathura...
...Askush nuk e di me siguri se çfarë ndodhi më pas. Të tjerë thonë se e arrestuan vogëlushenpër vënie zjarri, e dënuan dhe ajo u kalb në burg. Të tjerë thonë se e mbyllën një një jetimore ose shtëpi riedukimi ku disa pjesëtarë të pandërgjegjshëm të personelit e keqtrajtonin fizikisht. Të tjerë thonë se ajo ia arriti të zhdukej dhe të krijonte një organizatë të tmerrshme zjarrvënësish fanatikë. Të tjerë, përsëri thonë se ajo u pendua keqaz për zjarrin që vuri dhe duke ndier peshën e mëkatit në supe u bë murgeshë në një manastir të largët... Kush e di si ndodhi në të vërtetë?
Një gjë është e sigurtë... Ai zjarr i tmerrshëm nisi nga një çakmak i lirë, i kuq...
* E bazuar në përrallën e H.K.Andersen “Vajza me shkrepëset”